Ayrılıkçı Somaliland sandığa gitti

Somali’nin kuzeyindeki Somaliland federasyonunda iki yıl süren politik belirsizliğin ardından bugün seçimler yapılıyor.

Seçimlerde iki muhalefet lideri, Cabdiraxmaan Cirro ve Faysal Ali Warabe, önümüzdeki beş yıl boyunca liderlik etme şansı için görevdeki Muse Bihi Abdi'ye karşı yarışıyor.

Somaliland Ulusal Seçim Komisyonu, seçimlere 1 milyondan fazla kayıtlı seçmenin katılacağını bildirdi.

Somali Federasyonu ile sorunlar yaşayan Somaliland seçimleri takip etmeleri için bölgeye yabancı seçim gözlemcilerini davet etti. Bunlar arasında eski İngiliz Büyükelçisi Tim Cole liderliğinde beş kişilik bir ekip de bulunuyor.

Seçimleri takip edenler arasında Somali’deki Birleşik Krallık büyükelçisi Mike Nithavrianakis, Tayvan’ın Somaliland temsilciliği de var.

Somaliland seçimlere yabancı gözlemcileri davet ederek uluslararası tanınma arayışını sürdürüyor. Somali'den 1991 yılında ayrdıldığını ilan eden Somaliland henüz hiçbir ülke tarafından tanınmış değil.

De facto bağımsız bir ülke gibi faaliyet göstermesine rağmen, uluslararası olarak tanınmayan Somaliland resmen Somali'nin özerk bir bölgesi olarak kabul edilmektedir.

Politik Arka Plan:

Somali federasyon anayasası her federe devletin kendi iç işlerinde bağımsız olmasını ve kendi askeri gücünü inşa etmesine izin veren esnek bir yapıya sahip olmasına rağmen Somalilan ile Somali Federasyon Yönetimi arasındaki siyasi sorun çözülememiştir.

Somaliland, Somali federasyonundan ayrıldığı iddiasına dayanarak Etiyopya ve BAE ile uzun süredir gayrı resmi anlaşmalar yapmaktadır.

Ocak 2024'te denize kıyısı olmayan Etiyopya, Kızıldeniz'e erişim sağlamak amacıyla Somaliland ile 20 kilometrelik Somaliland kıyı şeridinin kiralanması için bir mutabakat zaptı imzaladı.

Bu anlaşma Etiyopya'nın Somaliland'ı diplomatik olarak tanımasına yönelik bir adım olarak görüldü. 2016 yılında BAE merkezli küresel bir liman işletmecisi olan DP World, Berbera Limanı'nı yönetmek ve genişletmek için 30 yıllık bir imtiyaz aldı.

Bu 442 milyon dolarlık yatırım, Berbera'yı kapasitesini ve altyapısını geliştirerek önemli bir bölgesel ticaret merkezine dönüştürmeyi amaçlıyor. Somaliland'ın BAE'de bir temsilciliği bulunuyor ve Mart 2021'de BAE, Abdulla Al-Naqbi'yi Somaliland Büyükelçisi olarak atayarak diplomatik ilişkilerinde önemli bir adım attı.

Tayvan da Somaliland’ta açtığı temsilcilik ile bölgenin teknolojik altyapısına yönelik yatırımlar ve iş birlikleri gerçekleştiriyor.

Ocak 2024'te Etiyopya ile imzalanan Mutabakat Zaptı Somali ve Somaliland arasında gerginliğe neden oldu. Mısır ve Türkiye'nin Somali'deki varlığı ile Boynuz'daki durum bölgesel bir boyut kazanmıştır.

Türkiye ve Mısır'ın Somali'nin merkezi hükümetini desteklemedeki aktif rolleri, Somaliland'ın bağımsızlığına karşı Mogadişu’nun pozisyonu güçlendirmekte ve uluslararası tanınmayı daha da zorlaştırmaktadır.

Türkiye ve Mısır'ın Somali'deki stratejik çıkarları, özellikle de Etiyopya etkisine karşı bir denge unsuru olarak, Afrika Boynuzu'nun jeopolitik manzarasına karmaşıklık katmaktadır. Etiyopya'nın Somaliland ile yaptığı anlaşmanın ardından Somali ve Etiyopya arasındaki gerilim artmış ve Türkiye iki ülke arasındaki krizi çözmek için arabuluculuk rolü üstlenmiştir.

Ankara'nın bu girişimi bölgenin istikrara kavuşması ve diplomatik ilişkilerin geliştirilmesi açısından önemli bir adım olarak görülüyor.

Seçimleri takip edenler arasında Somali’deki Birleşik Krallık büyükelçisi Mike Nithavrianakis, Tayvan’ın Somaliland temsilciliği de var.