gdh'de ara...

Akdeniz'in sıcak sularından Rusya'ya gözdağı: Neptune Strike 2022 Tatbikatı

ABD ile Rusya ve Çin arasında İkinci Soğuk Savaş’ın rüzgarları şiddetlendikçe dünyanın önde gelen armadaları, gemilerinin yelkenlerini bu gerilimin rüzgarlarıyla daha fazla şişiriyor. Akdeniz’den Kuzey Atlantik’e, Uman Denizi’nden Filipinler Denizi’ne kadar her yerde hasım kabul edilen ülkelerin donanmaları istim üzerinde. ABD’nin USS Abraham Lincoln ve USS Carl Vinson uçak gemileri ile Japon donanmasının JS Hyuga helikopter gemisi 22 Ocak’ta Filipinler Denizi’nde manevralar yaparken, ABD donanması da Akdeniz’de hareket halinde. 

1. resim
24.01.2022

“Seyir Özgürlüğü” kavramını öne sürerek Güney Çin Denizi’nde Pekin, Karadeniz’de ise Rusya üzerinde baskı kuran ABD, bugün Akdeniz’de 12 gün sürecek “Neptune Strike 2022” tatbikatına başladı. 

“Neptune Strike 2022” tatbikatının en dikkat çekici özelliği ABD donanmasının bir uçak gemisi ve muharebe grubunun hasım bir ülkenin uçak gemisi ve muharebe grubunu imha etmesi üzerine hazırlanan senaryo üzerine şekillendirilmiş olması.  Pentagon Sözcüsü Kirby, tatbikatın 2020’den bu yana planlandığını belirterek, doğrudan Ukrayna’daki gelişmelerle ilgili olmadığını savundu. Pentagon Sözcüsü’ne göre tatbikat tamamen NATO ittifakı üyelerinin işbirliğini artırmaya yönelik. 

Pentagon Sözcüsü her ne kadar tatbikatın uzun süredir planlandığını söylese de askeri uzmanlar, “Neptune Strike 2022”’nin, NATO’nun 2022 yılında düzenleyeceği tatbikatlar için 14 Aralık 2021 yayımladığı listede bulunmadığına dikkat çekiyorlar. Nitekim Akdeniz’deki bu tatbikatın gündeme gelmesiyle, Washington Aralık ayında Akdeniz’e giren USS Truman uçak gemisinin Kızıldeniz istikametine geçişini erteleme kararı aldı. Moskova’nın buna yanıtı ise Rus donanmasının Ocak ve Şubat ayları boyunca Pasifik ve Atlas Okyanuslarında sürekli hareket halinde olacağını ilan etmek oldu. Rus donanmasının Atlantik, Pasifik, Kuzey Kutup Dairesi ve Akdeniz’deki tatbikatlarında 140 deniz unsuru ile 10 binden fazla askerin görev alması planlanıyor. 

“Neptune Strike 2022” tatbikatının zamanlaması, Rusya’nın talep ettiği güvenlik garantilerine ABD’den beklediği yazılı karşılığın alınacağı günlerle örtüşmesi sebebiyle de önem taşıyor. Kremlin’e göre Akdeniz’deki tatbikatın senaryosu tamamen Rus donanması ile boy ölçüşmeye yönelik bir hazırlık. 

Akdeniz, Birinci Soğuk Savaş sırasında da ABD ve Sovyet donanmalarının sık sık karşıya geldiği bir platformdu. Arap-İsrail Savaşları ve 1964’ten itibaren Kıbrıs’ta yaşanan gelişmeler her iki tarafın savaş gemilerini sık sık alarma geçirdi. 1959’da Arnavutluk’un Sovyet denizaltılarına Vlora deniz üssünü açması önemli dönüm noktalarından biriydi. 14 Nisan 1963’te ilk kez balistik füze taşıyan bir ABD denizaltısının İzmir limanını ziyaret etmesi de bölge için önemli bir başka tarih oldu. Ziyareti gerçekleştiren USS Sam Houston denizaltısı taşıdığı Polaris füzelerini Doğu Akdeniz’den ateşlemesi halinde, Moskova’yı vurabilirdi. 1964 yılında NATO’nun gölge gücü Gladio’nun İtalya’da Komünist Parti’nin iktidara gelme ihtimaline karşı dönemin İtalya Askeri İstihbarat Servisi Başkanı General Giovanni de Lorenzo ile planladığı “Piano Solo” kod adlı darbe planı da Kremlin’i alarma geçirmişti. Sovyetler, Avrupa’daki en etkili uzantılarına yardım etmek için Akdeniz’deki donanmalarına hareket emri vermişlerdi.

ABD ve NATO müttefikleri Akdeniz’de faaliyet halindeyken, Rus donanması 3 Şubat’ta İrlanda kıyılarına 240 kilometre mesafede savaş gemilerinin silahlarını deneyecek. Bu donanma hareketliliği Mart ayında Kuzey Atlantik ile Kuzey Kutup Dairesi’nde NATO’nun 35 bin askerle düzenleyeceği “Cold Response 2022” tatbikatıyla zirveye ulaşacak. 

ABD’nin, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi önderliğinde Türkiye’ye karşı askeri bir ittifaka dönüştürülmek istenen “EastMed Doğalgaz Boru Hattı” projesinden desteğini çekmesine bu gelişmeler çerçevesinde bakmak gerekiyor. Pentagon’un, Karadeniz-Akdeniz-Süveyş Kanalı ekseninde Rusya’ya karşı geliştirmek istediği caydırıcılığın Türk donanması olmadan hayata geçirmesinin imkansızlığını kabul ettiği görülüyor.