Haluk Bayraktar: Hayalimiz Ukrayna’daki fabrikada KIZILELMA’yı üretmek

Öncelikle BAYKAR’ın 40 yıla yakın süredir devam eden hikayesini kısa bir şekilde özetleyen Haluk Bayraktar, şirketin faaliyetleri hakkında bilgiler sundu.

“Hep birlikte tamamen kendi sermayemizle insansız hava araçları üzerinde çalışmaya ve geliştirmeye başladık. Yani 7 yılımızı bu alanda geçirdik. Küçük ölçekli el tipi fırlatma uçaklarıyla başladık. Çok küçüktük, Baykar'a başladığımızda yaklaşık 5-6 kişiydik. Başladığımız yıl 2002. Bu yüzden yıllarca süren araştırmalardan sonra mini İHA geliştirmede çok başarılı olduk. Mini İHA sistemlerimizi 2007 yılında Türk ordusuna teslim etmeyi başardık. Uzun bir araştırma zamanıydı ve araştırmamızda yazılım ve elektronik tarafındaki uçuş ve kontrol sistemlerine çok odaklandık. Çok odaklandık ve bunun üzerinde çok çalıştık. Yani BAYKAR için İHA'lar aslında Türkiye ve benzeri ülkeler için meydan okumayı temsil ediyor, sonunda yine bu yarışa girebilelim, son noktada tekrar dönebilelim ve dünya ile rekabet edebilelim.

Ve ayrıca bu teknolojilere bakarsanız, çok kısıtlılar. Onları istediğiniz gibi satın alamazsınız. Düzenlemelerle çok kısıtlanıyorlar. Satmıyorlar. Yani paranızla bile onları alamazsınız. Bu yüzden Türkiye'nin kendi kendine yeterli, bağımsız olmasını ve Türkiye'ye bu konuda en üst teknolojiyi elde etmesini istedik. Sadece Türkiye için değil, kardeşçe ve iyi ilişkilere sahip olduğumuz ülkeler için de öyle. Aksi takdirde, araçlara ve paraya sahip olsanız bile, yine de onlara erişemezsiniz.

Bu bizim meydan okumamız ve ana motivasyonumuzdu. 20 yıl önce Türkiye'de yeni bir kıvılcım olacağını biliyorduk.  Bu da konuşmalarımızda ve hatta akademik yayınlarımızda var. Bu, bir ülkenin çok üst düzey bir teknolojiyi sergilemesi için bir kıvılcımdır, böylece herkes bununla gurur duyar ve ülkeleri için de yeni bir şeyler yapabileceklerine inanırlar. İşte bu yüzden, biliyorsunuz, buna başladık, buna başladık ve otomotiv işinden sonra İHA teknolojilerine odaklandık.”

Bayraktar TB2’nin ihracat serüveni

Haluk Bayraktar daha sonra şirketin ilk ihracat müşterileri ve Bayraktar TB2’nin ihraç sürecine değiniyor:

“Ürünlerimizi geliştirdikten sonra, onları son kullanıcılarla sahaya sürdükten sonra, ürün geri bildirimlerle daha iyi hale geldi. Son kullanıcılar kullanır, daha güvenilir hale gelir, size neyi daha fazla geliştireceğinizi söylerler. Bu şekilde BAYKAR olarak hep birlikte sahada, orduyla, yan yana çalışmaya devam ettik. Ofislerimizde ya da fabrikamızda oturmuyorduk. Sahaya yeni taşındık, onlarla yıllarca birlikte çalıştık. Türkiye çok sert bir terörle karşı karşıyaydı. Son 40 yıldır her gün askerlerimiz ölüyordu. Bu bizim için büyük bir sorundu, çok büyük bir sorundu. Bu yüzden askerlerimizle yan yana çalıştık ve ürünlerimizin çok iyi olduğunu kanıtladık ve geri bildirimlerle onları geliştirdik. Ve sonra ürün operasyonel alanda kendini kanıtladığında, yabancı ilgisi gelmeye başladı.

