Ukrayna'dan yeni hamle

Ukrayna savaşında, Donbas cephesi haricinde süren kısmi sessizlik 5 ve 6 Aralık’ta bozuldu. Ukrayna Ordusu, iki gün arka arkaya Rusya sınırları içerisinde İHA saldırıları düzenledi. Askeri hedeflere düzenlenen saldırıların verdiği zarar çok büyük olmadı ancak “Moskova’nın füze saldırılarına cevap verebiliriz” mesajı taşıması açısından dikkat çekiciydi.

Maxar’ın uydu görüntülerine göre, 5 Aralık’ta Saratov ve Ryazan vilayetlerindeki askeri havalimanlarına düzenlenen İHA saldırılarında birer bombardıman uçağı zarar gördü. Bunun ardından Rusya, söz konusu askeri havalimanlarından seyir füzesi taşıyan savaş uçaklarını kaldırarak Ukrayna’ya füze saldırısına başladı. Ukrayna hava savunma sistemlerinin Rusya’nın fırlattığı 70 füzeden 60’ını imha ettiği açıklandı.

Ertesi gün ise Ukrayna insansız hava araçları Rusya’nın Kursk vilayetinde yakıt deposunu vurdu. Aynı gün Kırım’ın Belbek askeri havalimanı üzerinde de bir İHA’nın vurulduğu açıklandı.

The New York Times’ın Ukrayna Ordusundaki kaynaklara dayandırdığı habere göre, Rus askeri tesislerini hedef alan İHA’lar Ukrayna topraklarından havalandı. Saratov vilayetine bağlı Engels kentindeki askeri havalimanı ile Ukrayna’nın İHA saldırısını başlattığı düşünülen Harkiv vilayetinin doğusu arasındaki mesafe yaklaşık 630 kilometredir.

Rusya, Ukrayna’nın bu saldırılarda Sovyet üretimi reaktif insansız hava araçlarını kullandığını iddia etti. Menzili 600 kilometreyi aşan yegane Sovyet yapımı reaktif insansız hava aracı, Tu-141 Strizh’dir. Bu araçlar 1970’li yılların sonlarında keşif amacıyla üretildi. Strizh dronları, bilgisayar belleğine önceden yerleştirilmiş güzergahta ses hızına yakın bir hızla 1.000 kilometre uçabiliyor. Modern standartlara göre çok büyük bir araç olan Srtizh’lerin uzunluğu 15 metre, ağırlığı ise 5 tondan fazladır.

1990’lı yılların sonlarına doğru Strizh’ler artık gözden düşmeye başladı. Zira standart rejimde iki kilometreden biraz fazla yükseklikten uçan bir uçak kolaylıkla hava savunma sistemlerinin hedefi olabilirdi. O dönemden itibaren Rusya ve Ukrayna ordularında Strizh’ler uçaksavar sistemleri eğitimlerinde hedef olarak kullanılmaya başladı. Fakat 2014 senesinde Rusya Ukrayna topraklarına saldırınca, Ukrayna ordusu, elinde olan Strizh’leri Donbas’ta keşif amacıyla kullanmaya başladı.

Bu yıl ekim ayında Rusya Ukrayna’ya yoğun füze saldırılarını başlatınca Ukrayna, 75 kilometre savaş başlığına sahip, bin kilometre menzilli ağır kamikaze dronlarını geliştirdiğini ve üretime hazırladığını duyurdu. Saratov ve Ryazan’a dron saldırılarından bir gün önce – 4 Aralık’ta ise Ukrayna, yeni dronlarının son testlerden geçtiğini açıkladı. Uzmanlar büyük olasılıkla bu dronların Tu-141’in derinlemesine modernize edilmiş versiyonu olduğunu düşünüyor. Bunun için Ukrayna’da üretim ve mühendislik olanakları mevcut – zira SSCB döneminde de Strizh’ler Harkiv Havacılık Fabrikasında üretiliyordu.

Açık verilere göre, Strizh dronları, güzergahın bir kısmını 50 metre yükseklikte aşabiliyor. Bu ise hava savunma sistemlerinin işini zorlaştırıyor – irtifa ne kadar düşükse dronun hava savunma sistemleri tarafından tespit edilip ateşleneceği menzil de o kadar kısadır ve bu da söz konusu aracın düşürülmesi olasılığını azaltıyor.

Strizh İHA’ları temel versiyonunda darbe kabiliyetine sahip değildi. Ancak Ukrayna, bu kabiliyetleri de eklemeye çalıştı: daha savaşın 2022’deki aşamasının başında Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de Ukrayna’nın Vinnitsa kentinden fırlatılan bir Tu-141, büyük olasılıkla kontrolü kaybederek düştü. Hırvat savcılar, söz konusu dronda 120 kilogramlık patlayıcı yükü buldular.

