ABD başkanı seçilen Donald Trump’ın dış politikadaki yol haritası netleşiyor

ABD’de başkanlık koltuğuna oturduğu ilk döneminde tartışmalı kararlara imza atan Donald Trump’ı, ikinci döneminde de zorlu gündemler bekliyor.

Politico’nun haberine göre Trump, Amerikan tarihindeki en büyük göçmen sınır dışı operasyonunu, ithalata yönelik kapsamlı yeni vergileri, iklimle ilgili düzenlemelerde bir duraksama süreci, federal sağlık kurumlarında yeniden yapılanmayı ve eğitim sisteminde ideolojik değişiklikler vaadinde bulundu.

Başkan seçilen Trump’ın uygulamayı planladığı dış politikalardan bazıları şu şekilde:

Çin'den ithalata yüzde 60 vergi

Trump, seçim kampanyasında söz verdiği yeni ticaret kısıtlamalarını hızla hayata geçirmeyi hedefliyor. Başkanlık döneminde tüm ithalata yüzde 10 ile yüzde 20 arasında genel bir tarife uygulamayı ve Çin'den yapılan tüm ithal ürünlere yüzde 60’lık vergi koymayı vadetti.

Bu adım, ilk döneminde çelik ve alüminyum gibi ürünlere milyarlarca dolarlık vergi uygulanmasını ve 300 milyar dolardan fazla Çin ürününe uyguladığı vergileri önemli ölçüde artıracak.

Birçok ticaret uzmanı, Trump’ın bu tarifeleri Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası gibi mevcut yetkileri kullanarak hızla uygulayabileceğini düşünüyor.

Trump’ın ayrıca ABD-Meksika-Kanada Anlaşması’nın (USMCA) altı yıllık gözden geçirme sürecinde agresif bir tutum sergilemesi bekleniyor. İlk yönetimi döneminde NAFTA'nın yerine getirdiği bu anlaşmanın gözden geçirme süreci resmi olarak 2026’da başlayacak olsa da, ülkeler hazırlıklara şimdiden başlamış durumda.

Trump, 2019’da Meksika’yı göç konusunda baskı altına almak için Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası’nı (IEEPA) kullanarak tehdit ettiği gibi, bu süreçte de vergi tehdidini kullanabilir.

Diğer olası adımlar arasında Çin ile daimi normal ticaret ilişkilerinin sona erdirilmesi ve karbon vergisinin uygulanması gibi seçenekler yer alıyor ancak bunlar Kongre onayı gerektiriyor.

Trump, ithalat vergisini hem gelir sağlama hem de ABD’nin ticaret açığını azaltma aracı olarak kullanmayı düşünüyor.

Netanyahu'ya çağrı: Ocak ayına kadar savaşı bitir

Trump, başkanlığı kazanması durumunda İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'dan Gazze'deki savaşı ocak ayına kadar sonlandırmasını istedi. Benzer şekilde, Ukrayna’daki savaşın da sona ermesi gerektiğini belirtti. Ancak, Kiev ve Moskova arasındaki çatışmaları nasıl durduracağına dair herhangi bir yol haritası sunmadı.

Trump’ın Gazze ve Batı Şeria’ya ilişkin görüşleri, Biden yönetiminin görüşlerinden önemli ölçüde farklı.

Biden, İsrail askerlerinin Gazze'den çekilmesini ve Netanyahu’nun iki devletli çözümü kabul etmesini savunuyor, Trump, daha önce İsrail’in Filistinliler üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmasına izin veren bir plan önermişti.

Filistin tutumu

Bu planda Trump, Filistin halkına uluslararası yatırım yönlendirmek için 50 milyar dolarlık bir yardım taahhüdünde bulunmuş ve bu yatırımların Filistin ekonomisini desteklemeye yardımcı olacağını söylemişti.

Donald Trump'ın damadı Jared Kushner, Trump'ın son dönem Orta Doğu politikalarında önemli bir rol oynadı.

İbrahim Anlaşmaları

İsrail ile Filistin arasındaki ‘anlaşma’ planı şekillendirmenin yanı sıra Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin İsrail’in egemenliğini tanıdığı İbrahim Anlaşmaları’na aracılık etti.

Kushner, ikinci bir Trump yönetiminde aktif bir rol üstleneceği yönünde herhangi bir belirti göstermedi.

İran'a karşı sert tavır

Trump’ın ilk yönetimi, İran’a karşı sert bir tutum sergiledi. Tahran’ı ağır yaptırımlarla hedef aldılar. İran ekonomisinin büyüme yeteneğini kısıtladılar.

Cumhuriyetçi siyasetçinin Tahran ve bölgedeki vekillerine karşı uygulayacağı politikanın, İsrail'e verilen desteğin önemli bir şekilde artırılmasını içereceği belirtiliyor. İki lider seçimden önceki son haftalarda görüşmeler yaptı.

Rusya-Ukrayna Savaşı

Trump, Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşı hızlı bir şekilde sona erdirebileceğini söyledi, ancak bunu nasıl yapacağını dile getirmedi.

Ukrayna'nın savaşı kazanıp kazanmamasını istediği yönündeki bir soruya cevap vermedi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i savaşın suçlusu olarak gösterdi.

Zelenskiy, Trump'ın dış politika stratejisinin kendisini endişelendirmediğini, bunun sadece seçim için bir gösteriş olduğunu düşündüğünü söyledi. Zelenskiy, eylül sonlarında Trump’ı Mar-a-Lago’daki malikanesinde ziyaret etmişti.

Çin'e bağımlılığı azaltmak istiyor

Trump’ın Çin politikası, büyük ölçüde "Önce Amerika" duruşuna dayalıydı. İlk dönemde Çin’in ticaret alanındaki agresifliğini dizginlemeye çalıştı, fikri mülkiyet hakları konusunda sert cezalar getirdi.

Amerika’nın Çin’e olan bağımlılığını azaltmaya ve Asya ülkesinin teknolojik ilerlemesini engellemeye çalıştı. Trump’ın bu politikayı sürdürmesi bekleniyor.