İngiltere'nin F-35B filo planları sekteye uğradı

İngiltere'nin F-35B Lightning hayalet savaş uçağına olan bağlılığı, yeni hükümetin mali sıkıntılarla boğuşurken bu programda kesintiye gidebileceği yönündeki haberlerin ortasında ilk kez mercek altına alınmıyor. İngiliz hükümetinin yeni nesil Tempest avcı uçağına bağlı olduğu görülürken, iki ayrı gelişmiş savaş uçağı programı için ödeme yapma kabiliyeti sorgulanıyor ve F-35B'ye yeni silahların entegre edilmesinde devam eden sorunlar da uzun vadeli güvenliği için bir tehdit oluşturuyor.

İsmi açıklanmayan İngiliz savunma kaynakları The Telegraph gazetesine, planlanan 138 uçaklık F-35B filosunda olası bir kesintiye ilişkin endişelerini dile getirdiler. Bunlardan 34'ü teslim edilirken, bir önceki Muhafazakar hükümet 2033 yılına kadar teslim edilmek üzere 27 adet daha satın almak için görüşmeler yaptığını doğruladı.

Aynı kaynaklar, yeni İşçi Partisi hükümetinin halihazırda taahhüt edilen kısa kalkış ve dikey iniş (STOVL) F-35B'ler için ödeme yapmak üzere fon bulmakta zorlandığını söylüyor.

İngiltere hükümetinin genel olarak büyük mali sorunlarla karşı karşıya olduğu bir sır değil.

Başbakan Sir Keir Starmer, İngiltere lideri olarak yaptığı ilk önemli konuşmada, hükümetin önümüzdeki bütçesinin “acı verici” olacağı uyarısında bulundu ve tüm ülkeden “uzun vadeli iyilik için kısa vadeli acıyı kabul etmelerini” istedi.

İşçi Partisi, kamu maliyesinde 22 milyar sterlinlik (yaklaşık 29 milyar dolar) bir açıkla karşı karşıya olduğunu ve bunun bir önceki Muhafazakar hükümetin mirası olduğunu söyledi.

F-35'in birim maliyeti, enflasyon ve diğer faktörlerin yanı sıra uçağın özel versiyonunun bir sonucu olarak düzenli olarak değişime tabidir. Ayrıca bu fiyatların en iyi şekilde nasıl hesaplanacağı da uzun süredir tartışılmaktadır. Ancak geçtiğimiz sonbaharda F-35 Ortak Program Ofisi, uçağın F135 motorları da dahil olmak üzere tüm varyantlarda ve en son üretim partilerine dayalı olarak ortalama birim fiyatın yaklaşık 82.5 milyon dolar olduğunu açıkladı. F-35B ayrıca A ve C versiyonlarından sürekli olarak daha pahalıdır. Önümüzdeki Blok IV konfigürasyonundaki yeni üretim örnekleri için birim fiyatlar daha da artabilir ve F-35'lerin işletme ve bakım maliyetleri de, bu geçmiş yazıda daha fazla okuyabileceğiniz gibi, çeşitli nedenlerle istikrarlı bir şekilde yükselme eğilimindedir.

Muhafazakar Partili son Savunma Bakanı Ben Wallace da F-35B filosunun “kabul edilemez derecede yüksek” olarak nitelendirdiği maliyetine ilişkin endişelerini dile getirmiştir.

İşçi Partisi hükümeti bu açığı kapatmanın yollarını ararken, F-35B yaygın bir şekilde potansiyel bir hedef olarak görülüyor.

Geçmişte F-35B tedarikine ilişkin sorular gündeme geldiğinde, İngiltere'nin güvenilir bir uçak gemisi hava kanadına sahip olabilmesi için bu uçaklardan kaç tanesine ihtiyaç duyulduğunu belirlemek üzere uzmanlar göreve çağrılmıştı.

Eylül 2020'de İngiltere Parlamentosu Savunma Komitesi'nde konuşan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Deniz Kuvvetleri ve Deniz Güvenliği Kıdemli Uzmanı Nick Childs, temel Uçak Gemisi Taarruz görevi için mevcut 24 jet hedefini karşılamak için 48 F-35B'den “önemli ölçüde daha yüksek” bir sayının gerekli olacağını düşündüğünü söyledi. Childs, eğitim ve diğer talepler dikkate alındığında 60-70 jetin makul bir rakam olacağını iddia etti.

