gdh'de ara...

Modern Diplomacy: Türkiye-İsrail ilişkilerinde fırsatlar ve zorluklar

İran'ın, Türkiye ve İsrail'in ortak müttefiki Azerbaycan'a karşı politikası bölge dengelerini değiştirebilir. EastMed boru hattının yüksek maliyeti nedeniyle Türkiye, İsrail gazını Avrupa'ya satarak önemli ölçüde fayda sağlayabilir. 

1. resim

Geçen yıl Türkiye ve İsrail büyükelçilerini iade ederek ilişkileri normalleştirme konusunda anlaştılar. Kararın her iki tarafa ve bir bütün olarak Orta Doğu bölgesine fayda sağlaması bekleniyor.

Ancak, kararın öncesinde uzun bir ikili gerilim dönemi olduğu göz önüne alındığında, zorlukların devam ettiğini ve her iki hükümetin de bunların üstesinden gelmek için birlikte çalışması gerektiğini belirtmek önemlidir.

Karar, Türkiye'nin son dönemde Mısır ve BAE dahil komşularına yönelik normalleşme politikasıyla uyumluydu. Bölgesel normalleşme süreçleri, Türkiye'nin barışın önündeki tüm engelleri kaldırmasına ve diğer iç ve dış konulara daha fazla odaklanmasına yardımcı olabilir.

Şu anda Türkiye, terör gruplarından kaynaklanan iç güvenlik tehditlerinin yanı sıra artan dikkat gerektiren güvenlik sorunlarıyla karşı karşıyadır. Benzer şekilde İsrail, düşmanlarının sayısını azaltarak ana rakipleri Hamas, Hizbullah ve İran'a daha fazla odaklanabilir.

Yeni atanan üst düzey yetkililer, iki ülke arasındaki bilgi akışını hızlandırmaya ve teknoloji, iklim değişikliği ve hatta Filistin sorunu gibi konularda daha fazla işbirliği sağlamaya yardımcı olabilir. Sonunda, yakınlaşma ticaret ve güvenlik işbirliğini geliştirebilir.

İran'ın iki ülkenin ortak müttefiki Azerbaycan'a karşı önlemler aldığı bir dönemde ikisi de bölgede güçlü bir İran istemiyor. Bu durum, bölgedeki dengeleri etkileyebilir. Türkiye, ABD dahil İsrail'in ana müttefikleri ve ortaklarıyla ilişkilerini geliştirmek için bu normalleşme fırsatından da yararlanabilir.

Son olarak Türkiye, İsrail'den gaz ithal etme planını gerçekleştirerek Rusya'ya bağımlılığını azaltırken ekonomik açıdan da fayda sağlayabilir.Özellikle dünyanın gaz kaynaklarını çeşitlendirmesi ve Rusya'ya olan bağımlılığını azaltması gereken bir dönemde Türkiye, İsrail gazını Avrupa'ya satarak önemli ölçüde fayda sağlayabilir.

Alternatif EastMed boru hattının (İsrail-Kıbrıs-Yunanistan) algılanan yüksek maliyeti dikkate alındığında, Türkiye'nin boru hattı projesini tamamlama şansı daha yüksektir. Özellikle İran'ın ortak müttefiki Azerbaycan'a karşı önlemler aldığı bir dönemde Türkiye, ABD dahil İsrail'in ana müttefikleri ve ortaklarıyla ilişkilerini geliştirmek için normalleşme fırsatından da yararlanabilir.

Karşılıklı çıkarlara saygı çerçevesinde kalıcı bir barışın sağlanması ve ilişkilerin bozulmaması için olası anlaşmazlık noktaları belirlenmeli ve olası çözümler tartışılmalıdır.

Türkiye'nin atması gereken adımlardan biri, İsrail'in ana ortağı ABD ile istikrarlı ilişkiler sağlamaktır. Çünkü ABD ile yaşanan ciddi sorunlar, İsrail ile de sorunlara yol açabilir. İsrail'in Akdeniz'deki diğer ana müttefikleri olan Kıbrıs ve Yunanistan'a da ihtiyatla yaklaşılmalıdır.

Türkiye'nin bu ülkelerle gergin ilişkileri ve son dönemde Yunanistan ile yaşanan anlaşmazlıklar, bu ülkelerle ilişkilerin yakın zamanda düzelmeyeceğine işaret ediyor. Ancak Türkiye, çıkarları tehlikeye atılmadığı sürece en azından İsrail'in Türkiye ile Yunanistan/Kıbrıs arasında seçim yapmak zorunda kalmamasını sağlayabilir. Aksi durumda, ilişkiler önemli ölçüde zarar görebilir.

Bir diğer önemli konu da her an kötüleşebilecek ve Türkiye'yi dış politika rolüyle tutarlı taraf tutmayı gerektiren zor bir duruma sokabilecek olan Filistin meselesidir. Türkiye, son dönemde sert kınamalardan kaçınmasına rağmen, mevcut dış politika rolüne uygun olarak Filistin'i desteklemeye devam ediyor. Yakınlaşma devam ederken, Filistinlilerin haklarına yönelik önemli bir ihlal olmadığı sürece Türkiye aşırı sert eleştirilerden kaçınmaya devam edebilir.

Türkiye Filistin'e yardım etmeye istekli olsa bile, İsrail ile işbirliği çatışmaya tercih edilebilir. Örneğin, ilişkiler yeterince düzelirse İsrail Gazze Şeridi'ndeki ambargoyu kaldırabilir ve Türkiye'nin bölgeye mal taşımasına izin verebilir.

Sonuç olarak iki ülke; pozitif ilişkileri sürdürmek, daha fazla gelişmeye devam etmek ve kırılgan bağları daha da kötüleştirmekten kaçınmak için aktif olarak çabalarken zorluklara da hazırlıklı olmalıdır.

Tartışma