Financial Times: İspanya Başbakanı Sanchez teröristlerle iş birliği yaptı

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, 23 Temmuz’da yapılacak genel seçimlerde koltuğunu korumak için mücadele ediyor. Ancak seçim kampanyası birçok sorunla karşılaştı. Parti'nin en büyük derdi, dağılan ETA terör örgütünün hüküm giymiş eski üyesi Arnaldo Otegi.

14 yıl hapishanede yatan Otegi sol görüşlü ayrılıkçı Bask partisi EH Bildu’nun lideri. Parti ülke siyasetinde kilit rol oynuyor. Bugüne kadar meclis oylarıyla Başbakan Sánchez’in iş yasası, emeklilik ve konut reformlarının kanunlaşmasına yardımcı oldu.

Ancak adam kaçırma ve silahlı örgüte üye olmak gibi suçlardan hüküm giymiş Otegi’ye şiddet yanlısı biri olduğu gerekçesiyle Bask bölgesinin dışında kötü gözle bakılıyor. ETA’nın kanlı eylemlerini hiçbir zaman kınamadı ve terör geçmişi yüzünden Bildu partisi birçok kişiyi itiyor. Sánchez’in Otegi’yle ilişkisi sadece sağ seçmenin değil başbakanın Sosyalist İşçi Partisi’nden bazı üyelerin de tepkisini çekiyor.

“Ahlaksız anlaşma” iddiası

Anketlerde Sánchez’in önünde görünen muhafazakar muhalefet lideri Alberto Núñez Feijóo mevcut başbakanı Bildu partisiyle “ahlaksız” bir anlaşma yapmakla ve İspanya’nın geleceğine “teröristlerin” şekil vermesine izin vermekle suçluyor. İki adayın geçen haftaki hararetli tartışması sırasında Feijóo rakibine “Sayın Sánchez, geceleri nasıl rahat uyuyorsunuz?” sözleriyle çıkıştı. Halk Partisi başkanı Feijóo’nun kazanmak için son yıllarda kendi partisi ile Sosyalist İşçi Partisi arasında gidip gelen 800 bin kararsız seçmenden 700 bininin oyuna ihtiyacı var.

Ipsos anket şirketi direktörü José Pablo Ferrándiz’e göre, çoğu 50 yaş üzeri seçmenlerden oluşan bu kesim eski ilke ve standartların erozyona uğramasından rahatsız ve gidişattan Sánchez’i sorumlu tutuyor.

İspanya’nın İngiltere ve NATO eski büyükelçisi Carlos Miranda 2019 yılında Bildu milletvekillerinin Navarra bölgesinde yerel hükümet kurulmasına verdiği katkı sonrası Sosyalist Parti'den ayrılmıştı.

Miranda “Sosyalist Parti’nin bir kesimi Bildu ile ilişkileri kabul etmiyor. ‘Böyle olmaz’ diye bir söz vardır. Sánchez doğru olanı yapıyor olabilir ama doğru şekilde yapmıyor. Ama bir Sosyalist Partilinin Sánchez gitsin demesi de zor. Bu durumda ne yapılmalı?” diye sordu.

Fransa ve İspanya topraklarına yayılan Bask ülkesinin bağımsızlığı için savaşan ETA ölümle sonuçlanan ilk eylemini 1968’de gerçekleştirmişti. Devamında adam kaçırma, bomba yerleştirme ve kurşunlama gibi eylemlerle Avrupa’nın bu bölgesini sarsmayı sürdürdü. Örgüt toplamda 853 kişiyi öldürdü.

ETA sonrasında büyüdüler

ETA 2011 yılında silah bırakacağını açıklayınca Otegi de karardaki payından dolayı takdir gördü. Örgüt 2018’de tüm yapılarını resmen tasfiye ettiğini duyurdu. Tam adı Euskal Herria Bildu, yani “Bask ülkesini yeniden birleştirmek” anlamına gelen parti bu dönemde büyüdü ve ETA’nın siyasi kanadına getirilen yasaklardan oluşan boşluğu doldurdu. Ancak Bildu partisinin mayıs ayında cinayetten hükümlü eski ETA üyelerini aday listelerine dahil etmesi ciddi öfkeye yol açtı.

