Ateşkes ihlalinin arka planında Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış mümkün mü?
💢 Ermeni yetkililer ve Nikol Paşinyan her zaman Azerbaycan'la barıştan bahsediyor.
💢 Öte yandan Ermeni ordusu Nahçıvan yönünde düzenli olarak ateşkesi ihlal ediyor.
💢 Ateşkesin Nahçıvan yönünde ihlali doğrudan Ermeni ordusunda intikamcı grupların varlığından kaynaklanmaktadır.
Ermenistan ile Azerbaycan arasında barış için atılan adımlar, kısa sürede barış anlaşmasının imzalanacağı yönündeki beklentileri artırıyor. Çünkü bunun gerçek sonuçlarını görüyoruz. Hem sınırlandırma sürecinin başarılı bir şekilde devam etmesi hem de Azerbaycan'ın 4 köyünün tek kurşun atılmadan barışçıl bir şekilde Azerbaycan'a iadesi barışın yaklaştığını gösteriyor. Ancak son günlerde süreç farklı şekillerde değişiyor.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı düzenli olarak Ermenistan'ın Nahçıvan yönünde ateşkesi ihlal ettiğine dair haberler yayınlıyor. Bu çerçevede Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan'la bir ay içinde barış imzalayabileceklerini söylüyor. Peki hem barıştan bahsetmenin, hem de ateşkesi bozmanın amacı nedir? Ermenistan'da yaşanan protestolar ve Paşinyan'ın ordu üzerinde tam liderlik sağlayamaması açık soruları gündeme getiriyor. Ateşkesin ihlali Paşinyan'ın oyunu mu?
Konuyla ilgili gdh'a konuşan Avrasya Sorunları İzleme Merkezi (Rusya) Direktörü Aslan Rubayev ve Azerbaycan Milli Cephe Partisi Genel Başkan Yardımcısı Muhammed Asadullazade farklı noktalara değindi.
Muhammed Asadullazade, Paşinyan'ın Ermeni ordusu üzerinde ciddi bir söz hakkına sahip olmadığına inanıyor. Çünkü ordu hâlâ intikamcıların emrinde. Bu nedenle ateşkesin ihlali intikamcıların barışa saldırısı olarak değerlendirilmelidir.
Ermeni yetkililer ve Nikol Paşinyan her zaman Azerbaycan'la barıştan bahsediyor. Azerbaycan'la barış anlaşması imzalamaya hazır olduğunu belirtiyor. Öte yandan Ermeni ordusu Nahçıvan yönünde düzenli olarak ateşkesi ihlal ediyor. Ateşkesin Nahçıvan yönünde ihlali doğrudan Ermeni ordusunda intikamcı grupların varlığından kaynaklanmaktadır. Bu Paşinyan karşıtı güçlerin işidir. Ermeni yetkililer barış yönünde pragmatik bir politika ortaya koydular. Önümüzdeki aylarda Ermenistan'la barışa ilişkin çerçeve anlaşmasının imzalanabileceğini düşünüyorum. Ermenistan'daki protestolar Ermeni yetkililer için ciddi bir tehdit oluşturmuyor. Partilerin ve kilisenin Nikol Paşinyan'a yönelik eylemlerinin sonuçsuz kaldığını söyleyebiliriz. Bu Paşinyan'ın elini dahada güçlendirdi."
Aslan Rubayev ayrıca barışın uzun vadeli bir mesele olduğuna inanıyor. Barış anlaşmasında açık soru kalmaması için anlaşmanın imzalanması daha uzun sürebilir.
Ermenistan ile Azerbaycan arasında diplomatik müzakereler ve barışın sağlanması, her taraftan zaman, sabır ve çaba gerektiren karmaşık ve uzun süreçlerdir. Barış anlaşması imzalanma ihtimaline ilişkin açıklamalar iyimserlik yaratsa da bu sürecin hayata geçmesi beklenenden çok daha uzun sürebilir. Paşinyan'ın, anlaşmanın imzalanmasını şiddetle engelleyen kilise ve bazı muhafazakar çevreler tarafından temsil edilen protestocu seçmenlerle ciddi sorunları var. Başarılı bir barış anlaşmasının imzalanması için, toprak anlaşmazlığının karmaşıklığı, tarihsel mağduriyetler, iç siyasi çıkarlar ve dış aktörlerin etkisi de dahil olmak üzere birçok faktörün dikkate alınması gerekiyor. Bu hususlar çözülmeden Ermeni toplumunda barışın sağlanması zor olabilir."
Aslan Rubayev, barışın gecikmesindeki ana etkenlerden birinin Ermenistan'daki protestolar olduğuna inanıyor. Paşinyan devrilme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu için sert önlemler alamıyor.
Ancak iyimser kalmak ve ülkeler arasında diyalog kurmaya yönelik çalışmaya devam etmek önemlidir. Anlaşmanın imzalanması halinde sadece Ermenistan'a değil, tüm bölgeye barış ve istikrar gelecektir. Ermenistan'da Paşinyan'ın açıklamaları protestoları gerçekten yoğunlaştırıyor, bu da halkın bir kısmının onun liderliğinden memnun olmadığını gösteriyor. Ermenistan'ın kaybettiği savaşın arka planında Ermenistan'da siyasi süreçler hareketleniyor, muhalefet, muhafazakarlar, milliyetçiler ve kiliseler Paşinyan'ın kararlarının gözden geçirilmesini talep ediyor. Onu vatana ihanetle suçluyorlar. Paşinyan'ın başbakanlıktan atılma ihtimali var ancak bu olayın gerçek tehlikesini değerlendirmek zor. Hem halktan hem de diğer siyasi güçlerden nasıl bir destek aldığını hesaba katmak gerekiyor. Her durumda, ülkedeki durum gergin olmaya devam ediyor."
Ermenistan'ın bugün barışa daha çok ihtiyacı var. Azerbaycan toprak bütünlüğünü yeniden sağladı. Bütün ekonomik projeler Ermenistan olmadan da hayata geçirilebilir. Ermenistan bölgedeki ekonomik projelerden yararlanmak istiyorsa barışla daha çok ilgilenmeli. Azerbaycan'la barış sadece Bakü'yle normalleşme değil, Ankara'yla da normalleşmedir.