Türkiye uluslararası alanda ilgi odağı haline geldi
Kaşıkçı cinayeti, Ankara ile Riyad arasında yıllarca süren derin bir kırılmaya neden oldu. Bununla birlikte Türkiye geçen yıldan bu yana Körfez monarşileriyle ilişkilerini düzeltmeye çalıştı. Ankara'nın Riyad ile yakınlaşması, Türkiye'nin Akdeniz ve Orta Doğu'daki komşularıyla diplomatik ilişkilerinin normalleşmesinde önemli bir adım olarak görülmelidir. Erdoğan'ın Suudi Arabistan ziyareti öncesinde, Türkiye ve BAE ticaret bakanları da ortaklıklarını ilerletmek için ortak bir zemin bulmak üzere İstanbul'da bir araya geldi.
Yıllarca süren gerilimlerin ardından Türkiye ve Suudi Arabistan ikili ilişkilerini onarmaya çalışıyor. 28 Nisan'da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kızıldeniz kıyı kenti Cidde'ye önemli bir yolculuğa çıktı ve burada Kral Selman ve Veliaht Prens Muhammed bin Salman ile bir araya geldi.
Erdoğan, Mart ayında Başkan Isaac Herzog'u kabul ettiğinden bu yana Ankara İsrail ile ilişkilerini de iyileştirdi. Doğu Akdeniz'de Türkiye ve Yunanistan, uzun süredir devam eden sorunlara rağmen diyalog kanallarını açtı. Öte yandan, Muhammed Mursi hükümetini deviren darbeden bu yana donmuş olan Kahire ile ilişkiler için de normalleşme çabaları olduğu ortaya çıktı.
Türkiye'nin geniş Akdeniz'deki bu yoğun diplomatik faaliyetinin özü, Ukrayna'daki savaşın neden olduğu istikrarsızlığı hafifletme ve Karadeniz'deki güç dengesini koruma girişimleri olarak değerlendirilebilir. Bu çabalar ve Ukrayna savaşındaki arabuluculuğu Türkiye'yi yeniden uluslararası ilgi odağı haline getirdi.
Kahire ile normalleşme
Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nden Uluslararası İlişkiler Profesörü Meliha Benli Altunışık Kahire ile ilgili ISPI'ye şu açıklamalarda bulundu.
“Abdülfettah es-Sisi'yi iktidara getiren darbeden bu yana Ankara, Mısır Cumhurbaşkanı'nı en sert eleştirenlerden biri oldu. Türkiye-Mısır ilişkilerindeki sorunlar, genellikle Doğu Akdeniz ve Libya'da sonuçları olan bölgesel bir boyut kazanmıştır."
Şu anda Mısır ile ilişkilerin normalleştirilmesi, Türkiye için Akdeniz'de yeni işbirliği yolları açarken bölgesel izolasyonunu sona erdirme yolunda bir adım daha temsil ediyor. Öte yandan Kahire, İbrahim Anlaşmaları'ndan sonra yaşadığı göreceli marjinalleşme ışığında Ankara'nın Müslüman Kardeşler'e verdiği desteği azaltmak ve bölgedeki siyasi rolünü artırmakla ilgileniyor.
Her ne kadar iki taraf müzakerelerin somut sonuçlara ulaştığını sık sık beyan etse de, hala yolda birkaç zorluk var. Türkiye'nin Libya, Afrika Boynuzu'ndaki varlığı ve Etiyopya'daki artan rolü, normalleşme sürecinin önünde ciddi engeller oluşturuyor. İki ülke karşılıklı bir güvensizliği paylaşıyor ve ikili ekonomik ilişkiler gelişmeye devam etse de Ankara ve Kahire'nin çatışan jeopolitik çıkarları hala diyalog çabalarını sınırlıyor.
Atina ile Ankara arasında diyalog kapıları açık
Journal of Southeast European and the Black Sea Studies'in uzmanlarından Ioannis N. Grigoriadi, Yunanistan Türkiye ilişkileri ile ilgili olarak ISPI'ye şu açıklamalarda bulundu.
"Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında geçen ay yapılan görüşme, 27 Kasım'da Libya-Türkiye mutabakatının imzalanmasından bu yana keskin bir şekilde kötüleşen Yunanistan ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerin gidişatını değiştirmeye yönelik yeni bir girişimin habercisiydi."
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Yunanistan ve Türkiye için diyalog kanallarının ve ortak güvenlik endişelerinin varlığını vurguladı. Fakat her iki tarafın karşılıklı olarak tanımladığı konularda daha yapıcı diyaloglar olması gerekiyor ve endişelerin giderilmesi gerekiyor.”
İsrail Türkiye için artık bölgesel bir rakip değil
Institute for National Security Studies'den Kıdemli Araştırma Görevlisi Gallia Lindenstrauss Türkiye-İsrail ile olan ilişkilerle ilgili olarak ISPI'ye şu açıklamalarda bulundu.
"İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'un Türkiye ziyaretinin ardından Türkiye-İsrail ilişkilerindeki olumlu ivme devam ediyor. Geçen hafta, çeşitli olaylar bu ivmeyi oluşturmaya katkıda bulundu.
Diğer yandan Türkiye Dışişleri Bakanı ve Enerji Bakanı'nın Mayıs ayı sonlarında İsrail'e gelmesi bekleniyor. İki ülke arasındaki yakınlaşma, Türkiye'nin diğer Ortadoğu ülkeleriyle de ilişkilerini geliştirdiği bir dönemde yaşanıyor. Bu açıdan farklı yakınlaşmalar birbirini pekiştiriyor ve iki ülkenin birbirine yaklaşmasını sağlıyor."
Italian Institute for International Political Studies'de yayımlanan analiz gdh.digital tarafından çevrilmiştir.