Fransa ile Azerbaycan arasındaki gerilimin sonucu ne olacak? - ANALİZ
💢 Fransız Senatosu Azerbaycan'a yaptırım uygulanmasına ilişkin bir karar aldı.
💢 Azerbaycan Fransız Senatosu'nun aldığı bu kararı şiddetle kınıyor ve reddediyor.
💢 Bakü, Paris'e yönelik yaptırımları her an gözden geçirebilir.
15 Kasım'da Fransız Senatosu bir kez daha Azerbaycan'a yaptırım uygulanmasına ilişkin bir karar aldı. 296 senatörden 295'i karar lehine oy kullandı ve 1 senatör aleyhte oy kullandı. Belge, Azerbaycan'dan gelen gaz ve petrol arzına ambargo uygulama olasılıklarının değerlendirilmesini öneriyor. Karabağ'daki sözde devletin Azerbaycan tarafından tanınmasının önemi de vurgulandı.
Karar henüz Fransız hükümeti tarafından kabul edilmedi. Ancak senatonun kararı pek çok karanlık noktayı gözler önüne seriyor.
Azerbaycan Sosyal Araştırmalar Merkezi sözcüsü Aziz Alibeyli, yaklaşık 30 yıldır Azerbaycan ile Ermenistan arasında arabuluculuk yapan ülkenin böyle bir karar almış olmasının üzücü olduğunu söylüyor.
"AGİT Minsk Grubu eşbaşkanı konumunda olan, Azerbaycan ile Ermenistan arasında uzun süredir arabuluculuk yapan ve BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinden biri olan ülkenin Ermeni lobisine bağımlı hale gelmiş, mali açıdan tamamen onların rüşvet ve yolsuzluğuna bağımlı hale gelmiş ve Azerbaycan'a karşı melez bir savaş yürütmekte olması pekte anlaşılamıyor. Ermeniler ne yazık ki BM alt teşkilatlarında ciddi anlamda at koşturmaktalar. Azerbaycan'ın da geniş nüfuz imkanları var. Bunu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Mehriban Aliyeva örneğinde gördük. UNESCO'nun iyi niyet elçisi statüsünü reddetti. Avrupa'nın enerji güvenliği artık bizim elimizde. Geleceğe bakıldığında Şah Deniz-2 projesini Avrupa'ya yönlendirmek için önemli müzakereler yapılıyor. Bu konuyu Avrupa'da da tartışsınlar. Bakalım Avrupa'dan ne yanıt alacaklar?"
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aykhan Hajizadeh, gdh'a yaptığı açıklamada, Azerbaycan'ın söz konusu kararı şiddetle reddettiğini söyledi.
Hajizadeh, "Karar Azerbaycan'ın yürüttüğü barış ve imar çalışmalarına zarar veriyor. Ermenistan'daki intikamcı güçleri teşvik ediyor. Bölgede barışa ve ilerlemeye hizmet etmiyor. Dışişleri Bakanlığı olarak Fransız senatörün aldığı bu kararı şiddetle kınıyor ve reddediyoruz. Karabağ'ın Azerbaycan'ın ayrılmaz bir parçası olduğuna dair sözde Dağlık Karabağ varlığı ile ilgili kararda belirtilen hükümlere Fransız senatörlerin dikkatini çekmek istiyoruz. Karabağ'da yaşayan Ermeni asıllı vatandaşlarımız Azerbaycan'ın iç meselesidir. Aynı zamanda hak ve özgürlüklerinin Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına uygun olarak uygulanması öngörülmektedir." dedi.
Karar taslağında, 30 yıllık işgal sürecinde milyonlarca Azerbaycanlının temel insan haklarından mahrum bırakıldığına, savaş suçlarına maruz kaldığına ve diğer gerçeklerin dikkate alınmadığına dikkat çekilerek, Azerbaycan'ın savaş yanlısı bir ülke olarak gösterilmektedir. Fransız siyaset bilimciler bile senatonun aldığı karara şaşırdıklarını gizlemiyorlar. Ayrıca senatonun Azerbaycan aleyhindeki kararının Fransa'nın resmi tutumunu yansıtmadığını da teyit ediyorlar.