Türkiye dışında hiçbir ülke Ukrayna ile iş birliğine gitmedi

İlk ihracatımız mini İHA ile başlayıp Bayraktar TB2 ölçeğine geçti. Daha sonra üst düzey stratejiye geçtik ve şimdi bu insansız savaş uçağını yapıyoruz. Yani bu ürünleri müşteriye kanıtladıktan sonra, yabancı ilgisi ortaya çıkıyor. Çünkü dünyanın bu tür platformlara büyük ihtiyacı var. Size bir kuvvet çarpanı etkisi veren bu tür platformlar, uzun saatler uçabilen, dayanıklı, askerlerinizi riske atmadan, insan hayatını ortaya koymadan onlarla birçok farklı türde görev icra edebilirsiniz.

Böylece ilk ihracat müşterimiz Katar oldu. Mini İHA'mızı ihraç ettik, Bayraktar TB2'yi daha ihraç etmemiştik. 2012 yılında mini İHA'mızı Katar'a ihraç ettik. Ardından 2015 yılında Bayraktar TB2 sahaya sürüldü ve faaliyete geçti. Ve ondan sonra Bayraktar TB2 için ilk müşterilerimiz Katar ve ardından Ukrayna oldu. Yani bu ürünler kendilerini kanıtladıklarında ihracat pazarında kendilerine yer buluyorlar.

Ve şu anda - biliyorsunuz, ilk müşterilerimiz Katar ve Ukrayna'ydı - Ukrayna özellikle çok ilginç. Türkiye'den başka hiçbir ülke silahlı İHA'lar alanında Ukrayna ile iş birliğini kabul etmedi. Bu teknoloji üzerinde çalışmayı kabul eden sadece Türkiye'ydi. Ayrıca Ukrayna ve Türkiye arasında, Bayraktar TB2, havacılık ve savunma alanındaki iş birliğimizi daha yakın, daha birbirini tamamlar hale getiren ve çok daha fazla projeyi eylemlerle takip eden ana unsurlardan biri haline geldi.

Yani diğerlerinin takip etmesi için orada bir başarı hikayesine ihtiyacınız var ve Bayraktar TB2, Türkiye ve Ukrayna ilişkileri içinde bir nevi o hikayeydi. Ukrayna ve Türkiye arasında birçok farklı proje, birçok ikili uluslararası anlaşma yaptık ve aslında ülkelerimiz arasında çok verimli bir iş birliği var.

Bayraktar nasıl ortaya çıktı?

Bayraktar, "bayrağı taşıyan kişi" anlamına gelir. Bizim soyadımız bu anlama geliyor. Bu yüzden yaptığımız tüm ürünlere Bayraktar adını koyduk. Bayrak taşımaları konusunda, ülke için ve dost ülkeler için de bir misyonları ve vizyonları var. Ve dediğim gibi, bir kez başladığımızda İHA alanındaki en değerli öğelere odaklandık: uçuş kontrol sistemleri. Yazılım ve elektronik tarafı. Ve ekibimizle birlikte bu ana kritik öğelere odaklandık çünkü sadece platform değil, aynı zamanda bu platformların çok küçük ayrıntıları, silahlı İHA ise veya [silahsız] İHA ise size satmıyorlar. Bunlar kısıtlanıyor.

Dolayısıyla, çok başarılı bir İHA inşa etmeniz gerekiyorsa - bu arada gerçekten eşsiz ve yeni ortaya çıkan bir endüstri - her şeyin yerleştiği bir otomotiv endüstrisi gibi değil, alt sistemler ve parçalar satın alabilir, bunları bir araya getirebilir ve bir şeyler ortaya koyabilirsiniz. Bu endüstride, optimize etmek için alt sistemleri özel olarak hazırlanmış bir şekilde geliştirmeniz gerekiyor. Güvenilir olmalılar. Son kullanıcı güvenilir olduğunu hissetmeli ve sahada etkili olabilmesi için istatistiksel olarak çok güvenilir bir platform olmalı. Dolayısıyla Bayraktar TB2'nin her bir alt sistemi -tüm ana kritik alt sistemler- bu doğrultuda geliştirilmekte ve şirket içinde yapılmakta.

