Foreign Policy Research Institute: Wagner Grubu'nun büyüyen yapısı ve Batı için fırsatlar

Bir zamanlar yalnızca Afrika ve Suriye'de kullanılan Wagner paralı asker grubu, kuvvetlerinin çoğunu Rusya'nın Ukrayna'yı işgali için yeniden konuşlandırdı.

Wagner Grubu, çatışma başladığından bu yana geri dönülmez bir şekilde değişti ve yalnızca Ukrayna'da 50 bin askerden oluşan bir varlık haline geldi. Ancak grubun geleceği, çatışmanın uzunluğuna ve ciddiyetine bağlı olacak.

Wagner Group'un finansörü ve kilit lideri Yivgeny Prigozhin, grubu Vladimir Putin'in politikaları içerisine neredeyse ayrılmaz bir şekilde bağladı ve bugün Ukrayna'da savaşan Rus ve Ukrayna kuvvetleri gibi Wagner kuvvetleri de çok önemli kayıplar veriyor.

Bazı raporlar, Ukrayna'da 800 ila 1.000 Wagner Grubu üyesinin öldüğünü öne sürüyor. Ve yine uluslararası raporlara göre Wagner güçleri, sonbaharın başlarında Luhansk eyaletinde, Kasım ve Aralık 2022'de ,se savaşın en kanlı çatışmalarından bazılarının yaşandığı Bakhmut bölgesinde ön cephe görevlerinde konuşlandırıldı.

Luhansk'taki Wagner operasyon üssü, emekli bir Rus tümgenerali olan Kabnamat Botashev tarafından yönetiliyor. Wagner kuvvetleri ayrıca, Hirske yakınlarında "Wagner Hattı" olarak adlandırılan, anti-tank tahkimatı içeren bir savunma hattının da yönetimini sürdürüyor.

Toplu olarak ele alındığında, bu gelişmeler Wagner Group'un Ukrayna'ya derinden yerleşmiş olduğunu ve Afrika'daki konuşlandırmalar da dahil olmak üzere grubun gelecekteki yeteneklerini etkileyebilecek ağır kayıplar verdiğini gösteriyor.

Wagner Group, bu muharebe kayıplarından sonra kuvvetlerini yeniden inşa etmek için, bir dizi yeni yapılanma çalışmasına başladı.

Birincisi grup, Rus vatandaşlarının işe alımını artırdı ve bu, Rus vatandaşlarının "mali kazanç için yurtdışındaki silahlı çatışmalara" katılmasını yasaklamayı amaçlayan 1996 tarihli paralı askerler yasasının Rus devleti tarafından ihlal edildiğini gösteriyor. Wagner, Rusya'nın seksen beş bölgesinin en az yirmi yedisinde asker toplama faaliyetleri gerçekleştiriyor. Grup ayrıca hapishanelerden ve sosyal medya platformu Telegram aracılığıyla da ilan vererek üye toplamaya devam ediyor.

Ukraynalı kaynaklar, Wagner grubuna katılan 6.000 mahkumdan 2.000'inin 2022 yılının sonlarından itibaren cepheye ulaştığını, hatta 458'inin Ekim ayı ortasına kadar öldüğünü öne sürüyor.

Ocak 2023'te yayınlanan çeşitli Batı raporları ise, Wagner Grubu'nun 40.000 mahkumu işe aldığını belirtiyor ve bu devasa bir sayı, grubun savaş öncesi 5.000 olan gücü düşünüldüğünde ne kadar büyüdüğünü ortaya koyuyor.

Rus olmayanlar da Wagner'in asker alımları içerisinde bulunuyor. Suriyeli paralı askerler büyük olasılıkla Ukrayna'daki Wagner oluşumlarına entegre edilen ilk yabancı grup olarak düşünülüyor.

Batılı hükümetleri daha da endişelendiren, Wagner'in Afganistan'dan eski özel harekat kuvvetlerini işe aldığı iddiası. Batı destekli Afgan hükümetinin devrilmesinin ardından İran'a kaçan bu eski askerlerin çok az alternatifi var ve Wagner bu kişiler için bir çıkış yolu sunuyor. Bu gelişme, Wagner'in savaş kapasitesini önemli ölçüde artırabilir.

Wagner'in Ukrayna'daki ve başka yerlerdeki, özellikle Afrika'daki yetenekleri, güç yapısındaki bu değişiklikle birlikte değişecek. Mahkumların ve sınırlı deneyime sahip diğer kişilerin askere alınması göz önüne alındığında, Wagner'in yargısız infazlar, soygunlar ve hapis cezaları da dahil olmak üzere insan hakları ihlallerinin artması muhtemeldir.

Mahkumlar grubun itibarına ve etkinliğine zarar verebilir ancak diğer yandan, başka ülkelerden eski özel kuvvetler veya paralı askerlerin gruba katılması, grubun savaş alanında başarılar kazanmasına yardımcı olabilir.

