Demokrasiye kara leke: 12 Eylül Darbesi
12 Eylül ne günü? 12 Eylül, Türkiye tarihindeki önemli bir olayın, 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi'nin gerçekleştiği gündür. Bu darbe, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından emir-komuta zinciri içinde gerçekleştirilen bir askeri müdahaledir ve Türkiye'de demokrasinin askıya alındığı bir dönem başlatmıştır.
Türkiye'yi yarım asır geriye götüren 1980 darbesinin üzerinden tam 44 yıl geçti. Darbe, demokrasi tarihinin kara lekesi olarak hala hafızalarda. O karanlık günlerin geride bıraktığı acılar ise ilk günkü gibi taze.
12 Eylül Darbesi
12 Eylül 1980 Askeri Darbesi, dönemin siyasi ve ekonomik krizlerine bir çözüm olarak sunulmuştur. Darbe öncesinde ülkede artan sağ-sol çatışmaları, siyasi cinayetler, ve toplumsal huzursuzluklar, darbenin ana gerekçeleri arasında yer almıştır. 6 Eylül 1980'de Konya'da düzenlenen Kudüs Mitingi, darbenin hemen öncesinde yaşanan ve darbe liderlerinin tepkisini çeken olaylardan biridir.
Darbe sonrası, Türkiye genelinde sıkıyönetim ilan edildi, sokağa çıkma yasakları uygulandı ve ülke yönetimi tamamen askeri bir konsey tarafından devralındı. Parlamento feshedildi, tüm siyasi partiler kapatıldı ve tüm sendikal faaliyetler durduruldu. Ayrıca, darbe sonrasında binlerce kişi gözaltına alındı, işkenceler ve idamlar yaşandı. 650 bin kişinin gözaltına alındığı, 52 bin kişinin tutuklandığı ve 49 kişinin idam edildiği bu dönemde, askeri yönetim birçok demokratik hakkı kısıtladı.
Darbe sonrasında, Türkiye'nin siyaset ve hukuk sisteminde köklü değişiklikler yapıldı. 1982 Anayasası hazırlandı ve %91,37 oy oranıyla kabul edildi. Bu anayasa, 1983 yılında çok partili hayata geçişin yolunu açsa da, %10 seçim barajı gibi antidemokratik unsurları barındırmaya devam etti. Darbe, uzun yıllar boyunca Türk siyasetine derin etkiler bıraktı ve 2010 yılında yapılan referandumla darbenin sorumluları hakkında yargı süreci başlatıldı.