Kafandaki şarkı: Kulak kurdu sendromu
Bazen bazı şarkılar durduk yere aklımıza gelir ve gün boyu bitmek bilmez. Başa sarar durur… Çoğumuzun sık sık başına gelen bu durum bilimsel adıyla "istemsiz müzikal imgeler" olarak tanımlanır ve kafamızın içinde durmadan tekrarlayan değiştiremediğimiz melodilerdir.
Genellikle düzenli olarak çalan şarkıların bu duruma sebep olduğu söylense de, bir şarkıyı çok sık duymanın dışında başka faktörlerde bu inatçı bağın oluşmasına sebep oluyor.
Bilim insanlarının "earworm" olarak adlandırdığı bu durum 10 yıldır araştırılıyor. Araştırmada sorulan sorular ise şöyle:
- Earworm deneyimi nasıl şekilleniyor?
- İstenmeyen earworm melodilerinden nasıl kurtulunur?
- Bazı şarkıları hemen unuturken neden bazıları kafamıza takılıp kalıyor?
Yapılan araştırmalara göre, en sık tekrarlanan şarkılar kulak kurdu olmaya daha yakın. Ayrıca, şarkının sözlerini hatırlatan objeler veya kelimeler o şarkının mırıldanılmasına sebep oluyor.
Kulak kurdunun başka bir hali de ruh haline göre şekilleniyor olması. Araştırma sonuçlarına göre, insanlar stresliyken aynı şarkıyı mırıldanırken, kendilerini tehlikeli veya daha heyecanlı hissettiklerinde daha tempolu şarkılara yöneliyorlar.
Bir de aşinalık durumu var. Bazen kendimizi hiç açıp dinlemediğimizi düşündüğümüz hatta emin olduğumuz şarkıları mırıldanırken bulabiliyoruz. Bunun sebebi radyoda, televizyonda veya bir mağazada onu daha önce duymuş olmamız.
2012-2013 yılları arasında 3000 kişinin katıldığı "The Earwormery" isimli bir anket ile en yaygın şarkılar araştırıldı. Londra Üniversitesinde gerçekleştirilen çalışmanın sonuçları Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts dergisinde yayımlandı.
Kulak kurdu melodilerinin ortak özellikler taşıdığına yönelik izler bulundu. Şarkıların bir başka ortak özelliği ise, bir kısımda tempo artartan bir kısımda temponun giderek azalması.
En yaygın kulak kurdu olarak bildirilen şarkılar:
- Bad Romance – Lady Gaga
- Can’t Get You Out Of My Head – Kylie Minogue
- Don’t Stop Believing – Journey
- Somebody That I Used To Know – Gotye
- Moves Like Jagger – Maroon 5
- California Gurls – Katy Perry
- Bohemian Rhapsody – Queen
- Alejandro – Lady Gaga
- Poker Face – Lady Gaga
Jakubowski ve diğer uzmanlara göre kulak kurdu sendromundan kurtulmanın beş yolu var:
- Şarkının tamamını dinleyin: Açıp şarkının tamamını dinlemek, onu kafanızda bir döngü olmaktan kurtarır.
- Biraz çeşitlilik ekleyin: Daha çok sevdiğiniz bir şarkıyı düşünün.
- Boşverin: Bu konu hakkında düşünmemeye çalışın ve doğal olarak bitmesine izin verin.
- Sakın çiğneyin: The Journal of Experimental Psychology'de daha önce yapılan bir araştırmaya göre, insanlar akılda kalıcı bir melodiden hemen sonra sakız çiğnediklerinde, kulak kurdu sendromuna yakalanma oranları daha düşük.
- İlginizi çeken bir şey yapın: Telefonunuzu kullanın, bir şeyler okuyun ya da birileriyle sohbet edin.
Türkiye'de en yaygın şarkılar araştırılsa ilk 10'da hangileri olurdu sizce?