Hangisi daha pahalı: Manhattan mı İstanbul mu?

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan'ın hafta sonunda Hürriyet Gazetesi'nde Ahmet Hakan'ın köşesine verdiği röportaj oldukça ses getirdi. Erkan, birçok konuya değindiği söyleşinin en çok konuşulan kısmı ise Manhattan ve İstanbul'daki konut kiraları kıyaslaması oldu.

Ne demişti?

Erkan, "Bir insanın 10 evi olmamalı, 10 insanın bir evi olmalı. Ev ve gıda çok önemli. Sağlık konusunu devletimiz çok oldu çözeli. İstanbul, Manhattan’dan pahalı olur mu? Biz İstanbul’da ev bulamadık. Müthiş pahalı. Annemlere yerleştik, onların yanında kalıyoruz." ifadelerini kullandı.

Bu kıyaslama birçok kesimden farklı tepkiler aldı, Erkan'ı haklı bulan da Manhattan - İstanbul kıyaslamasının yersiz olduğunu savunanlar da var. Ancak  Hafize Gaye Erkan'ın açıklamalarında amacının kiralardaki aşırı yüksekliğe işaret etmek olduğunu anlamak çok da zor değil.

Peki, İstanbul mu Manhattan mı? 

Manhattan'ı resmi verilerle biraz yakından tanıyalım. Manhattan genellikle yüksek gelir sahibi sakinlerin yaşadığı New York'un bölgelerinden biri. 1,7 milyon kişinin yaşadığı bölge 59 kilometrekare ile oldukça küçük bir alan. Bu açıdan bakıldığında İstanbul gibi dünyanın sayılı metropollerinden biri ile kıyaslama yapıldığında biraz daha net adres verilmesi gerekiyor. Her ilçesinde semtinde kiraların çok hızlı yükseldiği İstanbul'da Beylikdüzü ile Maslak, Kadıköy, Bebek arasında 8-10 kata varan çok ciddi kira farkları bulunuyor. Aynı farklılıklar Manhattan için de geçerli. Fakat İstanbul - Maslak kıyaslaması yapılacaksa doğru profildeki Maslak, Etiler, Kadıköy gibi İstanbul ilçeleri kıyaslanması daha doğru.

New York: 6 bin dolar gelir, 4.800 dolar kira

Manhattan'daki kiralardan önce bölge sakinlerinin ABD ortalamalarının çok üzerinde kazançları olduğunu ifade edelim. Bunu verilerle desteklemek gerekirse ABD ülke genelinde ortalama yıllık kazançlar 60 bin dolarken New York'ta yaklaşık 75 bin dolar. Bu da ABD'de ortalama bir çalışanın 5 bin dolar, New York'ta ise 6 bin doların üzerinde kazanç elde ettiği anlamına geliyor.

Bu verilerin ardından Manhattan'daki kira fiyatlarına geçelim. ABD'nin en popüler kiralama platformu ForRent'te 2 odalı evlerde en yüksek kira 40 bin dolar, en düşük kira ise 1.350 dolar civarında. Bir başka veride ManaCasa mülk yönetimi yazılımının verilerine göre, 2023 Kasım döneminde New York'ta ortalama kira değeri 4.780 dolar.

Sonuç olarak; gelirlere ve kiralara bakıldığına Manhattan'da ortalama kazanca sahip birisi sadece kiraya çalışıyor. Bir diğer bakış açısıyla ortalama gelir, ortalama kirayı karşılıyor. Ancak elbette ki durum böyle değil, Manhattan'ın prestijli adreslerinde yüksek gelir sahibi insanlar yaşarken daha düşük gelire sahip olanlar konut fiyatlarının daha düşük olduğu civar bölgelerde yaşıyor.

İstanbul'da durum nasıl?

Zaten son birkaç yıldır kiralardaki yükselişi çok da fazla açıklamaya gerek yok. Yaşayarak tüm süreci deneyimledik ve İstanbul'da kiralarla ilgili tam anlamıyla bir uçurum oluşmuş durumda 15 bin TL'ye de 350 bin TL'ye de kiralık konut bulmak mümkün. Konut ve kira fiyatlarına ilişkin veriler açıklayan Endeksa'ya göre İstanbul'da ortalama kiralar 21 TL, metrobüs gizergahında bu tutarlar 60 bin TL'yi aşıyor. İstanbul'da ortalama ücretlere ilişkin güvenilir bir veri olmamasına karşın ortalama memur maaşları dahi bu kira tutarlarını karşılamak için yeterli olmuyor. Asgari ücret de zaten kiraların yanına dahi yaklaşamıyor.