Amerikalı Senatör Shaheen: Türkiye'nin F-35 programına yeniden katılması konuşulmaya açık bir konu

Shaheen, meslektaşı Senatör Chris Murphy ile birlikte Salı günü başkent Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde kendilerini ağırlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da dahil olmak üzere üst düzey Türk yetkililerle görüşmek üzere Türkiye'deydi.

Shaheen AA’ya verdiği mülakatta Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde "İsveç'in NATO üyeliğinin onaylanmasının önemi" ve geçtiğimiz günlerde ABD Kongresi tarafından onaylanan Türkiye'ye F-16 satışının ele alındığını söyledi.

Shaheen, "NATO'nun ilişkilerimiz için önemini ve bunun gelecekte bir dizi konuda nasıl daha iyi ortaklık kurabileceğimizi düşünmemiz için bir fırsat olduğunu da konuştuk" dedi.

Türk-Amerikan ilişkilerini değerlendirirken şunları söyledi:

"Olumlu olduğunu düşünüyorum."

Demokrat yasa yapıcı, iki tarafın şu anda "birlikte nasıl çalışabileceğimize bakma fırsatına sahip olduğunu ve (Cumhurbaşkanı Erdoğan ile) görüşmemiz sırasında konuştuğumuz şeylerden birinin Afrika'da ortaklık yapabilme yeteneği olduğunu" söyledi.

Türkiye'nin Afrika'da "bizim sahip olmadığımız ilişkilere sahip olduğunu" kabul eden Shaheen şunları söyledi:

"Sadece bu ülkeler için değil, bence dünya istikrarı için de önemli olacak alanlarda birlikte çalışabiliriz."

Türkiye'ye F-16 satışının önemine ilişkin bir soruya Shaheen, bunun ikili ilişkilerde yeni bir dönemin habercisi olmasını umduğunu söyledi.

"Türkiye'yi çok önemli bir müttefik olarak görüyoruz. Açıkçası NATO'ya katılımı çok önemli. Türkiye Avrupa'nın en büyük ikinci ordusuna sahip ve bunun önemli olduğunu düşünüyoruz ve F-16'larla bu hava gücüne sahip olmak sadece Türkiye ve Avrupa'nın değil, aynı zamanda ABD'nin de güvenliği için çok önemli olacaktır" dedi.

"Ayrıca Türk halkı ile çok sıcak bir ilişkimiz var. Bu çok önemli."

Ankara ve Washington arasındaki ilişkilerin stratejik ortaklık düzeyine çıkarılıp çıkarılmaması konusunda ise ABD'li senatör iki ülkenin "aramızdaki bazı farklılıkları çözüme kavuşturduğunu" söyledi.

"Tüm aileler ve müttefikler gibi biz de her zaman her konuda hemfikir değiliz. Birlikte daha olumlu bir şekilde çalışmak için bir fırsatımız var," dedi Shaheen.

"Ülkelerimiz arasında çözüm bekleyen meseleleri nasıl ele alabileceğimizi görmemiz gerekiyor."

Türkiye'nin F-35 programına yeniden katılması konusunda ise Shaheen bunun "konuşulmaya açık bir konu" olduğuna inanıyor.

Ankara'nın satın aldığı ve F-35 programından çıkarılmasına ve ABD'nin Türkiye'ye yaptırım uygulamasına neden olan Rus yapımı hava savunma sistemine atıfta bulunan Shaheen, "S-400 konusunda hala büyük endişeler var" dedi.

ABD, S-400 sisteminin jetleri tehlikeye atacağını ve NATO sistemleriyle çalışamayacağını iddia ederek satın almaya itiraz eden Türkiye'yi 2019 yılında F-35 savaş uçağı programından çıkarmıştı.

Ankara defalarca ikisi arasında bir çatışma olmadığını söyledi ve konuyu incelemek için bir komisyon önerdi. Türkiye ayrıca F-35'lerle ilgili yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve askıya alınmasının yersiz olduğunu söyledi.

