ABD eski Bakan Yardımcısı Matthew Bryza: Türk savunma sanayii jeopolitik dengeleri değiştiriyor

Dünya gündemine ilişkin sorularımızı yanıtlayan Bryza, Fransa ve Azerbaycan arasındaki gerilimden, Donald Trump'ın olası zaferine kadar birçok konuya değindi. Bryza, ayrıca Türkiye'nin askeri ve diplomatik hamlelerinin bölgesel dengeler üzerindeki etkilerine ilişkin soruya da dikkat çeken bir yanıt verdi.

İşte o röportaj:

Türkiye, son 20 yılda savunma sanayiinde yaptığı büyük atılımlarla kendi kendine yeten bir ülke konumuna geldi.

Bayraktar İHA'larının ikinci Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan'a sağlanmasının yanı sıra, Türkiye, askeri teknolojideki gelişmişliğini Ukrayna'da da kullanmış ve Rusya saldırıları sırasında Ukrayna'ya çok önemli askeri yardım sağladı.

"Türkiye'nin jeopolitik önemi her geçen gün artıyor"

ABD'nin Eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Matthew Bryza, Türkiye'nin savunma sanayiindeki ilerlemeleri ve diplomatik başarılarına vurgu yaparak, bu gelişmelerin Türkiye'yi bölgesel ve küresel arenada daha güçlü bir aktör haline getirdiğini belirtti.

Matthew Bryza, "Karadeniz Tahıl Girişimi, Türkiye'nin arabuluculuğu sayesinde gerçekleşti. Türkiye, müzakere süreçlerindeki başarısını kanıtladı. Tahıl koridoru müzakerelerinde oynadığı arabuluculuk rolü, Türkiye'nin son dönemde yaptığı diplomasi atağının bir parçası. Türkiye'nin jeopolitik önemi her geçen gün artıyor." dedi.

"Emmanuel Macron'un oldukça garip Türk karşıtlığı, Batılı müttefiklerini etkiliyor"

Türkiye'nin atılımlarına rağmen, Avrupa hala Türkiye'ye karşı şüpheyle yaklaşıyor. AB ülkeleri, Türkiye'nin menfaatlerini karşılayamayacağını düşünüyor. Bence bunun sebebi çoğunlukla yanlış anlaşılma ve Emmanuel Macron'un hem Azerbaycan hem de Türkiye'yi hedef alan oldukça garip Türk karşıtı görüşlerinin Batılı müttefiklerini etkilemesidir.

Ukrayna savaşında Ankara'nın rolü

Bryza, Türkiye'nin savunma sanayisindeki ilerlemelerinin bölgedeki jeostratejik rolünü güçlendirdiğine vurgu yaparak, "Ukrayna ve Türkiye arasında oluşan savunma ortaklığı, Kiev'in Rusya'ya karşı verdiği mücadeleye yardımcı olurken Ankara'nın bölgedeki jeostratejik rolünü güçlendirdi." şeklinde konuştu.

Ayrıca Bryza, Rusya ve Çin'in Türkiye'nin savunma sanayisindeki gelişmelerden memnun olduğunu belirtti.

"Rusya, Türkiye'nin yerli ve milli savunma sanayisinde ilerlediğini fark ettiği için, Türkiye'yi ABD'den uzaklaştırarak kendi etki alanına çekmek isteyebilir." dedi.

Fransa Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecini engelliyor mu?

Fransa, Azerbeycan ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecini bilinçli olarak engellemeye çalışmıyor. Hatta Fransa'nın resmi politikası normalleşmenin gerçekleşmesini istiyor, ancak fiili olarak Fransa normalleşmeyi yavaşlatıyor çünkü Fransa, Karabağ savaşında bir taraf seçti. Fransa seçimini yaptı.

Yani, Ermenistan tarafına geçti. 10 Kasım 2020'de hatırlarsanız Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında 10 Kasım 2020'de savaşı bitiren üçlü bildiri imzalandı. Dönemin Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Fransa'nın Ermenistan'ı desteklediğini, ve meselenin Azerbaycan'dan kaynaklandığını savunmuştu. Yani Fransa, Ermenistan'ı bir şekilde Azerbaycan'a karşı koruma veya güçlendirmeye karar verdi. Bu durum, iki ülke arasındaki barış ve sınır belirleme anlaşmasını daha politik olarak zorlaştırdı.

"Ermenistan Rusya'nın etkisinden uzaklaşıyor"

Ermenistan'ın Rusya'nın etki alanından uzaklaşması, Nikol Paşinyan'ın Türkiye'ye bakışını değiştirdi. Artık Türkiye'yi bir tehdit olarak görmüyor. Bu durum, Ermenistan'ın Azerbaycan ile bir barış anlaşmasına doğru ilerlemesiyle uyumlu.

Sonsuz savaşları sona erdirme projesi: ABD'de Donald Trump kazanırsa ne olacak?

Donald Trump'ın "sonsuz savaşları sona erdirme" politikası, öncelikle Afganistan'a odaklanmıştı ve ardından Irak ve Suriye'deki ABD varlığını genişletmemek üzerine kuruluydu. Ancak, Trump başkanlığı sırasında Suriye veya Irak'taki ABD askeri varlığını sona erdirmek için adımlar atmadı, bunu başaramadı.

Tekrar seçilirse, Suriye ve Irak'taki ABD varlığına yönelik politikalarının ne olacağı belirsizdir. İddia ettikleri gerçekleşmeyebilir. Ancak Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşını bir günde sona erdirebileceğine inandığını açıkça belirtti. Bunu Donald Trump'ın, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i Rusya'nın ateşkes şartlarına büyük ölçüde uymaya zorlayarak bir çözüm planladığını düşünüyorum. Ancak, bu strateji işe yaramayabilir. Trump öngörülemez biri ve dış politikadan ziyade iç meselelere odaklanıyor. Yeniden seçildiğinde, tüm dünya onun neler yapabileceğini yeniden deneyimleyecek.

Çeviri: Berke Güzel-Müzeyyen Bıyık