Belçika FCAS programına katılmak istiyor

Son birkaç aydır Belçika savunma sanayii, hükümetin hangi altıncı nesil savaş uçağı programına ve hangi kapasitede katılacağına karar vermesi çağrısında bulundu.

Bir Alman havacılık ve uzay sanayii kaynağı Defense News'e verdiği demeçte Belçika'nın Geleceğin Savaş Hava Sistemi (FCAS) programının paydaşlarıyla programa tam katılım yerine "şimdilik gözlemci statüsü" konusunda görüşmelerde bulunduğunu söyledi.

FCAS programı Fransa, Almanya ve İspanya tarafından yürütülmekte ve savunma şirketleri Dassault Aviation, Airbus ve Indra'yı büyük ölçüde kapsamakta.

Dassault Aviation CEO'su Éric Trappier, FCAS'ın Avrupalı olsalar bile F-35 programına dahil olan diğer ülkeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesine karşı olduğunu açıkladı. Bununla birlikte, hükümetlerin gözlemci ülke olarak katılma olasılığını da göz ardı etmedi.

"Belçikalıların [FCAS'a olan ilgisini] duydum. Bu çok iyi bir şey," dedi Trappier geçen ay Fransa'nın 2024-2030 Askeri Programlama Yasası üzerine düzenlenen bir oturumda.

"Programa daha fazla F-35 ülkesi koymanın anlamını gerçekten göremiyorum. Neden F-35'i seçen insanlar için fabrikamda, tasarım ofisimde yer açayım ki?"

"İnsanlar Belçikalı şirketlere hemen iş verebileceğimizi söylüyor," diye ekledi.

"Hayır, eğer bu bana dayatılırsa mücadele ederim. Bugün Belçikalılara neden iş vereceğimi anlamıyorum."

Trappier'in yorumlarına cevaben Belçika Savunma Bakanı Ludivine Dedonder Defense News'e yaptığı açıklamada bu tür açıklamalara şaşırmadığını söyledi.

"Sözlerinde geçmişin geride bırakmış olabileceği hayal kırıklığını duydum. Ancak söz konusu olan, bir şirket patronunun yorumlarından çok daha yüksek" dedi.

"Geleceğin savaş uçağı, ister FCAS ister [İngiltere-İtalya-Japonya Küresel Savaş Uçağı Programı] olsun, savunmamız için bir yapılanma programı olacaktır. Bu nedenle şirketlerimizin seçilecek olana entegre olması önemlidir."

Alman endüstri kaynağı, iç tartışmalarla ilgili olarak isminin açıklanmaması kaydıyla yaptığı açıklamada, Belçika'nın gözlemci statüsünün ne Trappier'i ne de diğer FCAS endüstri ortaklarını endişelendirmemesi gerektiğini, zira bu durumun endüstriyel katılımı hemen içermeyeceğini belirtti.

Dahası, Belçika beş yıl önce F-35A'yı satın almayı tercih etti ve bu nedenle önümüzdeki 30 yıldan fazla bir süre içinde yeni veya daha fazla savaş uçağı sistemine ihtiyaç duymayacak" dedi.

Belçika 2018 yılında F-16 Fighting Falcon filosunun yerini almak üzere 34 adet F-35A uçağı siparişi vermişti. İlk iki uçağın bu yıl teslim edilmesi planlanıyor; 2023 için planlanan iki ek uçak ise COVID-19 salgını nedeniyle ertelendi. Ülkenin siparişin tamamını 2030 yılına kadar teslim alması bekleniyor.

Belçika merkezli Kraliyet Yüksek Savunma Enstitüsü düşünce kuruluşunda araştırmacı olan Alain De Neve, bir Avrupa ülkesinin Amerikan liderliğindeki bir savaş uçağı programına katılmasının, FCAS gibi herhangi bir Avrupa savunma projesinden kesin olarak dışlanmasını haklı çıkarmasının pek mümkün olmadığı görüşünde.

Hem Almanya hem de İspanya'nın - eşit hisseye sahip iki FCAS üyesi - ya zaten F-35'i seçtiğini ya da onu bir savaş uçağı ikamesi olarak güçlü bir şekilde değerlendirdiğini belirtti. Ancak bu durum Dassault'tan benzer protestolara yol açmadı.

Belçika'dan FCAS programına katıldığına dair resmi bir açıklama gelmemiş olsa da, böyle bir hamleyi desteklediğinin sinyalini veren en az bir büyük oyuncu var. Safran CEO'su Olivier Andriès, bu hafta Fransız medyasına verdiği bir röportajda Belçika'nın Küresel Savaş Hava Programı yerine FCAS'a katılması yönündeki arzusunu dile getirdi.

Gözlemci statüsünün ortak ülkeler için ne anlama geleceği konusunda şu anda bilinen çok az ayrıntı var. Ancak De Neve'ye göre FCAS'a katılmak için motivasyon var.

"Bir ülkenin FCAS gibi bir araştırma programına katılmasının temel amacı, ulusal endüstrisine, Belçika'nın durumunda olduğu gibi, öncelikle niş teknolojik çözümler sunarak, öngörülen sistemin gelişimine katkıda bulunma fırsatı sunmaktır" dedi.

Bununla birlikte, bir devletin gözlemci statüsü, özel veriler gibi hassas kabul edilen bilgilere erişimini engelleyebilir ve bu da bu tür hedefleri engelleyebilir.

Programın diğer ülkelere de yayılması halinde, yeni müzakere turları nedeniyle daha fazla gecikme yaşanıp yaşanmayacağı henüz belli değil. FCAS projesi, iş paylaşımı anlaşmaları üzerindeki endüstriyel çatışmalar nedeniyle bir süredir bekleme modundaydı.

Dassault çeşitli yorum taleplerine yanıt vermedi. Defense News yorum için Indra'ya ulaştı.

Airbus sözcüsü Belçika'nın programa katılma olasılığı konusunda yorum yapmayı reddederek, yeni üyelerin eklenmesinin Fransa, Almanya ve İspanya'dan oluşan üç ortak ülke arasında siyasi bir karar olarak kaldığını belirtti.