Rusya'nın Kızıldeniz Deniz Üssü hayalleri şimdilik suya düştü

Foreign Policy'e konuşan iki ABD istihbarat yetkilisi, Rusya'nın dünyanın en işlek su yollarından biri olan Kızıldeniz'deki Port Sudan'da bir deniz üssü kurma umutları karaya oturduğunu söyledi.

ABD'li yetkililer, ilk kez 2020'nin sonlarında kamuoyuna açıklanan Moskova ve Hartum arasındaki anlaşmayı yakından takip ediyor. Anlaşma gerçekleşirse, Rusya'ya, dünya deniz ticaret trafiğinin yaklaşık yüzde 30'unun geçtiği Kızıldeniz'de stratejik bir noktada hakimiyet sağlayacaktı. Rusya'nın Afrika'daki ilk üssü olmaya çok yaklaşan Port Hartum üssü, ABD'li yetkililerin Moskova'nın hakimiyet alanını Hint Okyanusu'na daha uzaklara hissettirmek için kullanabileceğinden korktuklarını açıkladılar.

Rusya'nın Kızıldeniz hayalleri, geçen yıl Ekim ayında bir darbenin ardından iktidarı sivil geçiş hükümetinden alan Sudan'ın askeri liderliği içindeki karmaşık iç dinamiklerle ters düşmüş görünüyor. Ülkenin iktidardaki askeri konseyinin başkan yardımcısı Hemeti olarak bilinen General Mohamed Hamdan Dagalo, Moskova'ya yakın olmasına rağmen darbe lideri ve fiili Devlet Başkanı General Abdülfettah el Burhan Batı'ya ve Mısır gibi bölgedeki önemli müttefiklere sırtını dönmemek için bu anlaşmayı tehir etti.

“Onlara bu limana erişim izni vermekte çok tereddüt ediyorlar." diyen ABD istihbarat yetkilisi, "Rusya'yı geciktirme taktikleri yapmaya devam ediyorlar. Port Sudan anlaşmasının yakın gelecekte yapılmasının muhtemel değil ve Port Sudan'ın işe yaramaması durumunda Moskova potansiyel olarak başka seçenekler aramaya başladığını görüyoruz." ifadelerini kullandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zayıflayan yumuşak gücüne ve cansız ekonomisine rağmen ülkesinin küresel etkisini genişletme hırslarının bir parçası olarak, son yıllarda Afrika'da önemli ilerleme kaydetti. Moskova, askeri kaynaklarını beceriksizce Ukrayna işgaline akıtırken bile Mali, Libya ve Orta Afrika Cumhuriyeti de dahil olmak üzere Afrika'daki istikrarsız bölgelerde ve çatışma bölgelerinde ayak izini genişletti. Silah satışlarından, dezenformasyon kampanyalarından ve yaygın olarak Rus ordusunun vekili olarak görülen sözde paralı asker Wagner Grubundan yararlandı, bu da Kremlin'e kıtadaki doğrudan yabancı yatırımına kıyasla büyük bir dış etki sağladı.

Afrika Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin araştırma direktörü Joseph Siegle Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi oturumunda yaptığı konuşmada, "Rusya, son birkaç yılda Afrika'da muhtemelen diğer herhangi bir dış aktörden daha fazla etki kazandı" dedi.

Sudan'daki Rus deniz üssüyle ilgili tartışmalar yıllar içinde arttı. Siegle, Foreign Policy'ye verdiği demeçte, "Sudan ordusunun Ruslarla flört etmek istiyor ama aynı zamanda Rusların çok şey getirmediğini paranın ya da yatırımın Batılı bağışçılardan gelmesi gerektiğini biliyorlar." dedi.

Washington'daki Sudan Büyükelçiliği yorum talebine yanıt vermedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü, "Rusya ile böyle bir deniz anlaşması veya başka herhangi bir güvenlik işbirliğiyle ilerlemek, Sudan'ın askeri rejimini daha da izole edecek, Afrika Boynuzu ve daha geniş Kızıldeniz bölgesindeki istikrarı baltalayacaktır" dedi.

Putin ve eski Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir arasında Sudan'da olası bir Rus donanma varlığını müzakere etme konulu görüşmeler 2017'de başladı. Beşir'in 2019'da bir halk ayaklanmasıyla devrilmesinin ardından, geçiş hükümetinin ülkenin uluslararası savaşını sona erdirmeye çalışması üzerine anlaşma donduruldu. 2020'nin sonlarında Moskova, Sudan'ın elini zorlamak için bariz bir çabayla 25 yıllık temel anlaşmanın bir kopyasını tek taraflı olarak imzalayıp yayımladı.

Moskova, Sudan'ın Kızıldeniz kıyılarına dört adede kadar donanma gemisini yanaştırmasına izin verilmesi karşılığında Hartum hükümetine askeri teçhizat ve diğer alanlarda yardım yapacaktı.