Bayraktar TB2 üretim istatistikleri

Başladığımızda ayda sadece 1 Bayraktar TB2 üretiyorduk. Şirketimizin kapasitesi buydu.

Ama her yıl yeni yatırımlarla birlikte şu anda öyle bir noktaya geldik ki her ay 20 adet Bayraktar TB2 üretebiliyoruz.

Bu da her bir buçuk günde bir, bu fabrikadan yeni bir Bayraktar TB2 ürettiğimizi gösteriyor. Bu yıl bu seviyeye yükselttiğimiz oran budur. Ve gelecek yıl aslında daha da fazla olacak. Bu yüzden onları çok daha yüksek miktarlarda inşa etmek istiyoruz, bu yüzden bu konuda gerekli yatırımları yapıyoruz.

BAYKAR’ın çalışanları

BAYKAR, genç ve dinamik mühendis ve teknisyenlerimizin bulunduğu bir firma. Yaş ortalamamız yaklaşık 30. Her yıl burada staj yapmak isteyen 1.200’den fazla üniversite öğrencisini kabul ediyoruz.

Ve şu anda BAYKAR’ın toplam 2500 çalışanı var. Bu sayının yarısı, bir nevi mühendisler ve pilotlardan oluşuyor. Diğer yarısı teknisyenelr. Yani sistemin gelişim sürecinde 1.000'den fazla insanımız var diyebiliriz. Yani bu konuda 1.000'den fazla insanımız var.

Bayraktar TB2’nin Ukrayna performansı

Biliyorsunuz Bayraktar TB2 7 yıldır faaliyette. Birçok farklı ortamda kullanıldı ve sahaya sürüldü.

Sıcak ortamlar, soğuk ortamlar, terörle mücadele operasyonları, Azerbaycan’da, bazı Afrika ülkelerinde sahaya sürüldü. Bu yüzden birçok farklı ortam ve farklı operasyon alanları gördük.

Ve bu bağlamda, bilirsiniz, her teknolojide benzerdir - cep telefonları gibi, yazılımda güncellemeleriniz var, donanımda güncellemeleriniz var. Ortamın dinamiklerine bağlı olarak sürekli güncellenir. Yüzlerce yazılım güncellemesi, yüzlerce donanım yükseltmesi yayınladık. Filoyu canlı ve güvenilir tutmak için sürekli güncellemeniz ve geliştirmeniz gerekir. Ve bu hala devam ediyor. Tabii ki şimdi Ukrayna'da savaş çok zorlu.

Bu çok büyük bir ölçek ve kendi dinamikleri var ve ondan ortaya çıkan birçok şey var - ve elbette geri bildirim var. BAYKAR olarak savaştan önce Ukrayna ordusunu eğittik, bu yüzden sistemleri tamamen çalıştırıyorlar ve BAYKAR olarak onlara teknik destek veriyoruz, bu yüzden doğal olarak sistemde birçok farklı güncelleme var. Sistemi canlı tutmak ve operasyonları desteklemek için çalışıyoruz.

Ukrayna-Rusya Savaşı gelecekteki İHA teknolojisini nasıl etkileyecek?

Bayraktar TB2 gibi İHA’lar, aslında daha önce bu tip insansız sistemler konvansiyonel tip savaş ortamlarında pek kullanılmıyordu. Suriye'deki operasyondan başlayarak Azerbaycan'daki Dağlık Karabağ operasyonundan sonra bu tür bir sistem sadece asimetrik savaş ortamlarında değil, konvansiyonel savaş türlerinde de değerli olduğunu kanıtladı.

