İran-Azerbaycan ilişkilerinde tansiyon her geçen gün artıyor
🇦🇿🇮🇷 İran-Azerbaycan ilişkilerinde tansiyon her geçen gün artıyor
💢 Karabağ'da kullanılmak üzere Sincan bölgesinde yaklaşık 2 bin PKK-lı eğitiliyor.
💢 İran'ın Azerbaycan'da terörü gerçekleştirmesi zor görünmüyor.
💢 Karşı istihbaratımız, özel servislerimiz, Devlet Güvenlik Servisimiz oldukça iyi çalışıyor.
İran-Azerbaycan ilişkilerindeki gerilim, İkinci Karabağ savaşının ardından derinleşti. İran, kendisini her zaman Güney Kafkasya'da lider bir ülke olarak görmüştür. Azerbaycan-Ermenistan savaşının Azerbaycan'ın zaferiyle sona ermesi, Zengezur koridorunun açılmasına ilişkin çabalar ve Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşmasının imzalanmasıyla ilgili haberler İran'ı ciddi bir şekilde endişelendirmekte.
Dünyanın birçok ülkesi, uyuşturucu ticaretinin kralı sayılan ve terörü finanse eden Tahran'a yüzlerce yaptırım uyguladı. Azerbaycan, İran'a yönelik herhangi bir yaptırıma katılmasa da, İran şu anda açıkça Azerbaycan'a düşman tavır sergilemektedir.
İran ve Azerbaycan arasındaki son olaylara göz atalım:
1 - 11 Mart'ta İran İslam Cumhuriyeti'ne ait bir askeri uçak, Azerbaycan-İran devlet sınırı boyunca Zangilan ilçesinden Bilesuvar ilçesine yaklaşık 1 saat kesintisiz uçuyor ve geri dönüyor. Uçak iki ülke arasında devlet sınırına 3-5 km mesafede ve bazı durumlarda devlet sınırının üzerinden uçtu. Azerbaycan'ı yeniden provokasyona sokmak olarak değerlendirilen girişim, Tahran rejiminin yenilgisiyle sonuçlandı.
2 - İran'ın Azerbaycan'da ortalığı karıştırmak için kullandığı 25 kişi daha açığa çıktı. Azerbaycan'da İran propagandası yapan kişiler, Azerbaycan Devlet Güvenlik Servisi tarafından gözaltına alındı, soruşturmalar sürüyor.
Son iki haftada yaşanan süreçler, İran-Azerbaycan ilişkilerinin daha da gerginleştiğine işaret ediyor.
Azerbaycan Sosyal Araştırmalar Merkezi Sözcüsü Aziz Alibeyli, gdh'a yaptığı açıklamada, şu anda yaklaşık 2 bin PKK'lı teröristi eğiten İran'ın asıl amacının bu kişileri Karabağ'a getirip Azerbaycan'a karşı provokasyonlarda kullanmak olduğunu söyledi.
