Türkiye bir S/İHA süper gücü mü oldu?
Bir zamanlar kendine has kahvesi ve lokumuyla bilinen Türkiye, bugünlerde tanıtımını ölümcül S/İHA’lar geliştirme yolunda küresel bir oyuncu olarak yapıyor.
Etiyopya'daki iç çatışmalarda, Tigray Kuvvetlerinin düzenlediği saldırı sırasında Bayraktar TB2 ile ilgili bilgi edinme fırsatım oldu. Eski moda askeri faktörlerin kombinasyonu - aşırı geniş iletişim hatları, kanatlardaki savunmasızlık ve yararlanacak daha küçük bir nüfusa sahip olma - Tigray komutanlarını zorlamaktaydı. Bu noktada Etiyopya hükümeti, ithal edilebilecek silahlı insansız hava araçlarının önemli bir fark yaratacağını düşündü.
Etiyopya’da güven veren araçların başında Türk Bayraktar TB2'ler vardı. Bayraktar TB2, ABD'nin yüksek teknolojili Reaper insansız hava aracının sekizde biri ağırlığında olmasına rağmen 32 milyon ABD Doları tutarındaki Reaper'ın yaklaşık altıda biri kadar bir fiyata sahip. Üstelik, dört küçük lazer güdümlü mühimmat yüküyle yaklaşık 24 saat boyunca seyir yapabiliyor.
SİHA’lar üzerine araştırmalar yapan Oryx yazarı Stijn Mitzer Bayraktar TB2'ler için şunları yazdı:
Daha önce Etiyopya’da ve az bilinen diğer çatışmalarda olduğu gibi, şimdi de Ukrayna’da zorlu hava savunma sistemleri karşısında elektronik savaş yetenekleriyle Bayraktar TB2'ler Rus kuvvetlerine karşı kendini kanıtlıyor.
Mütevazi boyutuna ve taşıma kapasitesine rağmen Bayraktar TB2, Suriye, Libya, Dağlık Karabağ ve Ukrayna'da önemli sayıda zırhlı araç ve kısa menzilli hava savunma sistemini imha ederek ön plana çıktı. Bunun üzerine Justin Bronk, The Spectator‘da 'Rusya neden Ukrayna'nın drone saldırılarını durduramadı?' başlıklı bir yazı kaleme aldı.
Bronk, Bayraktar TB2'nin nispeten küçük radar kapsama alanı ve seyir hızının, Rusya'nın hızlı jetler veya füzeler için optimize edilmiş karadan havaya füze (SAM) operatörlerini şaşırtmış olabileceğini öne sürüyor. Ayrıca, Bayraktar TB2 için en büyük başarısını, savaşın "Rus silahlı kuvvetlerinin çeşitli unsurları arasında ciddi bir koordinasyonun" olduğu savaşın ilk haftasında gösterdiğine dikkat çekiyor.
Mitzer ise Bayraktar TB2’lerin sessiz ve görünmeyen bir tehdit olarak, Etiyopya’da olduğu gibi Rus askerine psikolojik zarar vereceğini söylüyor.
Ukrayna'daki savaşın geri kalanı Bayraktar TB2 için nasıl giderse gitsin, silahın Etiyopya'daki başarısının hemen ardından Ukrayna'da etkin bir şekilde konuşlandırılması, Türkiye'nin İHA programının ölçeğini ve karmaşıklığını daha da aydınlattı.
Türkiye, yıllardır insansız hava araçlarıyla savaş sanatını geliştirdi. Şimdi ise özellikle henüz Batı'yı aşırı derecede ilgilendirmeyen durgun çatışmalarda, büyüyen bir müşteri listesine sahip.
Nicholas Velazquez, Bayraktar TB2'nin Azerbaycan'daki İkinci Dağlık Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan kuvvetleri tarafından oldukça başarılı bir şekilde kullanılması hakkında,
Türkiye, eski Sovyetler Birliği'nin donmuş çatışmalarından birini, insansız hava aracı filosunun ihracatı yoluyla etkin bir şekilde sonuçlandırdı.
diye yazıyor.
Velazques’e göre İHA'larının ihracatı, Türkiye'nin Sovyet sonrası alanda devletlerle savunma ilişkilerini derinleştirdi. Ek olarak, Türk İHA’ları çatışma bölgelerinde Rusya destekli hedefleri vurarak Rusya'nın planlarına da zarar veriyor.
Aynı zamanda, Türkiye kendi silahlı insansız hava aracı kapasitesi açısından diğer Batılı orduların çoğunu geride bırakıyor. Türk Ordusunun 140'tan fazla Bayraktar TB2 kullandığı bildiriliyor. Bunu, yirmi yıllık ABD yapımı 10 adet Reaper'dan oluşan bir insansız hava aracı filosuna sahip olan Birleşik Krallık ile karşılaştırın. Öte yandan, Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri, de benzer şekilde küçük bir SİHA filosuna sahip.
Türkiye, ortaya çıkan İHA karşıtı teknolojiye karşı önlemler de dahil olmak üzere, Bayraktar TB2'den daha fazla gizlilik ve gözetleme yetenekleriyle çok daha sofistike olacak yeni Akıncı TİHA (Taaruzi İnsansız Hava Aracı) üzerinde çalışıyor.
Türkiye'nin bu tür teknolojilerin gerçekten üstesinden gelip gelemeyeceği görülecektir. Ancak şimdiye kadarki performans, Bayraktar TB2'nin ve Türk üreticilerinin sürprizler yapabileceğini gösterdi. Yeni Akıncı insansız hava aracını yapan şirket, onun 'dünyanın en güçlü muharebe kabiliyetine sahip SİHA'sı' olacağını iddia ediyor.
Bütün bunlar göz önüne alındığında, potansiyel bir silahlanma yarışının ortaya çıktığını görmek oldukça kolay. Ve bu yarışta, bir İHA yapmak bir savaş gemisi yapmaktan çok daha hızlı ve kolay. Başka bir motive edici bir faktör olarak silah müteahhitleri tarafından bu yönde yapılacak tüm yatırımlardan bahsetmiyorum bile. Bu, özellikle, silahlanma yarışında daha ucuz bir alternatif arayan gelişmekte olan ülkeler için oldukça mantıklı bir yol.
Hollanda barış örgütü PAX tarafından derlenen bir rapor, Afrika'nın her yerinde Türk İHA’ları için ihracat sözleşmeleri yapıldığını yazıyor. Raporda şu ifadelere yer veriliyor:
Afrika kıtasında Türk İHA’ların konuşlandırılmasında artış bekleniyor.
Bu yüzden, mevcut gelişmeler, silahlı insansız hava araçlarının satışıyla ilgili silah ihracat kontrollerini ve risk değerlendirmelerini sağlayacak yönde olmalıdır.
The Strategist’de yayınlanan analiz gdh.digital tarafından tercüme edilmiştir.