Kripto para yasası Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi

Geçen hafta TBMM'de kabul edilen kripto para düzenlemesi bugün Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), kripto para borsalarını denetleme, kontrol etme ve yeni düzenlemeler hazırlama yetkisi kazandı. Kripto para borsaları SPK'dan lisans alarak faaliyet gösterecek. Kripto para arzı, borsaları ve cüzdanlarının teknolojik yeterlilik şartları TÜBİTAK tarafından belirlenecek. Yeni kripto para arzları için SPK ve TÜBİTAK tarafından onay almak zorunda olacak.

Kripto varlık, cüzdan ve kripto varlık sağlayıcı tanımları yapıldı

Yeni düzenleme, yeni kurallar getirmesinin yanı sıra kripto para piyasasına yönelik yeni tanımlamalar getirdi. Kanuna göre, "kripto varlık", dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar olarak tanımlanıyor.

Kanuna göre kripto para borsaları artık "kripto varlık hizmet sağlayıcı" olarak tanımlanacak. "Kripto varlık hizmet sağlayıcı", platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve bu Kanuna dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dahil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşlar olarak tanımlandı..

"Cüzdan" ise kripto varlıkların transfer edilebilmesini ve bu varlıkların ya da bu varlıklara ilişkin özel ve açık anahtarların çevrim içi veya çevrim dışı olarak depolanmasını sağlayan yazılım, donanım, sistem ya da uygulamalar olarak tanımlanıyor.

Borsalar gelirlerinin yüzde 2'sini SPK ve TÜBİTAK'a ödeyecek

TBMM’den geçen yönetmelikte yatırımcılara yönelik herhangi bir vergilendirme uygulaması yer almıyor. SPK ve TÜBİTAK, kripto para borsalarından hizmet ücreti alacak. Türkiye’de hizmet sunan kripto varlık hizmet sağlayıcıları, her yıl bir önceki yılki gelirlerinin yüzde 1'ini Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK), yüzde 1'ini ise TÜBİTAK’a hizmet ücreti olarak ödemek zorunda olacak.

Kripto para borsaları SPK'dan lisans almak zorunda

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları (kripto para borsaları) Türkiye’de hizmet sunabilmek için SPK’dan lisans almak zorunda. Yabancı kripto para borsaları da Türkiye’deki müşterilere hizmet sunmak ve tanıtım yapmak için SPK’dan lisans almak zorunda.

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, sistemlerinin güvenli bir şekilde yönetilebilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak, önlemleri almak ve gerekli iç kontrol birim ve sistemlerini oluşturmakla yükümlü olacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşlarına ve/veya faaliyete başlamalarına Kurulca izin verilebilmesi için bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları konularında TÜBİTAK'ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacak.

SPK, kripto varlık alım satımı, kripto arzı, kripto varlıkların takası, transferi ve saklanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleme yetkisine sahip olacak. SPK, bağımsız denetim kuruluşlarıyla birlikte kripto varlık hizmet sağlayıcılarını mali açıdan denetleyebilecek.

Lisans zorunluluğu ne zaman başlayacak?

SPK, kripto para borsalarının faaliyet izni alması için gereken şartları yeni bir düzenleme ile duyuracak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere 1 ay içinde gerekli başvuruları yapacak. Faaliyet izni almak istemeyen platformlar; müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan üç ay içerisinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmak zorunda olacak.

Yurt dışında hizmet veren ve Türkiye'deki gereklilikleri sağlamayan kripto varlık hizmet sağlayıcıları, Türkiye'deki müşterilere yönelik faaliyetlerini üç ay içinde sonlandıracak.

Kripto para ATM'leri kapatılacak

Yeni düzenlemeyle birlikte Türkiye’deki kripto para ATM’leri kapatılacak. Mevcut ATM’ler üç ay içerisinde hizmetlerini sonlandırmak zorunda olacak.

Tüm alım satım işlemleri takip edilebilir şekilde kayıt altında tutulacak

Müşterilerin kripto varlık transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve fon transferlerinin gerçekleştirildiği hesaplara ilişkin kayıtlar kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından güvenli, erişilebilir ve takip edilebilir şekilde tutulacak. Tüm işlem kayıtlarının bütünlüğü, doğruluğu ve gizliliği sağlanacak. Müşterilerin kripto varlık transfer işlemlerinde, Kurul ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan düzenlemelere uyulacak.

Lisans almadan faaliyet gösteren borsaların yetkililerine hapis cezası.

İzin almadan kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen kripto para borsalarının yetkililerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek.

Müşterilerin kripto paraları nasıl korunacak?

Müşterilerin ve kripto para borsasının kripto varlıkları SPK ve TÜBİTAK tarafından belirlenecek kurallara göre saklanacak. Platformların müşterilerine ait kripto varlıkları, müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması esas olacak. Bankalar nezdinde saklanan kripto varlıklar ile müşterilere ait bu kapsamdaki nakitler Bankacılık Kanununun 63'üncü maddesinde düzenlenen mevduatın ve katılım fonunun sigortalanması hükümlerine tabi olmayacak.

Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetinin, Kurul tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve BDDK tarafından uygun görülen bankalarca veya Kurulca kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulması zorunlu olacak. Kurul, her bir kripto varlık için veya bunların dayandığı teknolojik özellikler ya da kripto varlıkların nitelik ve nicelikleri kapsamında saklama konusunda ayrı esaslar belirlemeye yetkili olacak.

Müşterinin ve borsanın kripto varlıkları ayrı olacak

Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklar, kripto varlık hizmet sağlayıcıların malvarlığından ayrı olacak ve kayıtlar bu düzenlemeye uygun olarak tutulacak. Müşterilerin nakit ve kripto varlıkları, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haczedilemeyecek, rehin edilemeyecek, iflas masasına dahil edilemeyecek ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamayacak.

Borçlar Kanunu devreye girecek

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, bilişim sistemlerinin işletilmesi, her türlü siber saldırı, bilgi güvenliği ihlalleri gibi fiillerden veya personelin her türlü davranışından kaynaklanan kripto varlık kayıplarından Türk Borçlar Kanunu'nun ilgili hükmü kapsamında sorumlu olacak.

Yeni kripto para arzı için onay gerekecek

Yeni bir kripto para arzı için kripto paranın teknolojik açıdan SPK ve TÜBİTAK’ın belirlediği kriterlere sahip olması gerekecek. Her iki kurumdan da onay aldıktan sonra yeni kripto para biriminin listelemesi yapılacak.

Reklamlar için SPK kuralları uygulanacak

Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği yapılmasına ilişkin usul ve esaslar SPK tarafından belirlenecek. Kripto varlık hizmet sağlayıcılar yayın, ilan, reklam ve duyuruları ile her türlü ticari iletişimle ilgili olarak Kurulca belirlenen esaslara uyacak.