“Karabağ'da kullanılmak üzere Sincan bölgesinde yaklaşık 2 bin PKK'lı eğitiliyor. Eğitimi Hashti Shabi (Haşdi Şabi) milisleri veriyor. Haşdi Şabi, Hizbullah aracılığıyla doğrudan İran tarafından beslenen ve onlar tarafından kontrol edilen bir askeri birlik olarak kabul ediliyor. İran bu konuya daha fazla odaklanmaya başladı. Karabağ'da herhangi bir sorun çıkarsa bölücü rejime silahlı destek sağlayacaktır. Diğer taraftan bunu Zengezur ve Gafan'da konsolosluk açarak yapmaya çalışıyorlar. Paşinyan Ermenice bilmesine rağmen aslında beyni İranlıdır ve tezleri fiilen orada dile getirmektedir. İsrail ile İran arasındaki son çatışma, çelişkiler bağlamında, Azerbaycan'ı suçlama ve Azerbaycan'da bir İsrail üssüne sahip olma fikri uluslararası Ermeniliğin İran ile birlikte çeşitli yönlerde bize karşı hazırladığı tuzaklardır. Hem dini alanda, hem de siyasi ve elit kesimlerden hakkımızda ciddi provokasyon çağrıları var. Azerbaycan'da terörü işlemekten, bazı insanları kaçırmaya, bazı insanları öldürmeye, bazı yerleri havaya uçurmaya kadar her şey, onlar tarafından dolaşıma sokulan oyalama savaşının bir parçası olarak öne çıkıyor. Tutuklanan casuslar, Azerbaycan'da gerçekleştirmeye çalıştıkları eylemler -örneğin "Hüseyniyyun" örgütünü kurmak, "Kerime" devletini ilan etmek dahil- bakın, biz zaten bu aşamayı yaşıyoruz. Bu, bu kişiler tarafından terörizmin o kadar sorunlu olmadığı anlamına gelir. Bunu neden yapamıyorlar faktörü var. Karşı istihbaratımız, özel servislerimiz, Devlet Güvenlik Servisimiz oldukça iyi çalışıyor.”
Araştırmacı gazeteci, siyaset bilimci Tural Ismailov, İran'ın Azerbaycan'a yönelik provokasyonlarının hem İran içinde hem de Bakü'de yapıldığını söylüyor.
“İran'ın içinde Azerbaycan'a karşı bir fon oluşturuldu. Bu amaçla İran televizyon ve radyo kanallarında durmadan büyük propaganda yapılıyor. Diğer konu ise İran'ın kendi içinde değil, sadece Azerbaycan'ı hedef alması, Azerbaycan içinde adı geçen Hüseyni örgütünün İran topraklarında çeşitli sosyal medya platformları üzerinden Azerbaycan'a yönelik saldırgan saldırılar gerçekleştirmesi de provokasyonların bir parçasıdır. İran'ın cahil ve sahte mezhep propagandasının peşinden koşan, İran yanlısı insanların sonu yok. Tüm casus teşkilatları Azerbaycan'ın kolluk kuvvetleri tarafından ezilecek. Er ya da geç. Ülkemizdeki Müslümanlar için oluşturulmuş, İslami değerleri içeren normal şartları kullanmalıdırlar. Dini propaganda adı altında yabancı istihbarat sabotaj gruplarının bilgi terörüne ortak olmak hem vatana ihanettir hem de cevaplanması gereken önemli bir hukuki suçtur.”
Devam eden süreçler İran-Azerbaycan savaşına yol açabilir mi?
Avrasya Sorunları İzleme Merkezi Direktörü Aslan Rubayev, gdh'a yaptığı açıklamada, İran'ın Azerbaycan'a yönelik tutumu farklı olsa da Azerbaycan ile savaşa girmeyeceğini söyledi. Bu durumda İran sadece Azerbaycan ile değil birçok ülke ile savaşmak zorunda kalacaktır.
“Doğal olarak İran'ın da Azerbaycan'a özel bir bakışı var. Azerbaycan toprakları ile ilgili olarak, İran daha çok hayel yaşıyor. İran, bir zamanlar kendi toprağı olarak kabul ettiği Azerbaycan'ın bağımsızlığından elbette hoşlanmıyor. Ama zaman geçiyor ve zamanı hesaba katmak zorundasın. Hem İran hem de Azerbaycan'ın çelişkilerden çok ortak noktaları olduğunu söyleyebilirim. Güçlendirilmeleri ve ortaklık ve dostluk içinde inşa edilmeleri gerekiyor. Ben öyle olacağına inanıyorum.”
Sürecin seyri İran'ın tavrına bağlı olacaktır. Ancak İran, şu anda dünya enerji güvenliğinde lider rol oynayan bir ülkeye karşı ancak küçük provokasyonlar yapabilir. Aksi takdirde bölgede yeni bir askeri çatışma yatağının bulunması ne İran'a ne de bölgeye fayda sağlayacaktır.