Altıncı nesil savaş uçağı programı GCAP'de takvime sadık kalınacak

İngiliz sanayi grubu BAE Systems'in Geleceğin Muharebe Hava Sistemleri Genel Müdürü Herman Claesen, 2035 yılının her üç ülke için de programın "temel bir gerekliliği" olduğunu söyledi.

Financial Times'a verdiği demeçte "Bu gerekliliğe kesinlikle bağlılar" dedi.

Suudi Arabistan'ın talebi göz önüne alındığında 2035 tarihinin kayma riski olup olmadığı sorusuna Claesen "kesinlikle hayır" yanıtını verdi.

FT bu ayın başlarında Suudi Arabistan’ın Küresel Muharebe Hava Programına (GCAP) tam ortak olmak için bastırdığını ortaya çıkarmıştı.

Geçtiğimiz Aralık ayında başlatılan proje kapsamında İngiltere, İtalya ve Japonya, Çin ve Rusya'nın artan güvenlik tehditlerine karşı 2035 yılına kadar yeni nesil bir savaş uçağı üretmeyi kabul etti.

Ancak Riyad'ın talebi ittifak içinde gerginlik yarattı; Japonya üyeliğe karşı çıkarken İngiltere ve İtalya bu fikre sıcak bakıyor.

Tokyo, ittifaka dördüncü bir üyenin katılmasının zaten sıkışık olan son teslim tarihini geciktirebileceğinden endişe ediyor.

Ülkeler, gelişmiş üretim yöntemleri ve dijital araçlar kullanarak Eurofighter Typhoon'un yapım süresinin yaklaşık yarısı kadar bir sürede uçağı geliştirmeyi hedefliyor.

Claesen, Riyad'ın teklifiyle ilgili görüşmelerin hükümet düzeyinde yapıldığını ve BAE'nin odak noktasının programı zamanında teslim etmek olduğunu, ancak "Birleşik Krallık hükümetini görüşmelerinde desteklediklerini" söyledi.

Suudi Arabistan 1980'lerin ortalarından bu yana BAE Systems'in de dahil olduğu bir konsorsiyum tarafından inşa edilen Eurofighter Typhoon'lar da dahil olmak üzere Birleşik Krallık'tan savaş uçakları satın alan önde gelen ülkelerden biri ve yerli bir savunma sanayii kurmak istiyor.

Birleşik Krallık savunma yetkilileri daha önce FT'ye Krallığın GCAP'ta "kilit bir ortak" olarak görüldüğünü söylemişti. Suudi Arabistan da projeye para ve mühendislik uzmanlığı getirebilir.

Japonya Savunma Bakanlığı FT'ye yaptığı açıklamada GCAP'a başka bir ülkenin katılımı için kapının açık olduğunu, ancak geliştirme takviminde gecikme olmaması koşuluyla bunu yapabileceklerini söyledi.

Bakanlık ayrıca Japonya'nın, ülkenin en büyük petrol tedarikçisi olan Suudi Arabistan ile savunma bağlarını güçlendirmek için çaba sarf edeceğini söyledi. Bakanlık Tokyo'nun Suudi katılımını destekleyip desteklemeyeceği konusunda yorum yapmaktan kaçındı.

İngiltere Savunma Bakanlığı ise "2035 yılına kadar ortaklarımızla birlikte bu dünya lideri savaş uçağını teslim etmeye kararlı olduklarını" söyledi.

Suudi hükümeti yorum talebine hemen yanıt vermedi.

Claesen diğer ülkelerin de GCAP'a dahil olmakla ilgilendiklerini söyledi.

İhracat siparişlerini güvence altına almak programın önemli bir parçası olsa da, diğer ulusların nasıl katılabileceği ve katılıp katılamayacağı sorusunun, halihazırda ne kadar çok iş yapıldığı göz önüne alındığında daha zor hale geldiğini de sözlerine ekledi.

"İnsanların en azından gözlemci statüsüne sahip olabileceği ve tam gelişmiş bir ortak olmaya kadar gidebilecekleri bir katmanlama sistemine veya diğer mekanizmalara daha fazla bakmaya başlıyorsunuz" dedi.

Japonya Savunma Bakanlığı, İngiltere ve İtalya'nın GCAP'ın ihracat potansiyelini vurguladıklarını ve ülkenin silah ihracatı politikasının gözden geçirilmesini tartıştıklarını söyledi.

Ortak bir muharip hava geliştirme programı üzerinde iş birliği yapmak üzere 2019 yılında İngiltere ile ortak bir çalışma başlatan İsveç artık bu projede yer almıyor, ancak Claesen bunun ülkenin önde gelen savunma şirketi Saab'a "kapının kesin olarak kapatıldığı" anlamına gelmediğini söyledi.

GCAP, ortaklar arasında siyasi ve endüstriyel gerilimlerle boğuşan rakip bir Fransız-Alman programıyla aynı zamanda geliştiriliyor.

Claesen, Fransa ya da Almanya'nın katılacağı yönündeki iddiaları "bu konuda herhangi bir konuşma yapılmadı" diyerek geçiştirdi.

Berlin'in askeri ihracat konusundaki sert tutumunun da bir engel teşkil edeceğini sözlerine ekledi:

"Alman hükümetinin şu anda takındığı tutum herhangi bir ortak için cazip olmayı zorlaştırıyor."