Shaheen, "Henüz faaliyete geçmemiş olmasını takdir ediyoruz ve bu olumlu bir şey," dedi.

"Ancak bu, üzerinde çalışmamız gereken bir konu olmaya devam ediyor."

Amerikalı senatör, Suriye'nin kuzeyinde Washington ve Ankara arasında olası işbirliği konusunda ise ABD'nin "Türkiye'nin orada olup bitenlerle ilgili endişelerinin farkında olduğunu" söyledi.

Senatör uzun vadede "Türkiye'nin oradaki (terörist) operasyonlarla ilgili endişelerini giderecek görüşmeler yapmanın" önemli olduğunu söyledi.

Ayrıca ABD'nin "PKK'yı bir terör örgütü olarak tanımladığını" da vurguladı.

Ankara ile Washington arasındaki en önemli anlaşmazlık noktalarından biri, ABD'nin, adı Suriye Demokratik Güçleri olarak değiştirilen ve Washington tarafından DAEŞ/IŞİD terör örgütüne karşı mücadelede kilit bir ortak olarak lanse edilen YPG terör grubuna verdiği destek.

Türkiye, ABD ve AB tarafından terör örgütü olarak listelenen PKK ile olan bağları nedeniyle ABD'nin YPG'ye destek vermesine sürekli olarak karşı çıkmıştır. PKK, Türkiye'ye karşı 35 yılı aşkın süredir yürüttüğü terör kampanyası sırasında 40.000'den fazla insanın ölümünden sorumludur.

Ankara, 2016 yılından bu yana, bir terör koridorunun oluşmasını önlemek ve bölge sakinlerinin barışçıl bir şekilde yerleşmesini sağlamak için Suriye'nin kuzeyindeki sınırında üç başarılı terörle mücadele operasyonu başlattı: Fırat Kalkanı (2016), Zeytin Dalı (2018) ve Barış Pınarı (2019).

Shaheen, "İran ve Rusya'nın etkisi nedeniyle uzun vadede Suriye'de ne olacağı konusunda endişeliyiz ve bence hiç kimse (Suriye Devlet Başkanı Beşar) Esad'ın ülkeyi tamamen kontrol ettiği döneme geri dönmek istemiyor" dedi.

"Dolayısıyla müttefikimiz Türkiye ile ortaklık kurmak çok önemli ve anlaşmazlık yaşayabileceğimiz alanlarda nasıl çalışabileceğimizi düşünmemiz gerekiyor."

Shaheen, yakında üçüncü yılına girecek olan Rusya-Ukrayna savaşı konusunda, Washington'un "Rusya'nın işgalinin... diğer NATO ülkelerine sunduğu meydan okuma" karşısında Türkiye'nin desteğini takdir ettiğini söyledi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "Ukrayna'da durmaya niyetli olmadığını" açıkça ortaya koyduğunu iddia etti.

"Amerika Birleşik Devletleri olarak endişemiz bunun ne anlama gelebileceği ve Ukrayna'yı desteklemek için elimizden gelen her şeyi yapmanın neden bu kadar önemli olduğudur. Bu nedenle Türkiye'nin verdiği desteği çok takdir ediyoruz," dedi ABD'li senatör.

"Ukrayna'daki savaşın bir sonucu olarak farkına vardığımız şeylerden biri de Karadeniz'in önemidir" diye ekledi.

Ankara, Temmuz 2022'de İstanbul'da Rusya, Ukrayna, BM ve Türkiye tarafından imzalanan ve savaş nedeniyle durdurulan Ukrayna limanlarından tahıl ihracatını yeniden başlatmayı amaçlayan Karadeniz tahıl anlaşmasının imzalanmasında önemli bir rol oynadı. Rusya geçen yıl anlaşmadan çekilmişti.

Shaheen, "Türkiye'nin bu sevkiyatları dünyanın geri kalanına ulaştırmak için tahıl hatlarını açık tutmaya ve çatışmaların Karadeniz'e gelmesini engellemeye yardımcı olmak için yaptığı çalışmaları çok takdir ediyoruz" dedi.