İsrail'e satılan Sırp silahlarında büyük bir artış var

Şubat ayındaki bir uçuş Sırbistan'a yarım milyon avro kazandırırken, Mart ayındaki iki uçuş 14 milyon avroluk bir silah anlaşmasına denk geldi ve Belgrad, 23 Şubat'ta bir grup BM uzmanının yaptığı çağrı da dahil olmak üzere, uluslararası insancıl hukukun ihlalinde kullanılma riski nedeniyle ülkelerin İsrail'e silah akışını durdurması yönündeki yaygın çağrıları görmezden geldi.

Dış politika analisti Bosko Jaksic, Sırbistan'ın bu işe sadece para için girmediğini söylüyor.

Jaksic, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in ülkenin silah ihracatını Batı'daki konumunu güçlendirmek için kullandığını söyledi. Ancak BIRN/Haaretz'e konuşan Jaksic, İsrail'e yapılan sevkiyatların Sırbistan'ı "Filistinlilerin toplu katliamına ortak etme" riski taşıdığını söyledi.

Jaksic, "Şu anda İsrail'e silah ve mühimmat ihracatını arttırmak bir gurur meselesi olamaz" dedi.

Sırbistan'ın İsrail'e 'sözde ve eylemde' desteği

26 Şubat'ta Sırp Cumhurbaşkanı Vucic İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile telefonda görüştü.

Görüşmenin ardından Instagram hesabından bir paylaşımda bulunan Vuçiç, "ikili ilişkilerin daha da ilerletilmesi" konusunu ele aldıklarını söyledi. Netanyahu ise daha heyecanlı görünüyordu ve Vuçiç'i "İsrail'in gerçek bir dostu" olarak tanımladı.

İsrailli lider X'e "Hem söz hem de eylemle verdiği sarsılmaz destek için minnettarlığımı ifade ettim" diye yazdı.

Üç hafta sonra, 18 Mart'ta iki İsrail hava kuvvetleri uçağı art arda Belgrad havaalanına indi. İlki Şubat ayında inen Boeing 707'ydi. ardından bir İsrail Lockheed C-130 nakliye uçağı da iniş yaptı.

Her ikisi de Nevatim hava üssüne geri döndü ve o ayki gümrük verileri Yugoimport-SDPR'nin İsrail'e 14 milyon avro değerinde silah ihraç ettiğini gösteriyor.

Daha fazlası da geldi. 26 Mayıs'ta üç İsrail askeri uçağı arka arkaya iniş yaptı: önce aynı Boeing 707, yerde dört saat geçirdi ve saat 14:10'da ayrıldı; ardından iki İsrail Lockheed C-130 geldi. Her ikisi de birkaç saat içinde ayrıldı. Mayıs ayına ait Sırbistan gümrük verileri bu uçuşların İsrail'e 1.17 milyon Euro değerinde silah sevkiyatıyla aynı zamana denk geldiğini gösteriyor.

Hamas saldırısının gerçekleştiği aydan bu yana Sırbistan İsrail'e toplam 16.3 milyon avro değerinde silah ihraç etti. Bu yılın Şubat, Mart ve Mayıs aylarında yapılan toplam 15.7 milyon avroluk sevkiyatın yanı sıra Sırbistan daha önce de Ekim ayında İsrail'e 540,120 avro değerinde silah ihraç etmişti.

Sırbistan hükümeti sevkiyatların içeriği hakkında hiçbir açıklama yapmadı.

Uçuşlar, BM'nin en yüksek mahkemesi olan Uluslararası Adalet Divanı'nın 26 Ocak'ta Güney Afrika'nın İsrail'e karşı açtığı soykırım davasına cevaben İsrail'e, kuvvetlerinin Filistinlilere karşı soykırım eylemleri gerçekleştirmesini ya da kışkırtmasını engelleme emri vermesinin ardından gerçekleşti.

Sirbistan'ın İsrail'e sunabilecekleri

Haaretz'in haberine göre, İsrail ordusu bir noktada mühimmat kapasitesini korumak için üzerinde "sadece eğitim amaçlı" yazan top mermilerini ve 1953 yılında üretilmiş mühimmatları kullanmaya başladı. ABD askeri kurallarına göre bu tür patlayıcıların raf ömrü en fazla 40 yıldır.

Sırp askeri uzman Vlada Radulovic'e göre İsrail'in uçaklar için güdümlü ve güdümsüz mühimmatlara, özellikle de sığınaklara ve yeraltı tesislerine nüfuz etmek için hava bombalarına, hava savunma sistemleri için roketlere, orta kalibreli mühimmata, tank ve top mermilerine ve piyade silahlarına ihtiyacı var.

Radulovic BIRN'e yaptığı açıklamada "Küçük silahlar için ilave miktarlarda küçük kalibreli mühimmat ve havan mayınları da gerekli" dedi.

Radulovic, Sırbistan'ın devlete ait Krusik tarafından üretilen 155 mm top mermilerine sadece Orta Doğu'da değil, tüm dünyada büyük talep olduğunu söyledi.

Radulovic, "Buna göre Sırbistan, dünya pazarında, diğer şeylerin yanı sıra, 155 mm'lik mermiler de dahil olmak üzere küçük, orta ve büyük kalibreli yüksek kaliteli mühimmatın yanı sıra farklı kalibreli havan mayınları üreten bir ülke olarak tanınıyor, bu nedenle bu potansiyel olarak İsrail'in ilgi alanı olabilir" dedi.

Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir başka silah uzmanı da Sırbistan'ın İsrail'e yerli üretim için bileşen olarak patlayıcı satıyor olabileceğini söyledi.

Sırbistan'ın Ekim 2023'ten önce İsrail'e yaptığı silah ihracatı çok büyük boyutlarda değildi. Sırbistan Ticaret Bakanlığı yıllık silah ihracat raporunda İsrail'den en son 2020 yılında bahsetmiş ve Sırbistan bu ülkeye "bombalar, torpidolar, roketler, füzeler, diğer patlayıcı cihazlar; mühimmat ve mühimmat için çakmaklar" olmak üzere yaklaşık 554.000 avro değerinde silah ihraç etmişti.

Ancak son kullanıcılar arasında İsrail'in yanı sıra Senegal ve Slovakya'nın da yer alması, silahların İsrail üzerinden yeniden ihraç edildiğini gösteriyor.

2023'ün Mart, Nisan ve Haziran aylarında, Sırbistan'ın güneybatısındaki Uzice'de bulunan devlete ait Prvi Partizan fabrikası İsrail'e yaklaşık 1.140.500 avroluk silah ihraç etti.

Yine Mart 2023'te, ağırlıklı olarak özel bir Sırp silah üreticisi olan EDePro, İsrail'e 285.768 avro değerinde mühimmat ihraç etti.

İsrail, 1992-95 yılları arasında Bosna'da yaşanan savaş sırasında BM silah ambargosunu ihlal ederek Bosnalı Sırp güçlere silah sevkiyatı yapmasıyla ilgili olarak medyada defalarca haber olmuştur.

Mayıs ayında İsrail, BM Genel Kurulu'nda 1995 Srebrenitsa Soykırımını Anma ve Düşünme Günü'nün her yıl 11 Temmuz'da düzenlenmesini öngören karar tasarısına oy vermeyen 22 ülke arasında yer aldı. Karar tasarısı 84 ülkenin lehte, 19 ülkenin aleyhte ve 68 ülkenin çekimser oy kullanmasıyla kabul edilmişti.