ABD: Prigojin'in uçağı hava savunma füzesiyle vurulmadı

ABD yetkilileri hala uçağın Vladimir Putin'in emriyle düşürüldüğü varsayımı üzerinde çalışıyor.

Putin, Wagner'in "ortak davamız olan Ukrayna'da Nazizme karşı mücadeleye önemli bir katkı yaptığını" söyledi.

"Prigojin’i uzun zamandır, 1990'ların başından beri tanıyorum. Zor bir yolu vardı ve hayatında ciddi hatalar yaptı. Ancak hem kendisi için hem de son birkaç ayda olduğu gibi kendisinden istediğimde ortak davamız için sonuç aldı," diye ekledi Putin.

Yetkililer, ABD'nin hala kazanın arkasında ne olduğunu değerlendirdiğini söyledi. İlk teorilerden biri uçakta bir patlama olabileceği yönünde ancak yetkililer henüz kesin bir sonuca varmadıkları konusunda uyarıda bulundu.

ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili, "Şu anda Yevgeny Prigojin’i taşıdığı bildirilen özel uçağa karşı karadan havaya bir füze fırlatıldığını gösteren hiçbir bilgiye sahip değiliz" dedi.

ABD'nin değerlendirmesi, Putin'in Perşembe günü Prigojin’in öldüğünü açıklamasının ardından geldi ve Kremlin'in savaş lordunun bir gün önceki uçak kazasında görünürdeki ölümüne ilk resmi tepkisi oldu.

Rusya Devlet Başkanı "ilk verilerin" Prigojin’in Wagner paralı asker grubundan kişilerin uçakta olduğunu gösterdiğini söyledi ve ölen 10 kişinin ailelerine başsağlığı diledi.

Ancak Çarşamba günü Moskova'nın kuzeybatısında düşen özel jetin yolcuları arasında yer alan Prigojin destekçileri, "hainleri" Haziran sonunda liderlik ettiği bir isyanın intikamını almak için ona suikast düzenlemekle suçladı.

Prigojin ve grubu Ukrayna'nın yanı sıra Orta Doğu ve Afrika'da faaliyet gösterdikleri bölgelerde çok sayıda vahşi savaş suçu işlemekle suçlanıyor.

Ancak savaş lordu, Ukrayna'da savaş alanında elde ettiği başarılar ve ordu yönetimine yönelik açık sözlü eleştirileri nedeniyle Rusya'da bazı kesimler tarafından seviliyordu.

Putin, Prigojin2in "sadece ülkemizde değil, petrol, gaz, değerli taşlar ve metallerle ilgilendiği Afrika'da da sonuç alan yetenekli bir işadamı" olduğunu söyledi.

Detay vermeden Prigojin2in "bildiğim kadarıyla dün Afrika'dan yeni döndü ve burada bazı yetkililerle görüştü" dedi.

Perşembe günü müfettişler kazayla ilgili cezai soruşturma başlatırken, havacılık kurumu uçağın kara kutusunu aradığını açıkladı ve Putin sonuçların "zaman alacağını" belirtti.

Diğer sertlik yanlıları Prigojin’i, Rusya'nın Ukrayna'yı tamamen ele geçirmesini isteyen aşırı milliyetçileri, Çeçen militanları ve karanlık güvenlik servisi figürlerini kapsayan bir "zafer partisinin" lideri olarak adlandırdı.

Milliyetçi bir iş adamı ve Ukrayna'da Wagner'in yanında savaşan bir milisin hamisi olan Konstantin Malofeyev Financial Times'a verdiği demeçte "[Zafer Partisi'nden] geriye kalan tek lider benim" dedi.

"Zaferle sonuçlanacak bir savaş istiyoruz" dedi.

Wagner'in St Petersburg'daki karargahı gece boyunca haç şeklinde ışıklandırıldı ve kamuflaj giyen bazı maskeli savaşçılar Prigojin’in resimleri önünde gözyaşları içinde diz çöktü.

