gdh'de ara...

Eurasia Review: “Türkiye için fırsat yaklaşıyor olabilir”

Rusya'nın bölgedeki gölgesi, Orta Asya devletlerinin Rusya ve Çin'i dengeleme arzusuyla birleştiğinde, Türkiye ile Orta Asya devletleri arasındaki siyaset ve savunma ilişkilerinin daha da gelişmesine yardımcı oldu.

1. resim

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Türkiye'nin Anadolu'dan Çin'e kadar uzanan bir Türk dünyası vizyonuna yeni bir soluk getirdi.

Orta Asya şimdi, kaynak zengini bölge üzerinde nüfuz için küresel ve bölgesel güçler arasında büyük bir rekabetin olduğu 1990'lara benziyor. Rusya'nın bölgedeki gölgesi, Orta Asya devletlerinin Rusya ve Çin'i dengeleme arzusuyla birleştiğinde, Türkiye ile Orta Asya devletleri arasındaki siyaset ve savunma ilişkilerinin daha da gelişmesine yardımcı oldu.

Türkiye için fırsat yaklaşıyor olabilir, ancak jeopolitik mayın tarlaları bunu ön plana çıkarıyor.

Türkiye'nin son dönemde savaşta gücünü kanıtlanmış bir öldürücü insansız hava aracını başarılı bir şekilde geliştirmesi, onu Orta Asya'daki çatışmalara taraf ve Azerbaycan ile iyi ilişkiler içerisindeki Kafkasya'daki savaşların fiili katılımcısı haline getirdi.

Azerbaycan ve Ukrayna'dan sonra Kırgızistan-Tacikistan arasındaki sınır çatışmalarında da Türk Bayraktar TB2 savaş insansız hava araçlarının kullanılması dikkat çekti.

Nisan ayında Kırgızistan Dışişleri Bakanı Jeenbek Kulubaev parlamentoya verdiği demeçte, Türkiye'nin Kırgızistan'ın talebine “ bunun bir iş olduğunu” söyleyerek yanıt verdiğini söyledi. Buna rağmen, Türkiye ve Tacikistan henüz TB2'lerle ilgili resmi bir anlaşma imzalamadı.

Dikkat çekici bir şekilde Erdoğan, Eylül ayında Şanghay İşbirliği Örgütü (SCO) zirvesine katıldığında, Kırgızistan-Tacikistan savaş alanından sadece 320 kilometre uzakta olmasına rağmen, Çinli ve Rus mevkidaşları gibi, sınır çatışmalarını sona erdirmek için ortak bir çaba göstermedi.

Çatışmalar, Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasından bu yana Orta Asya'daki en ciddi askeri çatışmaydı.

Ukrayna'da ise Türkiye, yalnızca insansız hava araçları satışı değil, aynı zamanda savaşın parçaladığı ülkede bir Türk insansız hava aracı üretim tesisi kurma planları yapıyor.

Ağustos ayında Erdoğan, Rusya'ya Kırım'ı "gerçek sahiplerine" "geri vermesi" çağrısında bulundu. Rusya, Kırım'ı 2014 yılında ilhak etmişti.

Türkiye, kökleri Kafkasya'da olan 4 milyon Türk vatandaşına ev sahipliği yapıyor. Geçmiş zamanlarda Kafkas toplumu, Güney Osetya'nın Gürcü bölgelerinde, Abhazya'da ve Çeçenya'da Rus müdahalelerinden gelen mültecilerin yanı sıra 2011'de patlak veren iç çatışmanın ardından Suriye'deki savaştan kaçan Çerkesleri destekledi.

Hatta Putin'in Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın hayatta kalmasını sağlamak için Suriye'ye askeri müdahalede bulunmasının nedenlerinden biri, Suriye iç savaşında gelişen İslamcı duyarlılığın Rusya'nın Müslüman bölgelerine yayılmasını engellemekti.

Erdoğan, bu hafta Prag'daki bir Avrupa zirvesinin oturum aralarında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında gayri resmi bir üçlü toplantı gerçekleştirerel diplomatik puan topladı.

Bu görüşme Erdoğan ve Paşinyan arasındaki ilk görüşmeydi. Ermenistan'a karşı 2020 Karabağ savaşında Azerbaycan'ı destekleyen ve Eylül ayında yeniden çatışmalara giren Türkiye'nin 1990'lardan bu yana Ermenistan ile diplomatik veya ticari ilişkileri bulunmuyor.

Diğer yandan Türkiye'nin kendisini Türk ve Müslüman çıkarlarının koruyucusu olarak konumlandırması, Çin'den Avrupa'ya alternatif bir trans-Avrasya ulaşım koridorunu operasyonel hale getirme mücadelesinden faydalanacak olsa bile, Orta Asya'daki sahada Çin'in kaydettiği ilerlemeyi karşılamaya yetmeyebilir.

Tartışma