Çünkü size 24 saat durumsal farkındalık veriyor, insan hayatını riske atmadan, hassas angajmanlar yapmak için; diğer askeri varlıkların daha etkili olmasına yardımcı oluyor.

Bu bağlamda insansız sistemler, özellikle Ukrayna'daki savaşta, her ülkenin envanterinde bu tür yeteneklere sahip olması gerektiğini kanıtladı. O olmadan, bilirsiniz işte, size alanın net bir görüntüsünü ve koşulları lehine artıracak çok farklı yetenekler verir. Dolayısıyla Ukrayna'daki savaş bu varlıkların sahada gerekli olduğunu kanıtladı ve bunu söyleyebiliriz.

BAYKAR, Ukrayna’ya Bayraktar’dan başka ne satıyor?

Bayraktar TB2 seri üretimde; Bayraktar Akıncı şu anda seri üretimde. Bayraktar Akıncı 9’dan fazla adetle Türk ordusuna teslim edildi. Bunun için 4 ülkeyle ihracat sözleşmeleri imzaladık. Bayraktar TB2 için 22 farklı ülke ile ihracat anlaşmamız bulunmakta.

Şimdi çok yeni olan insansız avcı uçağı projesi üzerinde çalışıyoruz ve finanse ediyoruz ve aslında insansız sistemler arenasında yeni bir lig olacak. Akıncı ve insansız savaş uçağının projesinde Ukrayna ile çok yakın iş birliği içindeyiz. Ukrayna, motorlarda teknolojiye sahip birkaç ülkeden biri, bu nedenle çok iyi ve etkili motorlara sahipsiniz ve yakın koordinasyon ve iş birliğimiz de Ukrayna motorlarının İHA pazarındaki yerlerini almasına yardımcı oluyor.

AKINCI ilk uçuşunu Ukrayna motoruyla yapmıştı. Şimdi daha fazla ve farklı Ukrayna motorlarını da entegre ediyoruz.

İnsansız avcı uçakları da iki tür farklı Ukrayna motoruyla donatılacak, bu yüzden bunlar üzerinde çalıştığımız ana platformlarımız, ancak elbette biz de - daha küçük ölçekli platformlarda - bazı ürünlerimiz var. Mini İHA'mız var. Dikey kalkış platformumuz var. Envanterimizde, bu ana platformlarla koordineli olarak çalışmalarını istediğimiz başka ürün türleri de var. Bu nedenle, BAYKAR’da bu ana platformlarla birlikte çalışarak daha küçük ölçekli platformlar da inşa ediyoruz.

En fazla talep edilen platformlar hangileri?

Şu anda Bayraktar TB2 ve Bayraktar Akıncı seri üretimde olduğu için her ikisi için de talep var, bu nedenle şirketimizin oldukça fazla sipariş birikimi var.

Şirketimizin siparişleri şu anda yaklaşık 3 yıl boyunca dolmuş durumda.

Dolayısıyla bu sistemler sahada kendilerini kanıtladıkça, daha fazla ülke onlarla ilgileniyor. Ve özellikle performans-maliyet oranının daha yüksek olduğu Bayraktar TB2 sistemi için. Bir savaş uçağı için ödemeniz gerektiği kadar ödeme yapmadığınız, bunun yerine bütün bir sistemi alabileceğiniz bir sistem; ülkenizin sınırlarını kontrol edebileceğiniz, ülkenizde 7 gün-24 saat dayanıklılık [ve] gözetleme faaliyetlerine bir savaş uçağı için ödeme yapmaktan çok daha düşük bir maliyetle sahip olabileceğiniz bir filo kurabilirsiniz.