Fransız tarihçi ve siyaset bilimci Maxim Goen de kararın Ermeni lobisinin etkisiyle alındığına inanıyor.
"Öncelikle belirtmek gerekir ki bu, Millet Meclisi'nin başlattığı bir oylama değildir, bu oylama işlemi halkın seçmediği senato tarafından yapılmıştır. Bu nedenle, gerçekten hiçbir şeyi temsil etmiyor. Bu oylama neredeyse tamamen iç siyasetle ilgili. Muhalifler bunu Macron'a meydan okumak için kullanıyor. Hatta Fransada çoğu Ermenileri hiç sevmiyor. Güney Kafkasya ile ilgilenmiyorlar. Belki Ermenileri iyi halı dokumacıları ve aşçıları olarak seviyorlar ama onlara hayran olmak olarak tanımlayabileceğimiz bir sevgileri yok. Bu tamamen Sayın Macron'a karşı duydukları intikam duygusundan kaynaklanmaktadır. Bunun pratik etkisi sıfır olacak ve Azerbaycan'a hiçbir yaptırım uygulanmayacak."
Peki Fransa Azerbaycan'a yaptırım uygularsa Azerbaycan'ın tepkisi ne olur?
Azerbaycanlı siyasi yorumcu İlyas Hüseynov, bu olursa Azerbaycan'ın mutlaka misilleme tedbirleri alacağını söylüyor. Resmi Bakü, Paris'e yönelik yaptırımları her an gözden geçirebilir. Belgenin Fransız hükümeti tarafından onaylanması, Azerbaycan'dan çok Fransa'ya, daha doğrusu Avrupa'ya bir darbe olacaktır.
"Fransa, konumunu, Fransa'nın doğrudan Azerbaycan'dan gaz satın almayacağı şekilde haklı çıkarıyor. Buna gerek yok. Ancak Fransa'nın AB'nin çıkarlarını kendi çıkarlarından daha düşük gördüğü dikkate alınmalıdır. Ancak AB'nin gaz segmentinde Azerbaycan'a çok ihtiyacı var. Bu özellikle Balkan bölgesi ve Güney Amerika'da belirgindir. Fransa, Güney Kafkasya'daki ulusal çıkarlarını güçlendirmek için adımlar atıyor. Çünkü 2. Karabağ savaşından sonra bölgede yeni bir jeopolitik yapılanma oluştu. Fransa'nın Türkiye'ye karşı önyargısı var. Bu diğer yandan Türkiye'ye karşı atılmış bir adım olarak değerlendiriliyor."
Azerbaycan aleyhine karara karşı oy kullanan tek senatör Natalie Gule, gdh'a yaptığı açıklamada hükümetin kararı onaylamayacağını söyledi.
"Yapmayacaklar. Dengeli olmalıdırlar. Fransa'nın barış sürecinde rol oynamasını istiyorlarsa, Fransız hükümeti dengeli olmalı. Durumun iki tarafını da görmek zorundayız. Ama aynı zamanda Ermeni lobisinin de büyük baskısı altındalar. Çatışmada çok önemli rol oynayan çok sayıda gazetecimiz var. Kamuoyu Ermenistan'dan yana. Halk Karabağ'ın nerede olduğunu bile bilmiyor. Ben Azerbaycan'ın yanındayım."
Macron'un Senato kararına imza atıp atmayacağı önümüzdeki günlerde belli olacak. 2020 yılında da aynı süreç yaşandı. Ancak Fransız hükümeti belgeyi imzalamadı. Azerbaycan ile Fransa arasındaki gerilim bir süre daha devam edecek gibi görünüyor.