F-35B'lerin kara üslerinden işletilmesi, 2019 yılında Irak ve Suriye'deki İslam Devleti hedeflerini vurmak üzere Kıbrıs'taki RAF Akrotiri hava üssünden uçan F-35B'nin İngiltere'nin elindeki ilk savaşının da gösterdiği gibi, İngiltere Silahlı Kuvvetleri için aynı derecede kritik öneme sahiptir. Şu anda İngiltere F-35B'lerinin karada konuşlu bir müfrezesi NATO'nun hava polisliği misyonu kapsamında ilk kez İzlanda'yı savunuyor.

Ancak aynı zamanda, İngiltere Lightning Force'un başarılarına rağmen, F-35B hala belirli operasyonel hedefleri karşılayamıyor.

İngiltere hükümetinin büyük projelerin durumunu gözden geçirdiği 2022-23 dönemine ilişkin son Altyapı ve Projeler Kurumu (IPA) raporunda F-35B kehribar rengi ile işaretlenmiştir. Bu, başarılı bir şekilde tamamlanmasının “mümkün” olduğu düşünülmekle birlikte, “halihazırda yönetimin dikkatini gerektiren önemli sorunların mevcut olduğu” anlamına gelmektedir.

Bu arada, F-35B için büyük bir kabiliyet sıçraması getireceği vaat edilen SPEAR 3 hassas güdümlü uzak mesafe mühimmatına kırmızı not verildi. Kırmızı not, bu projenin başarıyla tamamlanmasının şu anda “başarılamaz” olarak değerlendirildiğini göstermektedir.

Toplam F-35B sayılarında olduğu gibi, Sir Keir Starmer şu ana kadar Tempest'ın geleceğini garanti altına alamadı.

Altıncı nesil Tempest'in savunucuları, henüz inşa edilmemiş olsa da yeni savaş uçağının egemen bir ürün olmayı vaat ettiğini, yani İngiltere'nin ABD'nin onayına ve yardımına ihtiyaç duymadan, örneğin silahları ve aviyonikleri istediği zaman entegre edebileceğini belirtiyorlar. ABD ordusu hala çok sayıda F-35 satın alırken, altıncı nesil mürettebatlı bir avcı uçağının yanı sıra onu destekleyecek bir dizi mürettebatsız varlık ve diğer yetenekler üzerinde de çalışıyor.

Basitçe ifade etmek gerekirse, F-35 bugün hizmette olan en yetenekli çok yönlü avcı uçağı olabilir, ancak o da eskime ile karşı karşıya kalacaktır ve Tempest İngiltere'nin mürettebatlı avcı uçakları geliştirme ve inşa etme konusunda aktif kalma şansıdır - belki de son şansıdır.

Daha da temelde, F-35B'ye daha fazla kaynak aktarmak kaçınılmaz olarak, kendisi de son derece iddialı - ve pahalı - bir girişim olan Tempest'ten para alacaktır.

Gizli teknolojiler içeren yepyeni bir mürettebatlı avcı uçağının yanı sıra, Tempest çeşitli yeni nesil havadan fırlatılan silahlar ve insansız hava araçları ile birlikte geliştirilecek ve bunların hepsi kendi risk unsurlarının yanı sıra büyük maliyetler de getirecektir. Uzun geliştirme süreleri ve büyük yatırımlar kaçınılmazdır. Bu nedenle İngiltere hükümetinden bazılarının F-35B'nin uzun vadede gerçekten de paranın karşılığını verip vermediğini sorması anlaşılabilir bir durumdur.

İngiltere'nin gelecekteki hava gücü ihtiyaçlarının cevabının F-35B mi yoksa Tempest mı olduğu ya da her ikisine de -muhtemelen daha düşük bir seviyede de olsa- yatırım yapılmaya devam edilip edilmeyeceği, bir sonraki Stratejik Savunma Gözden Geçirmesi ülkenin askeri harcama önceliklerini belirleyene kadar muhtemelen netlik kazanmayacaktır. Bununla birlikte, mali durumun gergin olduğu ve harcama kesintilerinin, her nerede olursa olsun, daha muhtemel olduğu açıktır.