Savaş uçaklarınız olsa bile, bu varlıklar daha etkili olmalarına yardımcı olur. Yani bu anlamda çekici bir ürün ve aynı zamanda güvenilir: elektronik harp uygulanan ortamlarında uçabilir; her türlü hava koşulunda uçabilir; zeminde çok üst düzey ağ sistemine sahip; çok esnek; antenler ve yerdeki ağ yapısı ile iyi kurulmuş, bu yüzden İHA liginde çekici bir ürün haline geldi.

Ukrayna’ya kurulacak olan BAYKAR fabrikası

Ukrayna'yı stratejik ortağımız olarak görüyoruz. Bu yüzden Ukrayna ile olan projelerde uzun vadeli planlarımız var ve aslında birçok projemiz oldu ve BAYKAR olarak Ukrayna'da bir fabrika, bir araştırma merkezi ve tüm sistemleri inşa etmek istediğimiz üretim mükemmeliyet merkezi inşa etmeye başladık.

Sadece gövde değil, elektronik, yazılım, burada yaptığımız her şey. Bu vizyona sahiptik. Bu bağlamda şu anda yatırım planlarımız devam ediyor ve bu nedenle bu anlaşmalar için proje planlama aşamasındayız. Yakında gerçek, fiziksel yatırıma da başlamak istiyoruz. Zaten bir yapımız var, Ukrayna'da bir şirketimiz var.

Şu anda Ukrayna’yı destekleyen bir teknik mühendislik ekibimiz zaten var. Ama aynı zamanda şimdi Ukrayna’yı bir üretim üssü haline getirmek istiyoruz. İdeal ve dileklerimizden biri bir gün Ukrayna’daki fabrikada Bayraktar TB2, Bayraktar AKINCI ve ayrı insansız savaş uçağımız olan yeni Bayraktar KIZILELMA’yı inşa edebilmek.

Dolayısıyla iki platformumuz Ukrayna motorlarını kullandığı için, Ukrayna, bu platformlarla, motorları, platformları ve diğer alt sistemleri bir ülkede tamamen yaptığınız bir yer haline gelecektir. Bunun sadece Ukrayna'nın değil, Türkiye'nin de yararına olacak çok stratejik bir başarı olacağını düşünüyoruz. Bu da ilişkimizi çok daha yüksek bir seviyeye getirecektir.

Ukrayna’ya neden destek verdiniz?

Ukraynalı dostlarımızla birlikte çalıştığımız beş yıldan fazla bir süre oldu. Ülkelerimizi daha da yakınlaştırmak için birçok şeyi bir araya getirdik. Ben şahsen Türkiye ve Ukrayna ilişkilerinin birbirini tamamlayan, kazan-kazan ilişkisi türü olduğuna inanıyorum. Komşuyuz, arada Karadeniz var. Çok yakın komşularız. Olası olumsuzluklar yok, bu yüzden her zaman bu stratejik ilişkinin ikimize de fayda sağlayacağına inanıyorum. Ve bu şeyleri inşa etmek için harcadığımız yıllarca süren çaba - birçok arkadaşlık yarattı.

Birçok farklı Ukrayna makamıyla bir arada olduk. Hep birlikte, önümüzdeki vizyonumuz için birçok plan yaptık. Zaten birçok farklı alanda iş birliği yapıyoruz, bu yüzden Ukrayna için elimizden gelenin en iyisini yapmak, vatanını desteklemek, kendini savunmak bizim görevimiz. Ve her şeyin ötesinde, bunların ötesinde, Ukrayna bu saldırganlıkla karşı karşıya ve bu tamamen temelsiz, anlamsız. Kimse nedenini bilmiyor, arkasındaki amaç nedir, bu yüzden insani bir sorumluluk olarak, acı çeken insanlar, siviller için hissediyoruz. Dolayısıyla tüm bunlar birlikte bize sizin için elimizden gelenin en iyisini yapma ve destekleme sorumluluğu veriyor.

ÖNERİLEN İÇERİK: Bir Savunma Sanayii şirketinden ötesi: Baykar

* * *

KAYNAK: gdh.digital, Come Back Alive Vakfı