Davos'ta güven ve yapay zeka tartışıldı: İşte zirveden akılda kalanlar

Dünyanın en etkili siyasi ve iş dünyasının lider isimlerinin katıldığı Dünya Ekonomik Forumu'nun 2024 yılı zirvesi sona erdi.  Güvenin Yeniden İnşası temasıyla başlayan zirveye 120 ülkeden üç bine yakın iş insanı, siyasetçi, akademisyen ve sivil toplum örgütü temsilcisi katıldı. 300’den fazla oturumun gerçekleştiği zirvede, liderler belirsizlik ve hızlı değişim ortamında güveni yeniden inşa etmeye çalıştı.

Davos'un bu yılki katılımları arasında 40 ülke devlet başkanı ya da başbakan düzeyinde temsil eidldi. 800’den fazla çok uluslu şirketin CEO’ları150'den fazla küresel yenilikçi, teknoloji öncüsü ve sektörleri dönüştüren Unicorn da yer aldı. 

Türkiye'den kimler katıldı

Düzenlenen forumlara Türkiye siyasi düzeyde temsil edilmezken Türk şirketlerin yöneticileri katıldı. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper, Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu, Sabancı Holding Enerji Grup Başkanı Kıvanç Zaimler, Limak Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir, Aydem Enerji CEO’su İdris Küpeli gibi isimler de çeşitli oturumlara katıldı.

Artan siyasi gerilimlerin ve savaşların ekonomi üzerine etkiler vurgulandı

Artan jeopolitik gerilimlerin büyüme konusunda sıkıntılar yaşayan küresel ekonomiye zarar verebileceği endişesi Davos'ta düzenlenen panellere damgasını vurdu.

Rusya-Ukrayna savaşı, İsrail-Filistin çatışması, Çin-Tayvan gerginliği, Kovid-19 salgını ve enflasyon ile hayat pahalılığı krizi de dahil olmak üzere son dört yılda yaşanan bir dizi aksaklıktan sonra güveni yeniden inşa etmeyi amaçlayan WEF’in toplantısında, söz konusu krizlerin potansiyel olarak geniş kapsamlı ekonomik, jeopolitik ve güvenlik sonuçları tartışıldı.

ABD ve Hindistan dahil dünyanın en kalabalık 10 ülkesinden sekizinin bu yıl seçimlere gitmesi, Davos’ta ciddi bir siyasi dalgalanma döneminin habercisi olarak değerlendirildi.

WEF 2024 Görünüm Raporu açıklandı

WEF'in yıllık toplantıları için Davos'ta bir araya gelen üst düzey ekonomistlerce hazırlanan WEF-Baş Ekonomist Görünüm Raporu 2024'e göre, küresel ekonominin yüksek enflasyon sonrası sıkı finansal koşullar, jeopolitik anlaşmazlıklar ve yapay zeka (AI-YP) alanındaki hızlı ilerlemelerden kaynaklanan sıkıntılarla mücadeleye devam edeceği öngörülüyor.

Raporda 30 ekonomistin yüzde 70'i bu yıl jeoekonomik parçalanmanın hızlanmasından endişe duydu.

Prof. Dr Kenneth Rogoff: Jeopolik durum gördüğüm en kötü seviyede

Harvard Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Kenneth Rogoff, Davos'ta Fed beklentilerini paylaştı. Rogoff ayrıca son dönemde artan jeopolitik gelişmelerin 'meslek yaşamı boyunca gördüğü en kötüsü' olduğunu söyledi.

Rogoff , aynı zamanda ekonomide durgunluk olmazsa bu sene Fed'den piyasaların beklediği gibi 6 faiz indirimi beklentisinin 'boş bir hayal' olduğunu söyledi. Rogoff, "Eğer yumuşak iniş olursa 6 indirim bir hayal olur. 2 veya 3 kez indirim olur. Eğer derin bir durgunluk olursa -ki bu mümkün- o zaman nasıl olur bilmiyorum ama çok fazla faiz indirimi olur 6 değil, belki 15 kez indirim olabilir" değerlendirmesini yaptı.

Liderler, ekonomilerdeki güven eksikliği konusunda uyarılarda bulundu

Çin Başbakanı Li Çiang, Davos'taki konuşmasında, ülkesinin ekonomide dışa açılma politikasına bağlı kalacağını belirterek, küresel politika ve ekonomi için devletler arasında "güven eksikliği" konusunda uyarıda bulundu.

Çiang, "Eğer kurallar belirli ya da birkaç ülke tarafından belirlenirse, o zaman çok taraflılığa tırnak işareti koymak zorunda kalırız çünkü doğası gereği yine tek taraflılık olacaktır." ifadesini kullandı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres da jeopolitik bölünmelerin iklim krizi ve yapay zekadaki düzenlenmemiş gelişmeler gibi sorunlarla mücadele çabalarına engel olduğunu söyledi.

Jeopolitik bölünmelerin küresel çözümler etrafında bir araya gelinmesini engellediğini belirten Guterres, "İnsanların her yerde hükümetlere, kurumlara, finansal ve ekonomik sistemlere olan inançlarını kaybetmelerine şaşmamalı.

Çoğunlukla kadın ve çocuklardan oluşan siviller öldürülürken, sakatlanırken, bombalanırken, evlerinden zorla çıkarılırken ve insani yardıma erişimleri engellenirken dünya seyirci kalıyor." dedi.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Davos’taki konuşmasında, dünyanın "parçalanma ve korku" çağına girdiğini savunarak, "Hiç şüphe yok ki savaş sonrası dönemde küresel düzene yönelik en büyük riskle karşı karşıyayız." dedi. Von der Leyen, Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa'da yaşam pahalılığı ve iş yapma maliyeti üzerinde de etkisi olduğunun farkında olduklarını ifade etti.

