Çin'in Kamboçya'daki gizli üssü

2020 yılında Kamboçya'nın Tayland Körfezi'ndeki Ream askeri üssünde ilginç bir şey oldu.

Kamboçyalı yetkililer, ABD Savunma Bakanlığı'na üssün bazı bölümlerinin yenilenmesi talebini sunduktan -ve sonra aniden geri çektikten- kısa bir süre sonra, zaten orada bulunan ve bazıları sadece dört yıllık olan Amerikan finansmanlı binaları yıkmaya başladı.

Ardından Çinliler işe koyuldu.

Aralık ayından bu yana iki Çin savaş gemisi hızla genişleyen limana neredeyse her gün yanaşıyor. Ream'da yapılan çalışmalar, Çin'in Kızıldeniz yakınlarından Güney Çin Denizi'ne kadar uzanan inşaat çılgınlığıyla da paralellik gösteriyor.

Dünyanın en hayati deniz yollarından birinin yakınındaki Çin askeri varlığı, Pekin'in emelleri hakkında temel soruları gündeme getiriyor. Amerika'nın askeri üsleri dünyanın açık ara en büyüğü olmaya devam ederken, yeniden canlanan Çin, Kamboçya gibi ülkeleri yörüngesine çekiyor.

Arizona Eyalet Üniversitesi Thunderbird Küresel Yönetim Okulu'nda Kamboçyalı-Amerikalı bir siyaset bilimci olan Sophal Ear, "Kamboçya'da kalıcı bir Çin askeri varlığı potansiyeli önemli jeopolitik endişelere yol açıyor" dedi.

3 Aralık 2023'te Kamboçya Savunma Bakanı, iki Çin Donanması korvetinin ortak bir askeri tatbikat için Ream'ı ziyaret ettiğini duyurdu. Uydu görüntüleri savaş gemilerinin iki gün önce geldiğini gösteriyor. O zamandan beri de bölgede bulunuyorlar.

Korvetler, Kamboçya'nın filosundakilerden çok daha büyük gemileri barındırabilen Ream'daki Çin yapımı yeni iskeleye yanaşan tek gemiler. Kamboçya'nın kendi küçük korvetleri güneyde çok daha mütevazı bir iskeleye yanaşıyor.

Geçtiğimiz birkaç yıl içinde Amerikalı yetkililer ve Japon donanma gemileri de Ream'ı ziyaret etmeye çalıştı. Onlara tam erişim izni verilmedi.

Pentagon sözcüsü John Supple, "Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ream da dahil olmak üzere denizaşırı askeri üsler kurma çabaları konusunda açık görüşlüyüz" dedi. "Çin Halk Cumhuriyeti'nin niyetleri ve müzakere ettiği şartlar konusunda şeffaf olmaması bizi özellikle endişelendiriyor, çünkü ülkeler kendi çıkarlarını ve bölgesel güvenliği destekleyen egemen seçimler yapmakta özgür olmalıdır."

Kamboçyalılar Çin'in daha büyük bir niyeti olduğunu reddediyor.

ABD Savunma Bakanı Lloyd J. Austin III, Haziran ayı başında Kamboçya'ya gittiğinde, oradaki muhatapları kendisine Çin'in Kamboçya'nın ordusunu modernize etmesine yardımcı olduğunu, kendisi için bir üs inşa etmediğini söylediler.

Üssün komutanı Mey Dina The New York Times'a yaptığı açıklamada "Ream askeri üssü Kamboçya'nındır, herhangi bir ülkenin askeri üssü değildir" dedi. "Üssün Çin tarafından kontrol edildiğini söylemek doğru değil."

Mey Dina, Ream'daki inşaat devam ederken hiçbir yabancı geminin buraya yanaşmasına izin verilmeyeceğini söyledi. Mey Dina, altı aydan uzun bir süredir orada bulunan yabancı gemilerin -Çin korvetlerinin- "sadece eğitim" amaçlı olduğunu söyledi.

Kamboçya son yıllarda istikrarlı bir şekilde Çin'in kollarına doğru ilerledi. Kamboçya'nın uzun süredir lideri olan Hun Sen, yardım ve yatırımlarını ülkenin insan hakları sicilindeki iyileşmelere bağladığı için ABD'ye ateş püskürüyordu.

Şimdi ise Kamboçya, Hun Sen'in oğlu Hun Manet tarafından yönetiliyor ve kendisi ABD Askeri Akademisi mezunu olmasına rağmen, babasının Çin yanlısı tutumunu değiştirmek için şimdiye kadar çok az eğilim gösterdi.

Komutanı Bay Mey Dina'ya göre Ream'in yüzde 80'i tamamlanmış durumda. Askeri analistler üssün yıl sonuna kadar tamamlanmasını bekliyor.