Fransa eski sömürgesi Mali için Rusya ile rekabete girişti

Mali cuntası, 100 kadar sivilin öldüğü saldırıyı Fransız Ordusunun ABD yapımı MQ-9 Reaper SİHA'ları ile yaptığı iddiasıyla ülkeden Fransız askerlerinin çıkmasını istedi.

Fransa Savunma Bakanlığı iddiaları yalanlayarak bölgede sadece radikal örgütleri vurduklarını açıkladı.

Mali cuntasının Fransızları sömürgeci ilan ederek Fransa Devlet Kanalı France24’ü ülkede yasaklaması iplerin tamamen gerilmesine neden oldu.

Fransızlar ile Mali hükümeti arasında yaşanan ayrışma Rusya’nın dikkatini çekti. Cuntacılar Fransa’ya tepki olarak Rusya’ya yanaştılar.

Askeri iş birliği alanında en önemli partneri olan Fransa ile yaşanan kriz sonucu Mali, 2021’in ikinci çeyreğinde Rusya ile yeni bir dizi askeri iş birliği anlaşması imzaladı.

Ülkede 2020 yılındaki askeri darbe sonrası yönetime el koyan cunta, Rusya'nın paralı askerlerden oluşan Wagner grubunun Mali ordusuna yardım ettiği iddialarını ise yalanladı.

Wagner paralı askerleri, yerel orduları eğitmek, önemli isimleri korumak, isyancı veya terörist gruplarla mücadele etmek ve sıcak noktalarda altın, elmas ve uranyum madenlerini korumak amacıyla Orta Afrika Cumhuriyeti, Sudan, Libya ve Mozambik'te faaliyet gösteriyor.

Moskova’nın Rus paralı asker şirketi Wagner’i bölgeye göndermesi ile Fransa ve Rusya arasındaki gerilim artmaya başladı.

Libya’da Wagner’in varlığına üstü kapalı destek olan başta Fransa olmak üzere Avrupalı güçler, Mali’de güç paylaşımına gelince Rusya destekli paralı asker grubunu kötü adam ilan etti.

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian Eylül 2021'de yaptığı bir konuşmada bu sürtüşmenin iddiadan ibaret olmadığını ispatladı. Le Drian, "Mali'de Rus paralı askerlerin varlığı Avrupa'nın varlığıyla bağdaşmaz." ifadelerini kullandı.

Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer Mali'yi Rus paralı askerleri bünyesinde barındıran Wagner şirketi ile anlaşmaması konusunda uyardı.

Avrupa ile gerilimin artması nedeniyle Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Wagner ile Mali arasında yapılacağı iddia edilen söz konusu anlaşmaya ilişkin bilgi sahibi olmadıklarını açıkladı.

2022 yılının Şubat ayında patlak veren Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimi nedeniyle Fransa’nın Putin ile diplomasi masasına oturması Mali sorununu rafa kaldırdı.

Moskova’da masaya oturmasının ardından Mali’deki Wagner varlığı ile ilgili sorulara cevap vermeyen Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un bu hamlesi ülkesinde tepki ile karşılandı.

2021 yılında yapılan askeri anlaşmalara binaen Rusya Mali ile ilişkilerini geliştirerek -35P tipi Rus yapımı iki helikopter, radar cihazı, savaş silahları ve mühimmattan oluşan yardım gönderdi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü Mali'nin Rusya'nın yardımını aldıktan sadece 4 gün sonra 6 Nisan'da 300 kişiyi Wagner ile birlikle infaz ettiğini açıkladı.

HRW açıklamasında, gözaltına alınan kişilerin kasıtlı olarak katledildiği ifade edildi; "İster Mali ordusu, ister yabancı savaşçılarca yapılmış olsun, Mali'nin son 10 yıldır gördüğü en korkunç olaydan Mali hükümeti sorumludur" denildi.

Fransa’nın Ukrayna’da arabulucu rolü üstlenmek için Afrika’daki Wagner varlığına şimdilik göz yumduğu ve sert çıkışlar yapmadığı tahmin ediliyor.

21. yüzyılın başından beri Altın, uranyum, mücevher, demir cevheri ve boksit rezervleri bulunması nedeniyle Mali Avrupalı devletlerin dikkatini çekti.

Eski bir Fransa kolonisi olan Mali 1960 yılında bağımsızlığını kazanmıştı.

Afrika kıtasında 9 ülkede olası Wagner izi

Faaliyetlerine 2013'te Suriye iç savaşıyla başladığı tahmin edilen Wagner'in son yıllarda Afrika kıtasında giderek artan varlığı da dikkati çekiyor.

Wagner'in 2018'de adım attığı Afrika'da en çok Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki (OAC) faaliyetleriyle adından söz ettiriyor.

Orta Afrika Cumhuriyeti'nde sayılarının 2 bini bulduğuna inanılan Rus paralı askerleri, hem orduya eğitim veriyor hem de Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadera'nın güvenliğini sağlıyor.

Wagner'in ülkede aynı zamanda altın ve elmas madenlerinin güvenliğini de sağladığı düşünülüyor.