Strizh’ler 1970’lerdeki haliyle, keşif bölgesine atalet sistemi yardımıyla yönlendiriliyordu, bu nedenle de kompakt hedefleri vurabilmek için yeterli netliğe sahip değildi. Ancak artık şimdiki dönemde artık her yerde yaygın olan sivil teknolojilerin – navigasyon uydularından ve kontrolörlerden gelen sinyal alıcıları yardımıyla bu sorun çözülebiliyor. Zira İran’ın Shahed-136 İHA’larında da bu sistemler kullanılıyor.

Uzmanlara göre, teorik açıdan Strizh dronları seyir füzelerinin analoğu olarak kullanılabilir. Ancak Ukrayna’nın son aylarda bu İHA'ları nasıl bir modernizasyona tabi tuttuğu ve hatta Kiev’in bahsettiği ağır İHA'ların Strizh’in modernize edilmiş versiyonu olup olmadığı tam olarak belli değil.

Askeri uzmanlara göre, eğer gerçekten tu-141’lerin modernizasyonu söz konusuysa, 1980’lerde Harkiv Havacılık Fabrikasının sadece 150 dron ürettiği göz önünde bulundurulunca, Ukrayna, savaş şartlarında çok sayıda dron üretme kapasitesi konusunda sıkıntı yaşayabilir. Öte yandan, bu tür araçlarla yapılan saldırıların etkili olabilmesi için çok sayıda kullanılması gerekiyor. Yani aynı anda çok sayıda dron uçurulması gerekiyor – Rusya, Ukrayna’ya yönelik hava saldırılarında bunu yapıyor. Ukrayna’nın elinde bu kadar dronun olup olmadığı da bilinmiyor.

Ancak uzmanlara göre, bu tür İHA'lar ne kadar isabetli olursa olsun, Ukrayna’nın tedarik etmeye çalıştığı ATACMS balistik füzelerinin yerini alamaz. ABD, yüksek isabet oranına ve 560 kilogramlık savaş başlığına sahip olan ATACMS füzelerini Rusya’ya yönelik karşı füze saldırılarının savaşın kontrolsüz şekilde tırmanmasına neden olacağı endişesiyle Ukrayna’ya vermiyor.

Ukrayna ise görünüşe bakılırsa, Rusya’nın yoğun füze saldırılarını önlemek için sadece hava savunma sistemlerini güçlendirmenin yeterli olmadığını, Rusya’nın askeri tesislerine yönelik karşı saldırıların da gerekli olduğunu düşünüyor. Bu taktik, Ukrayna’nın güneydoğusundaki topçu sistemleri savaşında işe yaradı. Ukrayna, yazın başında Rusya’nın yoğun roket saldırıları karşısında dezavantajlı duruma düştüğünde Batı’dan HİMARS sistemlerinin teslim edilmesiyle birlikte durumu tamamen kendi lehine değiştirmeyi başardı.

HİMARS’larla Rusya’nın temas hattının arkasındaki mühimmat depolarına ve lojistik hatlarına isabetli saldırıların düzenlenmesi sonucu önce Harkiv, sonra Donetsk, ardından da Herson cephesinde Rusya arka arkaya ciddi yenilgilerle karşı karşıya kaldı.

Ukrayna, şimdi Rusya sınırları içerisine uzun menzilli saldırılarla benzer taktiği denemeye ve Rusya’nın füze saldırılarını bu şekilde engellemeye çalışıyor. Henüz bunun için yeterli gücü yok, ancak Rusya sınırları içerisindeki hedefleri vurmak için silahlar elde etmek için gereken her şeyi yapıyor. Askeri uzmanlar, Ukrayna’nın yakın zamanda İran’ın Shahed-136 dronlarının analoğunu geliştirmek için tüm imkanlara sahip olduğunu bildiriyor. Bu tür dronların daha ucuza mal olduğu ve yoğun saldırılarda işe yaradığı biliniyor.

Öte yandan, uzmanlara göre, Ukrayna’nın İHA saldırıları Rusya’nın askeri hedeflerine çok ciddi zarar veremese bile, Rusya’yı bu darbelerden korunmak için daha fazla çaba sarf etmeye zorlayacak. Rusya, sadece cephe bölgesinde değil, kendi sınırlarının derinliklerinde de hava savunma sistemlerini kullanmak zorunda kalacak. Aynen kendisinin Ukrayna’da yaptığı gibi. Dolayısıyla, Ukrayna ordusu, 5 ve 6 Aralık’ta Saratov, Ryazan ve Kursk’a düzenlediği saldırılarla Rusya’nın füze saldırılarına da simetrik cevap verebileceğini sergilemiş oldu. Bu cevap belki Rusya’nın yaptığı ölçekte değil, ancak psikolojik etkisi çok yüksek…