Azerbaycan Ermenistan topraklarındaki 8 köyünü geri alabilecek mi?
Enklavlar meselesi, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış anlaşmasını engelleyecek bir sorun değil.
Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki savaş sona ermiş olsa da tarafların hala çözümlenmemiş sorunları var. Şu anda Azerbaycan'ın 8 köyü Ermenistan kontrolü altında. Ermenistan da Azerbaycan topraklarında hak iddia ediyor.
Şu anda tartışılan barış anlaşmasının maddeleri içerisinde enklav bölgelerinde fikir alışverişi yapılıyor. Peki her iki ülke de bölge konusunda uzlaşabilir mi?
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, konuya yalnızca bir kez daha değindi ve Azerbaycan'ın 8 köyünün iade edilmesinin önemini vurguladı.
İşgal altındaki köylere gelince bizim önerimizi çok mantıklı buluyorum. Bildiğiniz gibi yerleşim bölgesi ve yerleşim dışı köyler var. Oradaki dört köy kayıtsız şartsız Azerbaycan'a iade edilmelidir. Ermenistan'ın bir enklav köyleri de Azerbaycan topraklarında olduğundan bu köylerle ilgili ayrı bir uzman grubu oluşturulmalı ve tartışılmalı. Tüm yerleşim bölgelerinin iade edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu bölgelere giden yolların tesislerle donatılması ve orada yaşayan insanların bu alanlarda barınması gerekiyor. Bizim tutumumuz budur.
Peki sorun çözülecek? Konuyu gdh'a değerlendiren Azerbaycanlı siyaset bilimci Elmar Valiyev, Ermenistan'ın bugün yerleşim bölgelerinden söz etmesine rağmen Başbakan Nikol Paşinyan'ın 8 köyle pek ilgilenmediğini söyledi.
Azerbaycan'ın Ermenistan'a gönderdiği öneriler arasında yerleşim bölgeleri meselesi de var. Ermenistan, bunun karşılıklı yapılmasını istiyor. Yani Azerbaycan'ın bir yerleşim bölgesi olduğunu iddia ediyor. Özellikle Gadabay'ın Başkent isimli köyünün onlara ait olduğunu iddia ediyorlar. Azerbaycan, açıkça toprak bütünlüğünün yeniden sağlanacağını söylüyor. Bana göre bu, taraflar arasında çatışma yaratacak bir konu değil. Karabağ gibi bir bölge Paşinyan'ın kontrolünde değil, Gazakh'ın 7 köyü mü onları ilgilendirecek? Paşinyan hükümetinin asıl meselesi yeni ortaklar bulmak ve ekonomik kanadı güçlendirmek. Enklav sorunu, barışı engelleyecek bir mesele değil.
Valiyev, barışın önündeki en büyük engelin Güney Kafkasya'da çıkarı olan ülkeler olduğunu söyledi:
Ermenistan'ın Azerbaycan'da bir enklavının olmadığını açıkça söyleyebilirim, çünkü bir enklavın olabilmesi için uluslararası sözleşmelerle tanınan herhangi bir devletin topraklarını işgal etmiş, toprak bütünlüğüne dahil etmiş ve topoğrafik olarak kendi toprağı olarak göstermiş olması gerekir. Fakat böyle bir şey yok. Yerleşim bölgesi olabilmek için bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Hem bölgesel hem de uluslararası düzeyde hak iddia edilen toprakların Ermenistan toprakları olarak tanınması gerekir ama böyle bir şey yok.
Barış anlaşmasının imzalanması sırasında enklavlar sorununun çözümüne ilişkin bir maddenin de yer alması bekleniyor. Görünüşe bakılırsa yarım kalan soruların cevapları bu yıl imzalanacak barış anlaşmasında bulunacak.