Donald Trump ve ABD seçimlerinin küresel ekonomiye masaya yatırıldı

ABD'de 5 Kasım'daki başkanlık seçim yarışı 16 Ocak’ta başlarken, Iowa eyaletinde Cumhuriyetçi Partinin ön seçimlerini eski ABD Başkanı Donald Trump'ın rahat bir şekilde kazanması Davos’ta WEF koridorlarında bir şok dalgası gibi yayıldı.

Trump’ın "Önce Amerika" politikalarını ikiye katlama sözü göz önüne alındığında, eski başkanın Iowa'daki seçimi rahat bir şekilde kazanması, Çin ile ABD arasında başta teknoloji ve ticaret konusunda olmak üzere anlaşmazlıkların kötüleşeceğine ilişkin endişeleri daha da derinleştirdi.

Kızıldeniz meselesi de Davos gündeminde yer aldı

İran'ın desteklediği Yemen'deki Husilerin Kızıldeniz'de İsrail ile bağlantılı ticari gemilere saldırılarının artması, merkez bankaları yetkililerin faiz indirimlerinin o kadar da çabuk beklenmemesi gerektiği yönündeki uyarıları da Davos’taki havayı küresel ekonomiye yönelik düşen enflasyon sonrası "iyimser" havayı bozdu.

İran'ın İsrail-Filistin çatışmasına katılması, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşta üstünlüğü ele geçirmesi, Çin’in Trump'ın yeniden seçilmesini Tayvan'a karşı askeri bir saldırı başlatmak için kullanması durumunda piyasaların artık jeopolitik riskleri görmezden gelemeyeceği de ifade edildi.

Böyle bir senaryoda enerji fiyatlarının hızla yükseleceği ve pay piyasalarının sert düşeceği dile getirildi.

Davos'ta, bazı siyasetçiler, Tayvan meselesi nedeniyle ABD ile Çin arasındaki çatışmanın tırmanma tehdidine işaret ederken, bazı ekonomistler, küresel ekonominin giderek daha fazla parçalanması, bunun da verimliliğe zarar vermesi ve refahı tehlikeye atması konusunda uyarı da bulundu.

Koç Holding CEO'su Çakıroğlu: Su kıtlığı ekonomiler için en büyük problemlerden biri

Dünyanın her bir yanında katılımın olduğu Dünya Ekonomik Forumu’nda Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu dijital dönüşüm hakkında konuşma yaptı.

Dijital dönüşüm çalışmaları hakkında açıklama yapan Çakıroğlu, 2050 yılında karbon nötr olma hedeflerinin olduğunu söyleyerek, dijital ve yeşil dönüşümün bu hedefe giden yolda önemli bir ivme kazandırdığını vurguladı.

Çakıroğlu iklim değişikliği kaynaklı olarak yaşanan su kıtlığının en büyük problemlerden biri olduğunu belirterek, yenilenebilir enerji alanındaki öncü şirketlerinden Entek, bilgi teknolojileri şirketleriyle KoçDigital ile aynı miktarda su ile daha fazla enerji üretmeye yönelik bir projeyi hayata geçirdiklerini söyledi.

Sabancı Holding CEO'su Alper: Türkiye bölge ülkeleri için kutup yıldızı

İsviçre'de düzenlenen 54'üncü Davos Zirvesi'ne katılan Sabancı Holding CEO'su Cenk Alper "Geniş perspektifte baktığımızda, Türkiye'yi sadece iki kıtayı birleştiren bir ülke olarak görmek doğru bir yaklaşım değil. Türkiye, stratejik coğrafi konumunun yanında, aynı zamanda güçlü altyapısı, kaliteli iş gücü, dinamik nüfusu ve yatırımcılar için sunduğu yüksek potansiyel ile bölgede kalıcı kalkınmaya örnek teşkil eden, bölge ülkeleri için 'kutup yıldızı' görevi gören bir ülke" ifadelerini kullandı.

Piyasalar ve jeopolitik riskler

Piyasalar, bugüne kadar Rusya-Ukrayna savaşının ve İsrail-Filistin çatışmasının ekonomik sonuçlarını büyük ölçüde göz ardı ederken, Davos'ta analistler piyasaların şimdiden on iki ay sonrasına baktığı ve mevcut durumu çoktan fiyatladığını belirtti.

Bununla birlikte ABD'nin büyük bankalarından JPMorgan Chase Üst Yöneticisi (CEO) Jamie Dimon, Davos’ta CNBC'ye yaptığı açıklamada, Rusya-Ukrayna savaşını ve Kızıldeniz'deki gerilimlere işaret ederek, "2024 ve 2025'te bizi etkileyecek tüm bu kuvvetli güçler var... Her şeyin yolunda olduğuna inanmak hata olur." diye uyardı.

"Piyasalar jeopolitik riskleri bir kenara atacak", "jeopolitik piyasalardaki coşkuyu azaltacak" ve "siyasi riskler artacak ve piyasalar çökecek" senaryoları bu yıl Davos’ta konuşulan konular arasındaydı.

WEF panellerinde konuşan çoğu ekonomist, ABD ve Avrupa'da resesyon olasılığının yüksek olduğunu ve Çin'de de artık büyüme beklemediğini belirterek, bu yılın artan jeopolitik risklerle küresel ekonomide zor bir yıl olacağını öngördü.