Fransa’dan taviz: AB üyesi olmayan silah şirketleri AB’den mali teşvik alabilecek

Brüksel, ABD'ye daha az bağımlı, daha güçlü bir yerli silah sanayii geliştirmeye çalışırken Fransa, AB üyesi olmayan şirketlerin Avrupa'nın savunma sanayii için AB tarafından finanse edilen mali teşviklere erişimine karşı çıkmaktan vazgeçti.

Geçen hafta yapılan teknik görüşmeler hakkında bilgi sahibi beş kişiye göre Brüksel'deki Fransız diplomatlar, AB bütçesinden finanse edilen nakit teşviklerin yüzde 35'ine kadarının bloğun dışından gelen savunma ürünlerine harcanmasına izin verecek bir öneriyi desteklediklerini dile getirdiler.

Bu durum Paris'in, Avrupa'nın “stratejik özerklik” çabaları çerçevesinde sadece kendi ülkelerinin savunma şirketlerini desteklemesi gerektiği gerekçesiyle ABD, İngiltere, İsrail ve Türkiye gibi ülkelerin savunma şirketlerinin AB'nin önerdiği Avrupa Savunma Yatırım Planı'na (EDIP) katılmasına yaklaşık bir yıldır karşı çıkmasının ardından geldi.

Ancak bu pozisyonun bu ay değiştiğini belirten iki yetkili, AB'nin aynı anda hem ABD'nin yeni başkanı Donald Trump'a ABD'nin Avrupa'ya askeri desteğini azaltmaması için lobi yapmasının hem de ABD şirketlerini Avrupa savunma sanayisini geliştirme çabalarından dışlamasının zor olacağını sözlerine ekledi.

Yetkililerden biri “[ABD seçimlerinden] bu yana herkes biraz daha akıllıca düşünüyor” dedi.

İsveç gibi İngiltere savunma sanayii ile güçlü bağları olan ülkeler, Fransa'nın önceki tutumuna karşı çıkmış ve bunun İngiliz hissedarları olan ya da İngiltere kaynaklı bileşenlere dayanan savunma müteahhitlerini dışlayabileceğini savunmuşlardı.

Yetkililerden üçü, 65/35 önerisinin AB dönem başkanı Macaristan tarafından hazırlandığını ve Fransa, Almanya, İtalya ve İspanya'nın katkılarını içerdiğini söyledi.

Teklif üzerinde müzakerelerin önümüzdeki haftalarda yapılacağını ve teklifin 2025 yılı başlarında parlamentoya sunulmadan önce değişebileceğini de sözlerine eklediler.

Teklif ayrıca bloğun güvenliğine ve “iyi ilişkiler” ilkesine “aykırı” olduğu düşünülen ülkelerin katılımını yasaklayan bir madde de içeriyor.

Yetkililerden bir diğeri Fransa'nın öneriyi uzlaşma için “iyi bir temel” olarak gördüğünü söyledi.

Fransa'nın AB temsilciliği yorum yapmayı reddetti.

İlk kez geçtiğimiz Şubat ayında önerilen ve yürürlüğe girmesi için AB'nin 27 başkenti ve Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilmesi gereken EDIP, Avrupa silahlarının ortak üretim ve tedarikine nakit pompalayacak.

Girişim, kıtanın yetersiz finanse edilen silah endüstrisine yatırımı teşvik etmeyi ve birlikte çalışabilirliği arttırmak ve fiyatları düşürmek için başkentleri birlikte silah satın almaya teşvik etmeyi amaçlıyor.

EDIP'in hedefleri arasında kilit savunma ürünlerinin “bulunabilirliğini ve tedarikini” arttırmak ve Avrupa silah endüstrisini destekleyen ve Ukraynalı üreticileri de içeren “kritik tedarik zincirlerindeki darboğazları ele almak” yer alıyor.