Wagner'e bağlı bir kanal Telegram'da "Ülke kahramanını ve en iyi orkestra şefini kaybetti" diye yazdı.

Bir diğeri ise Prigojin’in "cehennemde bile en iyisi" olacağını söyledi ve klasik besteci Richard Wagner'in Ride of the Valkyries eserinin bir klibini paylaştı.

Sertlik yanlısı gruptaki pek çok kişi Prigojin’in, ülkenin üst düzey generallerinin yaptığı hatalar olmasaydı Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde daha başarılı olabileceği görüşünü paylaştı.

Batılı yetkililer Perşembe günü FT'ye yaptıkları açıklamada, Wagner'in başını kesmeye yönelik bu açık hamlenin Putin'in Rusya'nın silahlı kuvvetlerinin konumunu güçlendirme niyetinin ve üniformalı generallerin paralı asker grubunun liderleri ve onlara yakın yetkililer karşısında yeniden ön plana çıkmasının bir işareti olduğunu söyledi.

Operasyonun ayrıntılarının ve sonuçlarının henüz netleşmediği konusunda uyarıda bulunan yetkililer, operasyonun Wagner'in Rusya içindeki etkisini ciddi ölçüde zayıflatacağını, ancak Kremlin gücünün önemli bir unsuru olmaya devam ettiği yabancı ülkelerdeki faaliyetlerini önemli ölçüde etkilemeyeceğini öne sürdü.

Yetkililerden biri, Kremlin'in grup üzerindeki kontrolünün sıkılaştırılmasının, Putin'in Afrika ülkelerindeki kârlı doğal kaynak tedarik sözleşmeleri gibi askeri olmayan operasyonlarını devlet bütçesine yaklaştırmasına da olanak sağlayabileceğini sözlerine ekledi.

Yetkililerden biri "Bu Putin'in intikama odaklandığını gösteriyor" dedi.

Pek çok kişi Prigojin’in Haziran ayındaki isyan girişiminin intikamının alınmasını bekliyordu ve savaş lordunun Kremlin ile yaptığı anlaşmanın (Wagner ve liderinin sessizce Belarus'a taşınması) hikayenin sonu olacağından şüphe ediyordu.

Malofeyev, Putin'in Wagner'i yalnız bırakma sözü vermesinin ardından savaş lordunun ölümünün "iç siyasi sonuçlar yaratmak için planlandığını" öne sürdü.

"Başkan isyancılara bir şey olmayacağına dair söz verdi ve oldu. Bunu kim yaptıysa Putin'i utandırmak ve kışkırtmak istedi" dedi.

Savaş lordunun faaliyetlerini bilen bir kişiye göre Ukrayna savaşı Rusya'nın yönetim ve güvenlik aygıtında o kadar büyük bir kargaşa yaratmıştı ki Prigojin’in rakipleri Putin'den doğrudan bir emir gelmeden de onu öldürtebilirlerdi.

İsyanları sırasında Wagner tarafından öldürülen askerlerin intikamını almak isteyen askeri yetkililer "bunun risk almaya değer olduğuna karar verdiler" dedi.

"Şimdi Putin'e olayın ardından bunun neden olduğunu açıklayacaklar."

Prigojin’in son zamanlarda Moskova, Belarus, memleketi St Petersburg ve Wagner'in faaliyet gösterdiği Afrika bölgeleri arasında seyahat etmek için kullandığı Embraer Legacy tipi özel jeti Moskova'nın kuzeybatısındaki Tver bölgesinde düştü.

Eski bir Wagner çalışanı tarafından yönetildiği bilinen bir başka anonim Telegram kanalı da, Prigojin ile birlikte yolcu listesinde adı bulunan Wagner milislerinin kurucularından aşırılık yanlısı Dmitri Utkin'in ölümünün yasını tuttu.

“Ne yazık ki ihanet ... Dmitri Utkin'i mezara götürdü. Efsanevi savaşçı ve komutan savaş alanında değil, sırtına aldığı korkakça bir darbe sonucu öldü.”