Halk Partisi ve aşırı sağcı Vox partisi destekçilerinin benimsediği, tişörtlere basılan bir slogan var. Sánchez’e yönelik eleştirilerin özeti niteliğinde. Kamuoyunca tanınan birçok kişiyi öldürmekten suçlu bulunan eski ETA lideri Txapote’ye atıfla “Size Txapote oy versin” denildi.

“Terörü kınamayı sizden mi öğreneceğim?”

Sánchez bu sözlerin ETA kurbanlarını incittiğini kaydederek rakibi Feijóo’dan sloganı kınamasını istedi. Halk Partisi lideri “Terörü kınamayı sizden mi öğreneceğim?” sorusuyla karşılık verdi.

Otegi 2021’de ETA kurbanlarına ve ailelerine yönelik önemli bir açıklama yapmış, “Çektiğiniz acılardan dolayı duyduğumuz üzüntü ve acıyı sizlerle paylaşmak isteriz. Acınızı hissediyor ve bütün bunların hiç yaşanmamış olması gerektiğini bütün samimiyetimizle kabul ediyoruz” ifadelerini kullanmıştı.

“Özür dileyip kınasınlar” fetişe döndü

Ama İspanya Terör Kurbanları Derneği Başkanı Maite Araluce’ye göre bu sözler sahici bir pişmanlık içermiyordu. Araluce, “Aklımıza hakaret ediliyor. Yol açtığı zararı kabul edene kadar siyasi aktör olarak muamele görmemesini istedik. Ama Sánchez hükümeti ona öncelikli ortağı gibi davranıyor” ifadelerini kullandı.

Financial Times’a konuşan Otegi ise ETA’nın şiddet eylemlerini kınama çağrılarının kendisini eleştiren bazı isimler için “fetiş” haline geldiğini söyledi. “Kınama ile özür dilemek, bunların hiç yaşanmamış olması gerektiğini söylemek arasında ne fark var? Aradaki fark ne? Muhtemelen hiç fark yok.”

Otegi ayrıca ETA tarafının da kurbanlar verdiğini söyledi. Teröristlerin işlediği cinayetleri, ETA üyesi olduğundan şüphelenilen kişilerin İspanyol hükümetinin desteklediği ölüm mangaları tarafından yargısız infazıyla denk tutuyor.

Otegi Başbakan Sánchez ile asla bir araya gelmediğini ve konuşmadığını söylüyor. Sánchez’in sözcüsü de bu bilgiyi teyit ediyor. Ama daha geniş kapsamlı başka bir ifadesi var: “Herkes bizimle iletişime geçtiğini inkar ediyor. Herkesin bizimle konuştuğundan emin olabilirsiniz.” Ülkenin diğer yerlerindeki düşmanca bakışa karşın Bildu partisi Bask bölgesinde giderek güçleniyor. Mayıstaki belediye seçimlerinde oyların yüzde 29’unu alarak ikinci parti oldu. Bildu seçmeni bağımsızlık yanlısı olsa da partiye yönelme sebeplerinin ETA ile hiç ilgisi bulunmayan şeyler olduğunu söylüyor: Sosyal konut projeleri, rüzgar ve güneş enerjisi vurgusu, ayrıca feminist ve antikapitalist eğilimler seçmende karşılık buluyor.

Mecliste Bask partisine ihtiyacı var

Bildu Partisi Başbakan Sánchez için önemli çünkü sol görüşlü Podemos’la kurulan iki partili koalisyon hükümeti meclis çoğunluğuna sahip değil. Yasaları meclisten geçirebilmek için Bildu gibi küçük partilerin oyuna ihtiyaç var. Sánchez ise icraatlarını savunmak için reformları gündeme getiriyor. Bunlar sayesinde kadrolu çalışan sayısının arttığını ve kamu emeklilik maaşının yükseldiğini vurguluyor.

Sánchez sosyal politikalarla yanıt veriyor

Televizyondaki bir röportajında “İnsanların yaşamını iyileştirecek yasaları geçirmek için demokrat partilerle mutabakata varmaya çalıştım. Sandalye bulabilmek için her taşın altına baktım” ifadelerini kullandı.

Otegi ise, “Vox ve Halk Partisi seçmeni bu yıl emekli maaşlarına yapılan yüzde 8.5 zammı reddetmedi, öyle değil mi? Hala aynı zammı alıyorlar. Bunun bizim meclis oylarımızla mümkün olduğunu unutmasınlar” dedi.