Başkalarını nasıl taklit ediyoruz?
Heyecanlı bir spor etkinliği seyrederken yanınızdaki kişinin sanki oyunda o oynuyormuş gibi hareket ettiğini fark ettiniz mi? Ya da bir korku filminde karakter tehlikeye yaklaşırken, sanki filmin kahramanı sizmişsiniz gibi hissedip kasıldınız mı? Veya bir yarış izlerken, yarışmacılar bitiş çizgisine yaklaştıkça sizin de kalbiniz hızlanmaya başladı mı?
İşte bunun sebebi; ayna nöronları.
İtalyan sinir bilimci Giacomo Rizzolatti ve ekibi maymunların bir şeyi kavradığında beyinlerinde ateşlenen nöronları 1980'lerde başlayıp 1990'lara kadar bunun üzerinde çalışarak keşfetti. İlginç olan ise, aynı nöronlar, bu kavrayışa tanıklık eden başka maymunun beyninde de ateşleniyordu. Böylece bilim insanları primatlarda bulunan bu özel hücreleri keşfettiler ve buna ayna nöronları adını verdiler.
Ayna nöronlarının keşfinin psikoloji açısından önemi, zamanla DNA’nın keşfinin biyoloji açısından önemiyle karşılaştırılır duruma geldi. Artık bilim insanları, bir primatın beyninin diğer hayvanların yaşadığı hisleri taklit etmesine sebep olan şeyin ayna nöronları olduğunu düşünüyor.
Ayna nöronları insanlarda daha yaygın görülüyor. Örneğin, karşımızdaki kişi bir şeyden iğrendiğinde, yüzümüz sanki biz iğrenmişiz gibi bir şekil alıyor. Bu durum, ayna nöronlarının yalnızca hareketleri değil duygularını da taklit edebildiğimizi gösteriyor. Ayrıca birkaç aktif ayna nöronu, empati gibi sosyal yetenek açısından kısıtlı kapasiteye sahip olan otizmli bireylerde de bulunuyor.
Peki ayna nöronlarını nasıl işlevsel kullanabiliriz?
Örneğin bir enstrüman çalmayı öğrenmeye başladınız. Ayna nöronları kullanarak çaldığınız enstrümanda çok iyi olan birinin karşısına geçtiniz. Bu kişiyle olan karşılıklı iletişiminizde duyu verileri ne kadar fazla olursa ayna nöronlarının işlevi de o kadar fazla olur.
Karşınızdaki kişi enstrüman çalarken, sizin ayna nöronlarınız; 'şu an duyduğun bu şeyler benim tarafımdan yapılıyor, bu enstrümanı ben çalıyorum' şeklinde beyninize gönderir. Bu şekilde kısa zamanda önemli bir yol alırsınız.
Daha çalışkan olmak istiyorsanız, etrafınızda sizden daha çalışan arkadaşlarınız olsun. Mutlu olmak için mutlu insanlarla iletişim kurun. Ayna nöronlarını bu şekilde bilinçli kullanabilirsiniz.