Dünyadaki hipersonik silah sistemleri

Hipersonik silahlar o kadar hızlıdır ki, hızları çevredeki hava moleküllerini değiştirebilir. Nükleer savaş başlığı taşıyabilir, alçaktan uçabilir ve tespit edilmeleri zordur.

Sihlarlar bir tarafta ABD, diğer tarafta Rusya ve Çin arasında tırmanan rekabetin merkezinde yer alıyorlar.

Hipersonik silahların en son savaşlarda kullanılmaları alarmları yükseltti. Ukrayna, Rusya'nın 2024 yılının başlarında Kiev'e saldırmak için hipersonik bir füze kullandığını iddia etti. Hipersonik bir cephanelikle dehşet uyandırmak isteyen sadece dünyanın askeri güçleri değil: Yemen'deki Husi isyancılar 15 Eylül'de İsrail'in merkezini vurmak için kullandıkları füzenin hipersonik olduğunu iddia ediyor.

Hipersonik silahlar nedir?

Normalde, geleneksel füze savunma sistemlerinin zamanında tespit edemeyeceği kadar hızlı ve çevik olacak şekilde tasarlanmış, hızlı, alçaktan uçan ve yüksek manevra kabiliyetine sahip silahlar olarak tanımlanırlar. Kongre Araştırma Servisi'ne göre, balistik füzelerin aksine, hipersonik silahlar önceden belirlenmiş, kavisli bir yörüngeyi takip etmez ve hedeflerine giden yolda manevra yapabilirler. “Hipersonik” terimi ses hızının beş katından, yani deniz seviyesinde saatte yaklaşık 760 milden (1,220 kilometre) daha yüksek hızları tanımlar. Hipersonik hızlarda, uçuş aracının etrafındaki hava molekülleri değişmeye başlar, iyonizasyon adı verilen bir süreçte parçalanır veya yük kazanır.

ABD Ordusu'nun 2018 tarihli bir makalesine göre, bu durum hipersonik aracı atmosferde ilerlerken “muazzam” gerilimlere maruz bırakıyor.

Farklı hipersonik silah türleri nelerdir?

Hipersonik silahların iki ana türü vardır: süzülme araçları ve seyir füzeleri. Füzelerin hipersonik tahrikini sağlamanın zorlukları nedeniyle, dikkatlerin çoğu, hedeflerine süzülmeden önce bir roketten fırlatılan ilkine odaklanmıştır. Bu füzeler scramjet adı verilen ve havadaki oksijeni kullanarak uçuşları sırasında itiş gücü üreten motorlara sahiptir ve bu sayede sabit bir hız ve irtifada seyredebilirler.

Bugüne kadar hangi hipersonik silahlar savaşta kullanıldı?

Ukrayna, Rusya'nın Kiev'i Tsirkon füzesiyle vurduğunu söyledi; Tsirkon, ses hızının altı ila sekiz katı arasında bir hızda seyahat edebilen, gemiden fırlatılan hipersonik bir seyir füzesidir. Tsirkon'un hem kara hem de deniz hedeflerini vurma kapasitesine sahip olduğu söyleniyor. ABD Kongre Araştırma Servisi, Rus haber kaynaklarına atıfta bulunarak, Tsirkon'un azami menzilinin yaklaşık 1000 kilometre olduğunu ve kruvazörlere, korvetlere ve denizaltılara monte edilen dikey fırlatma sistemlerinden ateşlenebildiğini söyledi.

Kuzeybatı Yemen'i kontrol eden Husiler, İsrail'in merkezini vurmak için kullandıkları füzenin yeni ve hipersonik olduğunu iddia ediyorlar. Husilerin İsrail'e yönelik uzun menzilli saldırılarının çoğu - Hamas'ın ülkeyle neredeyse bir yıldır süren savaşıyla dayanışma içinde başlatıldı - Kızıldeniz üzerinde durduruldu.

Küçük çaplı hasara yol açan saldırı, İsrail'den yaklaşık 2,000 km (1,240 mil) uzakta olan Yemen'den fırlatılan bir füzenin şimdiye kadar ulaştığı en uzak menzile işaret ediyor.

Kimin hipersonik silahları var?

Çin, ABD ve Rusya en gelişmiş yeteneklere sahip ülkelerken bu teknolojiyi araştıran diğer ülkeler arasında Hindistan, Japonya, Avustralya, Fransa, Almanya ve hipersonik bir füze test ettiğini iddia eden Kuzey Kore yer alıyor. Husileri destekleyen İran, Haziran 2023'te ilk yerli yapım hipersonik füzesi olarak tanımladığı füzeyi kamuoyuna tanıttı.

Rusya: Tsirkon'un yanı sıra Rusya, nükleer başlık taşıyabileceği söylenen kıtalararası balistik füzeden fırlatılan bir süzülme aracı olan Avangard'a sahiptir. Rus haber kaynakları bu aracın Aralık 2019'da muharebe görevine başladığını iddia ediyor.

Çin: Çin 2023 yılında hipersonik bir süzülme aracıyla donatılmış, geliştirilmekte olan bir orta menzilli balistik füzenin başarılı bir uçuş testini gerçekleştirdi. DF-27 adı verilen füzenin 2.100 km'lik bir mesafeyi 12 dakikada uçtuğu söyleniyor. Çin ordusu 2021 yazında, nükleer yük taşıma kapasitesine sahip yörüngedeki bir hipersonik silahın uzaya fırlatılması da dahil olmak üzere muhtemelen iki hipersonik silah testi gerçekleştirdi.

ABD: Hükümet Sorumluluk Ofisi'ne göre, ABD'nin hipersonik silah geliştirme finansmanı 2020'den önceki beş yılda yaklaşık %740 arttı ve 2015-2024 yılları arasında üretim maliyetleri hariç toplamda yaklaşık 15 milyar dolar olması bekleniyor. Hipersonik silahlar kısmen ısıya dayanıklı malzemeler ve özel tahrik ve elektronikler gerektirdiği için geleneksel silahlardan daha maliyetlidir. Kongre Araştırma Servisi'ne göre Pentagon'un hipersonik silahlar için 2025 mali yılı talebi 6.9 milyar dolar, ancak Savunma Bakanlığı henüz hipersonik silah satın alma kararı vermedi ve bunun yerine prototip ve demo geliştirmeye odaklandı.

Hipersonik silahların önemi nedir?

Hipersonik silahlara mevcut savunmalarla karşı koymak çok zordur. ABD'li yetkililer, Çin ve Rusya'da geliştirilenlerin aksine, Amerikan hipersonik silahlarının nükleer silahlar yerine konvansiyonel silahlar taşıyacak şekilde tasarlandığını söylüyor. Ancak bu durum, böyle bir silahın uçuş halindeyken gerçekten nükleer başlık taşıyıp taşımadığını bilmeleri mümkün olmayan potansiyel ABD düşmanlarına pek de güvence vermemektedir.Çin ve Rusya'nın bu sistemlerin peşinde koşması, ABD'nin hipersonik silahlarının, nükleer cephaneliklerine ve destekleyici altyapılarına önleyici ve başlarını koparıcı bir saldırı yapmasını sağlayabileceği endişesini yansıtmaktadır. ABD'nin füze savunma sistemlerini konuşlandırması, bu ülkelerin ABD'ye karşı misilleme saldırısı yapma kabiliyetlerini sınırlayabilir.