Kanada'nın Ukrayna'ya bir yıl önce sözünü verdiği NASAMS hava savunma sistemleri hala ortada yok

Ancak Kanada'nın bir yıl önce söz verdiği sistem hala teslim edilmedi ve ne zaman edileceği de belli değil.

Ottawa, NASAMS kısaltmasıyla bilinen 406 milyon dolarlık karadan havaya füze savunma sistemini 10 Ocak 2023'te hibe etmeyi planladığını duyurdu.

Yaklaşık bir yıl sonra, NASAMS sisteminin yapımında yer alan iki şirketten biri, Kanada'nın bağışı için bir sözleşmeye sahip olmadığını söyledi.

Plana göre Kanada sistemin toplam maliyetini ABD hükümetine ödeyecek ve ABD de Ukrayna ile doğrudan bir yabancı askeri satış anlaşması yapacak.

Böyle bir anlaşma Kanada'nın sistemi Ukrayna'ya göndermek için ABD hükümetinden onay almaktan kurtulmasını sağlayacak ki bu da Amerikan askeri teknolojisinin ülke dışına satılması durumunda gerekli.

Ukrayna, orta menzilli füze sistemlerinin topraklarını Rus bombardımanına karşı savunmak için kritik öneme sahip olduğunu söylüyor. Bu sistemler uçakları, insansız hava araçlarını ve seyir füzelerini vurma kapasitesine sahip.

Kanada NASAMS sistemi için geçtiğimiz Mart ayında ödeme yapmış olsa da, sistemin Ukrayna'ya tam olarak ne zaman ulaşacağı belirsizliğini koruyor. Savunma Bakanlığı'nın kendisinin bile bunun ne zaman gerçekleşeceğini bilip bilmediği belli değil. Bir sözcü, bakanlığın zaman çizelgesini belirlemek için ABD'li ortaklarıyla birlikte çalıştığını söyledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy yılın başlarında dünya liderleriyle görüşürken bunun bir an önce gerçekleşmesi için baskıyı arttırıyor.

Savunma Bakanlığı sözcüsü Andree-Anne Poulin sorulara verdiği yanıtta "Ukrayna'nın en acil savunma ihtiyaçları konusunda Ukraynalı yetkililerle yakın temas halindeyiz ve Kanada kapsamlı askeri yardım sağlayarak bu ihtiyaçları karşılamaya devam edecek" dedi.

Poulin, ABD hükümetinin NASAMS sistemi için silah üreticisi Raytheon ile bir sözleşme imzaladığını söyledi.

Sistem ABD merkezli Raytheon ve Norveç merkezli Kongsberg tarafından ortaklaşa üretiliyor. Kongsberg'den bir sözcü geçen hafta gönderdiği bir e-postada şirketin Kanada hibesi için ABD ile bir sözleşmesi olmadığını söyledi.

Ivar Simensen, "Satın alma makamı Kanada'dan yapılan bağışın tedariki ile ilgili işlemleri sürdürüyor" diye yazdı. Üretimin onaylandıktan sonra ne kadar süreceğine ilişkin sorulara yanıt vermedi.

ABD Savunma Bakanlığı Kasım 2022'de Ukrayna'ya yönelik NASAMS sistemleri için Raytheon ile 1.2 milyar ABD Doları tutarında bir sözleşme imzalamıştı ve bu sözleşmenin kamuoyuna duyurulmasında beklenen tamamlanma tarihinin Kasım 2025 olduğu belirtilmişti.

Pentagon sözcüsü sistemin bu sözleşme kapsamına girip girmediği ya da ne zaman teslim edileceğine ilişkin soruları yanıtlamadı ve bunun yerine soruları Kanadalı yetkililere yönlendirdi.

Kanada Savunma Bakanlığı da sistemin ne zaman teslim edileceğini ya bilmiyor ya da söylemiyor. Raytheon sorulara yanıt vermedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı, 285 milyon ABD dolarına mal olacağını tahmin ettiği tedariki Kongre'ye bildirdiği Mayıs ayı sonunda Ukrayna hükümetine olası yabancı askeri satışı onayladı.

O tarihten bu yana her iki hükümetten de bağışın ilerleyişi hakkında kamuoyuna herhangi bir açıklama yapılmadı.

Tedarik süreci aylar ya da yıllar sürebilir.

ABD Kongresi yabancı askeri satışları inceler ve komiteleri bu inceleme süresi boyunca satışı askıya alabilir.

Kongre bir silah satışını yasama yoluyla engelleme yetkisine sahip olsa da bunu hiçbir zaman başarıyla yapmamıştır. Kongre Araştırma Servisi, Kongre'nin zaman zaman bazı satışların zamanlamasını ve içeriğini etkilediğini ve Başkan'ı diğerlerini resmi olarak teklif etmekten caydırmış olabileceğini belirtmiştir.

Biden yönetimi acil silah satışları yaparak Kongre'yi tamamen bypass edebilir. Son iki ay içinde İsrail'e milyonlarca dolar değerinde silah ve mühimmat satmak için bunu iki kez yaptı.

Dışişleri Bakanı Antony Blinken Nisan 2022'de Ukrayna'ya mühimmat sağlamak için benzer bir acil durum açıklaması yapmış ancak o zamandan beri bunu yapmamıştı.

Norveç hükümeti geçtiğimiz ay Ukrayna'ya kendi stoklarından sekiz NASAMS sistemi daha hibe etmeyi planladığını açıkladı.