Finlandiya'nın İlk F-35'i üretiliyor

Finlandiya 2021 yılında F-35'i F/A-18'in yerini alması için seçmiş ve 64 uçak sipariş etmişti.

Finlandiya Hava Kuvvetleri'nden emekli albay ve Finlandiya F-35 program direktörü Henrik Elo, 28 Ekim 2024 tarihinde Lockheed Martin'in ABD'nin Teksas eyaletindeki Fort Worth fabrikasına yaptığı ziyaret sırasında, Finlandiya'nın ilk F-35A Lightning II uçağı olan JF-501'in gövdesine imzasını attı.

JF-501, son montaj aşamasına gelmeden önce elektronik eşleştirme ve hizalama sistemi kullanılarak ana bileşenleri yakında birbirine eşleştirilecek. Elektronik birleştirme ve hizalama sistemi, her bir F-35'in ön gövdesini, orta gövdesini, kanat bölümünü ve kuyruk bölümünü hassas bir şekilde hizalamak ve birleştirmek için karmaşık bir lazer ve sensör dizisi kullanır.

Gövdenin 2025 Sonbaharında tamamlanması ve ardından fabrikadan çıkarak resmi olarak Finlandiya Hava Kuvvetlerine teslim edilmesi planlanıyor. İlk Fin F-35'lerinin bir sonraki durağı doğrudan Finlandiya'ya gitmek yerine, bir eğitim biriminin oluşturulacağı Arkansas'taki Ebbing Hava Ulusal Muhafız Üssü olacak.

Finlandiya'nın F-35'leri

Finlandiya, Boeing'in F/A-18E/F Super Hornet ve Saab'ın Gripen E/F modellerinin rekabetini geride bırakarak, mevcut F/A-18C/D Hornet savaş uçaklarının yerini almak üzere 64 adet konvansiyonel kalkış ve iniş yapabilen F-35A modeli sipariş etti.

Finlandiya Hava Kuvvetleri Hornet'lerini 1992 yılında sipariş etmiş olup, sipariş edilen toplam 64 adet F/A-18C'den yaklaşık 55 adedi ve 7 adet F/A-18D bugün hizmettedir. Bu durum, F-35 siparişinin, yıpranma payı hesaba katıldığında, sayı bakımından benzer bir ikame olduğu anlamına gelmekte olup, yerine geçtikleri jetlerden daha az sayıda F-35 sipariş eden birçok ülkenin aksine bir durumdur.

Finlandiya'nın tüm F-35'leri Teknoloji Yenileme 3 (TR-3) paketi ile donatılmış olarak teslim edilecektir. TR-3, F-35 için daha yüksek işlem gücü ve gelecekteki teknolojilerin, sensörlerin ve silah sistemlerinin tipe daha hızlı ve daha basit bir şekilde entegre edilmesini sağlayacak açık bir mimari felsefesi sunan önemli bir elektronik yükseltmedir.

Fort Worth fabrikasında bir konuşma yapan Henrik Elo, ülkesinin yeni uçağının teslimatında sembolik ama önemli bir dönüm noktası olduğunu belirtti: “F-35'imizin çeşitli kabiliyet alanlarının inşasında planlandığı gibi ilerleme kaydettiğimiz için çok memnunum. Ön gövde imzalama etkinliği, uçak filosunun üretim sürecinde küçük ama sembolik olarak önemli bir kilometre taşıdır.”

Mevcut programa göre Finlandiya ilk F-35 teslimatını 2026 yılı sonunda Rovaniemi Havaalanına iniş yaparak gerçekleştirecek. Uçaklar burada Finlandiya'nın kuzey bölgesinin hava sahasını koruyan Lapland Hava Kanadı'na bağlı HävLLv 11'e (11 Filo) katılacak. Finlandiya'nın güneydoğusundaki Kuopio Havalimanı'nda konuşlu Karelia Hava Kanadı ise F-35'lerini 2028'den itibaren teslim alacak.

Finlandiya'nın sadece iki tam zamanlı operasyonel savaş üssü olan bu üslerin her ikisi de Rusya sınırından yaklaşık yüz mil uzaklıkta ve Barents ve Baltık denizleri üzerinde önleme görevleri için savaş uçaklarını fırlatmak için ideal bir konumda bulunuyor. Finlandiya'nın NATO'ya katılmasıyla birlikte ülke ittifakın ortak hava savunma girişimlerinde aktif bir rol üstlenmiştir ve bu entegrasyon muhtemelen gelecekte de devam edecektir.

Yerli sanayinin katılımı

Finlandiya'nın Hornet'lerinin büyük çoğunluğu Finlandiya devletine ait üretici Patria tarafından yerel olarak monte edilirken, F-35 için durum böyle olmayacak. Uçak gövdelerinin nihai montajı ABD'de yapılacak olsa da Patria, F-35 ön gövde bölümleri ve iniş takımı kapıları için bir üretim tesisi kurarak küresel tedarik zincirine katılacak. Patria'nın F-35 Program Direktörü Petri Hepola'ya göre, bu tesis F-35'in ön gövde bölümlerini üreten ilk uluslararası tesis olacak. Patria tarafından üretilen parçalar, Fin F-35'lerinin yanı sıra diğer ulusların F-35'lerine entegre edilmek üzere Fort Worth tesisine gönderilecek.

Patria ayrıca F-35'in F135 motorunun üreticisi Pratt & Whitney ile 2025'ten itibaren Nokia'daki bir tesiste yerel olarak motor üretmek üzere bir anlaşma imzaladı. Bu tesis 2030 yılından itibaren F135 motorlarının bakım, onarım, revizyon ve yükseltilmesi için bir merkez haline gelecektir.