Hollanda, vize başvuru sahiplerinin etnik profilini ortaya çıkarmak için gizli bir algoritma kullanıyor

Hollanda merkezli Lighthouse'un raporuna göre Hollanda, vize başvuru sahiplerini etnik olarak görüntüleme girişiminde bulunmak için gizli bir algoritma kullanıyor.

2022 yılında Hollanda Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlan bir rapor, kurum kültürünün sistematik ırkçılıklarla dolu olduğunu, birçok kuruma sirayet ettiği ortaya koymuştu. Lighthouse kuruluşu tarafından hazırlanan raporlara göre Hollanda genelinde algoritmik risk profilleme sistemlerinin yaygın kullanımı söz konusu.

Lighthouse ve NRC tarafından elde edilen yeni sızdırılmış belgelerde, yetkililerin vize başvuru sahiplerini etnik olarak profilleştiren gizli bir algoritmadan endişe duyduklarını tespit etti. Belgeler, kurum yetkililerin etnik ayrımcılığa karşı uyarıda bulunduğunu gösterse de uyarılara rağmen bakanlık sistem kullanımına devam ettiği retinalara çarpıyor.

Hollanda ve Schengen bölgesine giriş yapmak için kısa süreli vize başvurusunda bulunanların risk skorunu hesaplamak için 2015'ten bu yana kamuoyundan gizlenen bir profil oluşturma sistemi kullanıldığı saptandı.

Lighthouse ve NRC'nin yaptığı bir araştırmada, bakanlığın 'Bilgi Destekli Karar Verme' olarak adlandırdığı algoritmanın, milliyet, cinsiyet ve yaş gibi değişkenleri kullanarak milyonlarca vize başvurusunu profillendirdiği görülüyor. 'Yüksek riskli" olarak puanlanan başvuru sahipleri, geniş kapsamlı soruşturma ve gecikme gibi faaliyetleri içeren "yoğun bir takip" sürecine otomatik olarak geçirildiği keşfedildi.

Avrupa Parlamentosu'nun Hollandalı temsilcisi Kati Piri, "Farklı etnik kökene sahip Hollandalı vatandaşlarının aile üyeleri, kısa süreli kısa süreli vize almak istese de Dışişleri Bakanlığı tarafından otomatik olarak reddediliyor.'' dedi. Bakanlığın IOB sistemi kullanımının verimliliğini iddia etmesine rağmen, Fas ve Surinam gibi ülkelerden vize almak inanılmaz derecede zor olduğunu vurguladı.

Lighthouse, Şubat 2023'te elde ettiği belgelere göre, 2021'den itibaren çeşitli kuruluşlardan sürekli uyarılarına rağmen, Hollanda Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra algoritma kullanımını engellemek istemiyor.

Bakanlık yetkilileri, algoritmanın iş yükünü hafiflettiğini iddia etse de istatistikler, yüksek riskli olarak işaretlenmenin ciddi sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor. Mart ayından itibaren vize başvurularında 'yüksek risk" olarak işaretlenenlerin %33'ünün başvurusu reddedilirken "düşük risk" takibindeki başvuruların sadece %3,5'i reddedildi.

Zorlu bürokratik süreçte aylarca gecikme ve nihayetinde vize reddi ile karşılaşanların sayısı günden güne artarken, Hollanda'da özel ırkçı algoritma kullanımı şok etkisi yarattı.