ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi Jeffrey: S-400 meselesini halledebiliriz
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan geçtiğimiz hafta Washington'daydı. Türkiye - ABD Stratejik Mekanizma toplantılarına katılan isimlerden biri de ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi James Jeffrey'di. Ziyaretle ilgili TRT Haber'e değerlendirmelerde bulunan Jeffrey çarpıcı açıklamalar yaptı.
"S-400 meselesini halletmenin bir yolunu bulabiliriz"
Soru: İki ülke arasındaki sıcak konulara gelecek olursak. Savunma işbirliği en sıcak konulardan biri Büyükelçi Jeffrey, F16 satışı uzun bir bekleyişin ardından gerçekleşiyor ve şimdi Türkiye ve ABD savunma iş birliğini gelecekte artırmayı bekliyor ve bu noktada F-35 kritik bir konu.
ABD, Türkiye'nin yeniden F 35 programına girebilmesi için S 400 füze savunma sisteminden kurtulması gerektiğini söylüyor ancak aynı zamanda ABD, S-400 füze savunma sistemi satın alan Hindistan'ı yaptırımdan muaf tuttu.
Peki Türkiye ve ABD'nin uzun bir stratejik müttefik geçmişine sahip olduğu ve çok daha fazla iş birliği alanına sahip olduğu göz önüne alındığında. Türkiye'ye yönelik CAATSA yaptırımlarından neden vazgeçilmiyor?
Cevap: Bu çok iyi bir soru. CAATSA yaptırımları dediğimiz yaptırımlar zaten modası geçmiş durumda; 100 senatörün 99'unun Başkan Trump'ı Vladimir Putin ile çok sıcak ilişkileri nedeniyle eleştirmesi yönündeki bir oylamanın sonucu çıkarılan bir yasaydı. Türkiye ile alakası yoktu. Ama çıkardıkları yasa S-400 alımı sebebiyle Türkiye’yi de bağladı.
Türkiye'nin S-400 satın almasının stratejik bir önemi yok, Türkiye'ye Rus silah akışı yok. Sorun yok. S-400'ler açıksa ve F35'iniz varsa teknik sorun vardır, bunu askeri yetkililere anlattık. Benim inancım bu konuda ilerlememiz gerektiğidir.
Eğer Türkiye F 35 almak istiyorsa bu İttifak için iyidir, Türkiye için iyidir, ABD için iyidir. S-400 meselesini halletmenin bir yolunu bulabiliriz. Şimdi; bu Jim Jeffrey'nin görüşü, ABD'nin görüşü olduğunu söyleyemem. Ama Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Victoria Nuland'ın Türkiye'de olası bir F-35 seçeneğinden bahsederken herkesi şaşırtacak kadar iyimser olduğunu fark ettim.
"F-35 programı artık bir sorun olmamalı"
Soru: Jim Jeffrey'in görüşünü doğru anladıysam, Türkiye S-400 füze sistemini ülke dışına göndermese de F-35 programına geri dönmesi gerektiğini söylüyorsunuz.
Cevap: S-400 sistemi hiç devreye alınmadı. Kapatılması durumunda F-35'ten elde edebileceğiniz istihbarat üzerinde hiçbir etkisi olmayacaktır. Diplomatik veya siyasi bir önemi yoktur.
Sonuçta Rusya dünyanın her yerinde silah satmıyor. Ukrayna'nın Türk silahlarıyla birlikte yok ettiği Rus silahlarının yerine geçecek kadar silah yapmakta zorlanıyor Ruslar. Yani artık bu (F-35) bir sorun değil, olmamalı.
KAAN hakkında (Bu gerçekten ileriye yönelik çok önemli bir yol)
Soru: Öte yandan Türkiye'nin kendi savunma sanayii, özellikle Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasının ardından hızla büyüyor. Mesela son savaş uçağı Kaan TF-X geçtiğimiz günlerde görücüye çıktı ve ilk uçuşunu yaptı. Bayraktar SİHA ve İHA çatışmaların seyrini değiştiriyor. Bu konuda fikriniz nedir?
Cevap: Dünyanın en iyi uçağını biz yapıyoruz. Türkiye gibi sadece uçak üretmekle kalmayıp bunları savaşta kullanma konusunda da çok fazla deneyime sahip olan İsrail, on yıl boyunca kendi uçaklarını geliştirdi ve bizim uçaklarımızı satın almak için geri döndüler. (Türkiye’nin kendi savaş uçağını üretmesi) Bu bir seçenektir, iyidir. Ama F-16 gibi ortak üretimler, biliyorsunuz ki bu uçaklar 1980'lerde ağırlıklı olarak Türkiye'de yapılıyordu, bu gerçekten ileriye yönelik çok önemli bir yol.