gdh'de ara...

Hedef Lazkiye: İsrail vuruyor Rusya İzliyor

İsrail, Suriye’ye yönelik hava saldırılarına 2021 yılının son günlerine kadar devam etti. Son saldırı 28 Aralık Salı günü sabah 03.21’de Lazkiye limanını hedef aldı. Bu son 1 ayda Lazkiye limanını hedef alan ikinci saldırıydı. Önceki saldırı 7 Aralık günü gece yarısından hemen sonra 01.00 sıralarında düzenlendi. Her iki saldırıda, limanda konteynerlerin depolandığı bölge hedef alındı. 

1. resim
30.12.2021

Saldırılarda İran’dan deniz yoluyla taşınan silah ve mühimmatın vurulduğu iddia edildi. Esad rejimi ise vurulan konteynerlerde gıda, oto yedek parçası ve sivil amaçlı endüstriyel malzemeler bulunduğunu iddia ediyor. Kimi gözlemcilere göre İsrail yalnızca İran ile  Suriye’deki Şii gruplar ve Hizbullah arasındaki silah tedarik ağını kesmekle kalmıyor, bu saldırılarla Esad rejimine ekonomik ambargo uygulamayı, Şam yönetiminin tedarikçilerini de yıldırmayı amaçlıyor

28 Aralık’taki saldırının ardından bölgede bulunan iki Rus üssündeki hava savunma sistemlerinin devreye girmemesi bir kez daha tartışma konusu oldu. Bu üslerdeki S-400 bataryalarının sessiz kalması Esad yanlısı toplumsal kesimlerde de Rusya’nın sorgulanmasına yol açıyor. Suriye’de görev yapan Rusya ordusundan Tuğamiral Oleg Zhuravlev İsrail saldırısı esnasında bir Rus askeri kargo uçağının inişe geçtiğini bu nedenle hava savunma sistemlerinin aktif olmadığını ifade ederek kendilerini savundu. 

Ancak uzun yıllardır Rusya ile İsrail arasında Suriye’deki İran hedeflerinin vurulmasına ilişkin üstü kapalı bir mutabakat olduğu, Moskova’nın liderler düzeyinde İsrail hava saldırılarına izin konusunu ele aldığı biliniyor. Ayrıca İsrail savaş uçaklarının geçmişte sivil uçakları ve hatta bir Rus elektronik harp uçağını perdeleme amaçlı kullanarak saldırı düzenledikleri de kayda geçti. 17 Eylül 2018’de Rus elektronik harp uçağı IL-20’yi kendilerine siper alan 4 F-16 savaş uçağı Suriye hava savunma sistemini yanıltmıştı. Suriye ordusu tarafından fırlatılan S-200 tipi füze Lazkiye’nin 35 kilometre açığında Rus uçağını vurdu. Düşen uçakta 15 mürettebat ve askeri personel yaşamını yitirdi. 

Rusya’nın İsrail karşısında bu denli pasif kalmasının kökenleri 1970 yılında Mısır hava sahasında yaşanan bir muharebeye dayanıyor. 1967 savaşında mağlup olan Mısır, kaybettiği toprakları geri almak ve Arap kamuoyundaki itibarını yeniden kazanmak için “Yıpratma Savaşı” başlattı. Rus yapımı MiG-21 savaş uçaklarını kullanan Mısır Hava Kuvvetleri’nin İsrail Hava Kuvvetleri karşısında etkisiz kalması bir süre sonra Kahire ile Moskova arasında ihtilaf konusu oldu. Kremlin yönetimi başarısızlıktan Mısırlı pilotları sorumlu tutarak onları beceriksizlikle suçladı. Bu iddiasını ispatlamak için de 1970 yılının Ocak ayında Sovyet pilotlarının kullandığı MiG-21 savaş uçaklarından oluşan bir filoyu Mısır’a gönderdi. 25 Temmuz’da Sina Yarımadası üzerinde Sovyet pilotları İsrail savaş uçaklarına önleme yaptı. İsrail Hava Kuvvetleri’ne ait bir A4 Skyhawk yerden ateşlenen Sovyet füzesiyle hasar gördü. İsrail telsiz operatörleri bu muharebe sırasında karşı tarafın pilotları arasındaki Rusça konuşmaları tespit edince konu İsrail güvenlik kabinesinin gündemine geldi. 

“Operation Rimon 20”  kod adıyla bir plan hazırlayan İsrail, Mısır hava sahasında kurduğu pusuyla 30 Temmuz 1970’de Sovyet pilotlarıyla hesaplaştı. Yaklaşık 3 dakika süren çarpışma neticesinde 5 Sovyet MiG-21 uçağı düşürüldü. Sovyet pilotları Nikolay Yurçenko, Yevgeni Yakovlev, Yevgeni Kamanev ve Vladimir Zhuravlev yaşamını yitirdi. İsrail tarafı çarpışmaya 12 adet Mirage IIICs ve 4 adet F4-E Phantom ile katılırken kayıp vermedi. Sovyet tarafının toplum gücü 24 MiG-21’den oluşuyordu. Bu çarpışmanın sonucu Sovyetlerin itibar kaybı oldu ve pilotları Mısır’ı terk etti. O günden sonra Rusya gökyüzünde İsrail’in karşısına çıkmamayı tercih etti. 

 Uluslararası gözlemcilerin Lazkiye’de yaşananlara dair bir diğer yorumu ise Rusya’nın Suriye’deki İran nüfuzunu sınırlamaya yönelik olarak İsrail saldırılarına göz yumulduğu yönünde. Rusya ve İran arasında 2020 yılından bu yana Suriye’deki hakimiyet konusunda elle tutulur gözle görünür bir rekabet var. Bu yıl Dera kentinde İran destekli rejim güçlerine karşı ayaklanan eski muhaliflerin kontrol altına alınmasında Rusya aracı olmuştu. Moskova’nın Şam yönetimini kontrol etmek için sürdürülen rekabet kapsamında İran çıkarlarına yönelik saldırılara yeşil ışık yaktığı öne sürülüyor. 

28 Aralık’ta Rusya’nın bir İsrail saldırısına daha sessiz kalması üzerine Hizbullah’ın Şam yakınlarına kendi hava savunma sistemlerini sevk etmeye başladığı yönünde haberler de geliyor. Hizbullah’ın elinde alçak irtifa için kullanılan kısa menzilli SA-8, SA-17 ve SA-22 füzeleri bulunduğu iddia ediliyor. Ayrıca İran Devrim Muhafızlarının, Hizbullah mensuplarına, S-300 sistemlerinin İran üretimi muadili olan Bavar-373 sistemlerinin kullanımı için eğitim verdikleri de biliniyor. Bavar-373, 250 kilometre menzile sahip ve eş zamanlı 6 hedefe kilitlenebiliyor. 

İsrail’in 2020 yılında Suriye topraklarına düzenlediği hava saldırılarının sayısı 39’u bularak zirve noktasına ulaşmıştı. 2021 yılında saldırı sayısı 30’a geriledi. Saldırı sayısındaki düşüş,  İran’ın Suriye ve Lübnan’a yönelik silah tedarik zincirinin kırılmasında sağlanan ilerlemenin de göstergesi olarak kabul ediliyor. 

İran’ın nükleer silah üretimini durdurmak için kararlı olduğunu ilan eden İsrail’in, 2022 yılında bölgedeki hava operasyonlarını, daha uzak noktalara ve sofistike hedefleri vurmak üzere organize edeceğini dikkate almak gerekiyor.