Wagner Grubu'nun insan hakları ihlallerinin sıklığı Ukrayna ihtilafının geri kalanında muhtemelen artacağından, yeni ortakların bu tür bir suç düzeyinin kendi ülkelerinde kabul edilebilir olup olmadığını belirlemesi gerekecektir. Diğer yandan grubun cephedeki başarısı, şüphesiz ki Kremlin'in desteğini ve güvenini belirlemede kilit rol oynayacak.

Ukrayna'daki bazı sınırlı zaferlere rağmen, Wagner bir ön cephe şok gücünden çok daha etkili bir zorlayıcı diplomasi aracıdır. Wagner'in Afrika'daki etkinliği, özellikle Mozambik ve Madagaskar'daki başarısızlıkları tartışılabilir ancak örgüt, Rusya'nın Afrika'daki varlığında çok etkilidir.

Wagner'in Ukrayna'daki operasyonlara olan bağlılığı stratejik bir hareketten çok, Putin için bir mecburiyet olarak da görülebilir. Örgüt başlangıçta Rusya'nın askeri teşkilatı tarafından bir rakip olarak çatışmanın dışında bırakıldı. Ancak cephedeki başarısızlıkların ardından Kremlin tarafından devreye sokuldu. Wagner'in katılımı başladıktan sonra, Rusya az da olsa geri püskürtüldüğü bölgelerde meyvelerini topladı. Hatta Wagner'in Luhansk eyaletindeki başarılarından sonra Wagner komutanı Prigozhin'e "Rusya Federasyonu Kahramanı" madalyası verildi.

Rusya'nın zaferi veya kaybından ziyade Ukrayna'daki çatışmanın uzunluğu, Wagner'in Afrika'da ve dünyanın başka yerlerinde gelecekteki operasyonlarını belirlemedede kilit değişkendir. Rusya, Ukrayna'da hızlı bir şekilde kazanırsa, Wagner askerleri yurtdışında para kazanmaya ilgi duydukları için Rusya'nın etki alan istediği başka yerlerde de konuşlanacaktır.

Ukrayna'daki çatışma uzun süre devam ederse, Wagner güçleri ile düzenli Rus ordusu arasında sorunlar ve yıpranma başlayacak, bu da Wagner Grubu'nun asker alımını ve gelecekteki operasyonlarını sınırlayacaktır.

Batı ne yapabilir?

Wagner'in değişen doğası göz önüne alındığında, Batılı devletler grupla savaşmak için her türlü aracı değerlendirmelidir. Kamusal söylem, Wagner'in "yabancı bir terör örgütü" olarak etiketlenmesi konusunda öne çıksa da, böyle bir karar Wagner'in Ukrayna'daki faaliyetleri üzerinde kısa vadede bir etki yapmayabilir.

İlk olarak, ABD ve müttefikleri, Afganistan'dan gelen eski özel harekat kuvvetlerine vatandaşlık veya sığınma sağlamanın olası yollarını yeniden gözden geçirmelidir. Bu güçler, Batı askeri operasyonları hakkında derin bir bilgiye sahiptir ve Wagner grubu için bir nimet olabilir.

İkinci olarak, Batılı hükümetler tepkilerini Wagner Grubu'nun açık suçları ve dezenformasyon vakalarına odaklamalıdır.

Üçüncüsü, Batılı demokrasi yanlısı ve medya kuruluşlarının paralı askerleri romantikleştirmeye son vermesi gerekiyor. Çünkü bu eğilimin devam etmesi Rus propagandasını ve dezenformasyonunu besleyecektir. Bunun yerine Wagner Grubu'nun, Rus devlet adına sık sık suç işleyen, savaşta başarısız olan bir aracı olarak görülmelidir.

Dördüncüsü, Ukrayna'daki savaş devam ederken, Batılı hükümetler Wagner güçleriyle savaşmak için mümkün olduğu kadar çok istihbarat, silah ve teçhizat desteği sağlamalıdır. Wagner kuvvetleri, HIMARS'lara ve diğer topçu saldırılarına karşı savunmasızdır ve yetenekleri Ukrayna'daki yıpranma nedeniyle sınırlıdır.

Son olarak, Wagner güçlerinin Ukrayna'da savaşmak üzere Afrika'dan çekilmesi ABD, Fransa ve diğer Batılı ortaklar için önemli bir fırsat sunuyor.

Bu Afrika'da, özellikle darbelerin, istikrarsızlığın ve terörist faaliyetlerin son zamanlarda geliştiği Sahel bölgesinde, güvenlik ilişkilerini yeniden inşa etmek ve demokrasi yanlısı hareketleri desteklemek için bir dönüm noktası olabilir.

Biden yönetimi, Afrika Birliği'nin G20'de kalıcı bir rol almasını tavsiye ederek, Afrika ülkeleriyle daha yakın ilişkiler kurmaya olan ilgisinin sinyalini çoktan verdi.

Fransız hükümeti de, yeni bir siber güvenlik stratejisi yoluyla Afrika'daki Rus dezenformasyonuyla mücadele etmek için güncellenmiş bir kampanya yürütmeyi taahhüt etti. Afrika ile Batı arasındaki ilişkilerde bu kritik noktada daha fazla olumlu adım atılması şarttır.