The Telegraph: Putin'in Ukrayna'daki savaşının asıl galibi Türkiye

1568'de Rus Çarı Korkunç İvan, ordularını ilk kez Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşa götürdü. Takip eden 500 yıl boyunca, iki büyük güç, gerisinde sayısız ölü bırakarak ve Ruslara Kırım'dan Kafkasya'ya kadar geniş topraklar üzerinde kontrol vererek, bir düzineden fazla kanlı savaşta karşı karşıya gelecekti.

Şimdi yarım bin yıl sonra, Moskova'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle dikkati dağılmışken, Türkiye, Kremlin'in kendi kendine yarattığı krizi fırsata çevirmeye çalışıyor.

Geçtiğimiz haftalarda coşkulu bir mitingde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Türkiye Yüzyılı”nın doğmakta olduğunu duyurdu ve onlarca yıllık göreceli düşüşün ardından ülkesini bir kez daha zirveye götürme sözü verdi.

Erdoğan Osmanlı'nın gücüne, bölgesel hâkimiyetine ve geleneksel İslami değerlere duyduğu hayranlığı çok az gizlediği için, onların izinden gitmeye kararlı görünüyor.

Ancak Erdoğan, enflasyonun %85,5'e fırladığı ve gıda ve temel malların fiyatlarının hızlı yükseldiği bir ekonomik krizin ortasında gelecek yılın başlarında kritik bir yeniden seçimle karşı karşıya.

Sorunlarına yurt dışında da yanıt arayan Türkiye, enerji arzını güvence altına alma, ucuz ithalat yapma ve elini güçlendirme çabalarının bir parçası olarak Doğu Avrupa ve Orta Asya'da kendini gösteriyor. Ve bu, Türkiye'nin tanklarını doğrudan Rusya'nın etki alanına park etmesi anlamına geliyor.

Türk birlikleri Suriye'nin kuzeyinde, iç savaştan kaçarak ülkelerine gelen on binlerce mülteciyi yeniden barındıracak toprakları güvence altına almak için yeni bir karşı saldırıya hazırlanıyor.

Türkiye'nin bu planı; Ankara'yı, Beşar Esad'ın acımasız hükümetini destekleyen ve kendi sahasında başka bir dış gücün ayaklarını yere bastığını görmekten nefret eden Moskova ile karşı karşıya getirdi.

Aynı şekilde, Kafkasya'da da Erdoğan, yakın müttefiki Azerbaycan'ı, Moskova liderliğindeki KGAÖ askeri ittifakının bir üyesi olan komşu Ermenistan ile tırmanan ihtilafında destekledi.

Birçoğu Ankara tarafından sağlanan Azerbaycan roketleri ve top mermileri Eylül ayında eski Sovyet Cumhuriyeti'nin üzerine yağmaya başladığında, Ermenistan Rusya'yı müdahale etmeye çağırdı. Kremlin'in arka bahçesinde yeni bir çatışmaya daha bulaşmak istememesiyle, bu talepler kulak ardı edildi ve tartışmalı Dağlık Karabağ bölgesindeki barış gücü askerleri Azerbaycan'ın ilerlemesini durduramadı.

Bu arada, bir zamanlar Osmanlı Kuzey Afrika'sının kalbi olan Libya'da, Türkiye ve Rusya uzun süredir nüfuz için rekabet ediyor ve başka bir iç savaşın farklı taraflarındaydı. Ancak şimdi Moskova destekli isyancılar neredeyse vazgeçtiler ve Kremlin'in etkisi azalmaya devam ederken, Ankara petrol ve gaz konusunda çok ihtiyaç duyulan anlaşmalardan faydalanıyor.

Türkiye, artık çıkarlarını dengeleyemeyen bir Rusya'nın bıraktığı boşluğu doldurmaya çalışırken Erdoğan, Vladimir Putin'i yabancılaştırmaktan özenle kaçınan bir politika izliyor. Ukrayna'da savaşın başlamasından bu yana, Türk Cumhurbaşkanı istediğini elde etmek için her iki tarafı da ustalıkla idare etti.

Türkiye, bir yandan düzinelerce gelişmiş Bayraktar TB-2 saldırı uçağını yakın ortağı Kiev'e gönderdi ve bunlar savaşta Rus zırhlılarını yok etmek için kullanıldı. Öte yandan ise, Rus oligarklardan ve turistlerden gelen nakit varlıkları ve ambargolu petrol ithalatını ikiye katlayarak Rusya'ya yaptırım uygulamayı reddetti.

Güç dinamiklerindeki değişim, Türkiye'nin, Rusya'nın limanlarını ablukaya almasına rağmen Ukrayna'nın dünyaya tahıl ihraç etmesine olanak sağlayan anlaşmaya aracılık ettiği Karadeniz'de daha da belirgin hale geldi.

Moskova, geçen hafta savaş gemilerine yapılan insansız hava aracı saldırısının ardından anlaşmadan çekilmekle tehdit ettiğinde, Putin'i tekrar hizaya sokmak için Erdoğan'ın bir çağrısı yeterliydi. Bu arada Türkiye, artan gıda fiyatlarını aşağı çekmek için çalınan Ukrayna tahılını Ruslardan indirimli olarak satın almakla da suçlanıyor.

Putin, Şubat ayında "Sovyetler Birliği'nin muhteşem günlerini büyük bir güç olarak geri getirmek istediğini" açıkça belirtterek bir savaş başlatmıştı.

Ancak birlikleri çıkmaza girmiş ve bir dizi yenilgiyle karşı karşıyayken, başka bir imparatorluk yükselişte ve masadaki Rusya'nın koltuğunu çalıyor.