gdh'de ara...

Azerbaycan ordusunu Türkiye modeline göre yeniden yapılandırıyor

Türkiye'nin Azerbaycan ordusu üzerindeki etkisinin belki de en iyi bilinen unsuru, Türk silahlarıdır.

1. resim
01.08.2022

5 Ekim 2020'de, Azerbaycan ve Ermeni silahlı kuvvetleri arasında yaşanan tam ölçekli savaş, Dağlık Karabağ ve çevresinde daha yeni başladığında, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev askeri bir reformdan bahsediyordu

Aliyev, Türk devlet televizyonu TRT'ye verdiği röportajda, niyetinin Azerbaycan ordusunu "Türk modeline göre ama daha küçük ölçekte yeniden yapılandırmak” olduğunu söylemişti.

Azerbaycan, yoğun bir şekilde askere alınan, piyade ve zırhlı birliklerin kullanıldığı Sovyet silahlı kuvvetleri modelinden, daha NATO tarzı profesyonel, hareketli kuvvetlere doğru ilerlemeye çalıştığından, bu reform süreci şüphesiz uzun sürecekti. Türkiye, Azerbaycan'ın en yakın müttefiki olduğu için, doğal olarak Bakü'nün reformlarında model aldığı NATO ülkesi de Türkiye oldu ve Türkiye'nin Ermenistan'a karşı savaşta Azerbaycan'a verdiği askeri destek bu yönelimi pekiştirdi.

Aliyev'in röportajında; “Türkiye'nin manevi desteği ve elimizdeki Türk savunma sanayi ürünleri bizi güçlendiriyor ve bunu tüm dünya görüyor. Türk Ordusu bugün NATO'nun en güçlü ikinci ordusudur ve kimse ona karşı koyamaz." ifadelerini kullanmıştı.

Savaş Azerbaycan'ın zaferiyle sonuçlanmış ve1990'larda Ermenilere kaptırdığı toprakların büyük bir kısmını geri almış olsa da, Azerbaycan'ın planları daha da hızlandırdı.

Azerbaycan, harcamaları artırmayı, yeni birlikler kurmayı, yepyeni bir Milli Savunma Üniversitesi kurmayı ve özel kuvvetlerin sayısını artırmayı öngören bir dizi yeni askeri reformu uygulamaya başladı. Ve bunların hepsini Türk modeline dayandırdı.

Özel kuvvetlerin hızlı gelişimi en önemli reform önceliği gibi görünüyor. Nisan 2022'de Aliyev; “Azerbaycan, Karabağ savaşından sonra özel kuvvet sayısını iki katına çıkardı” açıklamasında bulundu. Hatta bu plana, 2020'den sonra kurulan ve Türkiye'de aynı adı taşıyan “özel kuvvetler komando” birlikleri eklendi.

Düzenli özel kuvvetler, uzun vadeli konvansiyonel savaşlara yönelik seçkin birimler iken, komando birimleri, ulaşılması zor dağlık alanlarda ve aşırı hava koşullarında daha kısa vadeli operasyonlara yöneliktir. Azerbaycan'ın 2020'de yeniden kazandığı, Laçin, Hadrut ve Kelbecer gibi bölgelerde bu birlikleri görevlendiriyor.

Komandolar daha yoğun bir eğitim programından geçerler ve yalnızca keskin nişancı tüfekleri ve yüksek patlayıcılı el bombaları gibi elde taşınabilen silahlarla donanarak hafif zırhlı araçlar kullanırlar. Buna karşılık, düzenli özel kuvvetler, daha ağır zırhlı araçlar, büyük kalibreli tüfekler, el bombası fırlatıcıları, taşınabilir havan topları ve taşınabilir füze sistemleri ve diğer karmaşık kitlerle donatılmıştır.

Şimdiye kadar Azerbaycan, ikisi Hadrut ve Kelbecer ilçelerinde olmak üzere beş komando birliği kurulduğu bildirildi. Diğer üçünün yeri ise henüz kamuoyuna açıklanmadı. Ancak onların da Ermenistan sınırına ve Karabağ'da Rus barış güçleri tarafından kontrol edilen bölgelerindeki temas hattına yakın oldukları düşünülüyor. Ve dbu birliklerin aha fazla genişlemesi bekleniyor.

Azerbaycanlı bir askeri uzman olan Adalat Verdiyev, Azerbaycan'ın yakında Karabağ bölgesindeki komando birliklerinin ve düzenli askeri birliklerin sayısını iki katına çıkarmayı planladığını bildirdi. Yetkililer, Azerbaycan'ın şu anda kaç komandoya sahip olduğunu açıklamadı, ancak Aliyev sayının "binlerce" olduğunu belirtti.

Komando birimleri, doğrudan Türkiye'den eğitim alıyor ve yeni bir Kara Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde doğrudan görev yapıyor. Komutanlık 2021 yılında kuruldu ve ilk komutanı Kara Harp Okulu mezunu Korgeneral Anvar Afandiyev oldu.

Mart 2022'de kurulan yeni Milli Savunma Üniversitesi, standartları da Türk Savunma Üniversitesi'ne dayanan bir Türk modelidir.

Azerbaycan da şu anda Türkiye'de okuyan subay ve sözleşmeli askerle eğitim gören askeri personelinin sayısını da önemli ölçüde artırdı.

Türkiye'nin Azerbaycan ordusu üzerindeki etkisinin belki de en iyi bilinen unsuru, Türk silahlarıdır. Örnek olarak TB2 Bayraktar insansız hava araçları, 2020'de Ermenistan'a karşı kazanılan zaferde kritik bir rol oynadı. Diğer yeni satın almalar arasında ise; optik sensör sistemleri, zırhlı araçlar, güdümlü ve çoklu fırlatma roket sistemleri ile lazer güdümlü füzeler gibi unsurlar yer alıyor.

Azerbaycan ordusunun modernizasyonu, askeri bütçede önemli bir artış da dahil olmak üzere, 2020 sonrası daha geniş bir askeri genişlemenin parçası olarak hayata geçiriliyor. Aliyev, gerekçe olarak Ermeni intikamı riskini gösteriyor olsa da, diğer olası motivasyon, Azerbaycan'ın bulunduğu coğrafyadaki azalan güvenlik ortamıdır.

Zira şu anda Ukrayna'da sürmekte olan tam ölçekli konvansiyonel savaş ve NATO tarafından eğitilmiş olan Ukrayna silahlı kuvvetlerinin başarılı savunma stratejisi, Azerbaycan gibi ülkelerin Sovyet mirasının ötesine geçme isteğini güçlendirdi.

Eurasianet'de yayımlanan analiz gdh.digital tarafından çevrilmiştir.