Çankırı'da fosilleri bulunan 4 tür bilim dünyasına kazandırıldı
Çankırı Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi'nde fosilleri bulunan 4 tür bilim dünyasına kazandırıldı.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ayla Sevim Erol'un başkanlığında 22 yıldır devam eden kazılarda bugüne kadar 43 türe ait 4 bin 169 fosil gün yüzüne çıkarıldı.
Bu fosiller arasında 2023 yılında bilimsel makalesi yayınlanan, sadece Çankırı'da yaşadığı belirlenen "Hystrix kayae" adında oklu kirpi benzeri bir canlıya ait fosil, ismini Çorakyerler kazı alanından alan ve 2021 yılında makalesi yayınlanan "Qurliqnoria chorakensis" adında boynuzlular sınıfına giren, keçilerden daha büyük geyiklerden daha küçük bir canlıya ait fosil, 2022 yılında makalesi yayınlanan, Çankırı'nın antik adını alan "Gangraia anatolica" adıyla anılan geyik keçi arasında antilop benzeri bir canlıya ait fosil ve 2023 yılında makalesi yayınlanan, adını Anadolu'dan alan "Anadoluvius turkae" adlı "ape" diye tanımlanan goril benzeri bir canlıya ait fosil ile 4 yeni hayvan türü tespit edildi.
Sevim Erol, AA muhabirine, Çorakyerler kazı alanından çıkan fosillerin yaklaşık 9 milyon yıl eskiye dayandığını söyledi.
Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi'nde çalışmalara öncelikle fosil yatağını kurtarmak için başladıklarını, çalışmalar devam ettikçe nesli tükenmiş yeni türlerle karşılaştıklarını anlatan Sevim Erol, "Çorakyerler'de 43 türe ait fosil kalıntıları ele geçirdik. Bunların içinde 6'sı sadece Çorakyerler'e özgü türler olup, 4'ü şu anda uluslararası hakemli bilimsel dergilerde yayınlanmış bulunmakta." diye konuştu.
Kazı alanından bugüne kadar çok önemli bulgular elde ettiklerini dile getiren Sevim Erol, "Chorakensis yani Çorakyerler'in adını vererek bu hayvanı tanıtmaya çalışıyoruz, Çankırı bölgesinde yaşamış bir tür. Şu ana kadar özellikleri bize sadece Çankırı'da yaşamış olduğunu gösteriyor. Bunlar daha çok boynuzlular sınıfına giren yani keçilerden daha büyük, geyiklerden daha küçük bir morfolojiye sahip türdür. Chorakensis dediğimiz Çin'de yaşadığı için Tibet öküzü şekline benzer bir hayvandır." ifadelerini kullandı.
Kazılarda bulunan geyik keçi arasında antilop benzeri canlıya ait fosile de "Gangraia anatolica" adının verildiğini belirten Sevim Erol, "Diğer yeni türümüz ise Gangraia anatolica. Bu da bizim yeni isim verdiğimiz bir tür.
Gangraia, Çankırı'nın antik dönem isimlerinden bir tanesiydi. Bu da geyik keçi arasında bir boyutta olan, yine sadece Çankırı'da bulunmuş bir türdür." bilgisini verdi.
Oklu kirpi benzeri bir hayvana ait fosil bulunduğunu ve buna da "Hystrix kayae" adını verdiklerini aktaran Sevim Erol, "Çankırı'ya özgü bir hayvan. Bu türe de Çorakyerler ekip üyesi Ege Üniversitesinde Prof. Dr. Tanju Kaya'nın soyadını verdik." dedi.
En son "Anadoluvius turkae" adının verildiği goril benzeri bir türe ait fosillerin de yayının çıktığını anlatan Sevim Erol, şöyle konuştu:
En son Nature dergisinde yayınlanan yeni bir goril benzeri bir canlı diyeceğim, Anadoluvius turkae diye isimlendirdik. Aslında benzerleri Yunanistan, Bulgaristan'da bulunmakla birlikte Çankırı'da bulduğumuz tür onlardan çok daha farklı özelliklere sahip. Tabii ki bu fosille ilgili sadece yüz ve diş kalıntılarını elde ettik.
Vücut kalıntılarını bulduğumuz zaman çok daha net tanımlamamız mümkün olacak ama şu anki bilgilerle tanımladığımız bu hayvanın özelliklerinden yola çıkarak sadece Çankırı ili ve çevresinde yaşamış olduğunu anlıyoruz.
"Bilim dünyasına 4 yeni tür kazandırmış bulunuyoruz"
Bulunan türler Çankırı'da çıktığı ve benzerleri başka yerlerde görülmediği için Çankırı'ya özgü isimlerin verildiğine dikkati çeken Sevim Erol, şunları aktardı:
Başka yerlerde yeni kazılar yapılır da bizim bu türlere benzer fosiller bulunduğu zaman da bizim verdiğimiz isimlerle anılacaktır. Çankırı'da şu ana kadar bilim dünyasına yayınlanarak 4 yeni tür kazandırmış bulunuyoruz.
Halen yayınlanması gereken yeni türler de var. Çalışmalarımız devam ediyor. Bilimsel çalışmalarla önümüzdeki yıllarda da yeni türleri, yeni yayınlarla bilim dünyasına tanıtacağız.