Moritanya'da protestolar nedeniyle mobil internet hizmetleri durduruldu

Moritanya'nın başkenti ve diğer kentleri, adli raporlara göre ölüm nedeninin kalp krizi olduğu belirtilen genç bir adamın polis merkezinde hayatını kaybetmesinin ardından şiddetli protestolara sahne oldu.

Polis, ülkenin güney eyaletinde başka bir genci öldürdü ve güvenlik güçleri, genç adamın öfkeli protestocular eşliğinde şehirdeki polis merkezine baskın yapmaya çalıştığını bildirdi.

Başlayan protestolardan sonra ülkedeki mobil internet hizmetleri durduruldu. Başkent Nuakşot ve ülkenin çeşitli şehirlerinde mobil internet bloke olurken sabit internet hizmetleri verilmeye devam etti. Moritanya makamları veya ülkede faaliyet gösteren telekomünikasyon şirketleri, mobil internet kesintilerine dair açıklama yapmadı.

İlk defa değil

Son olaylara benzer durumlar daha önceden de ülkede yaşandı. 2019'daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden kısa bir süre sonra gerçekleştirilen seçimlerde ikinci sırada yer alan muhalefet adayı Biram Abedi'nin seçim sonuçlarını reddetmesi sonrası yaşanan olaylar, Moritanyalıların telefonlarından mobil internet hizmetinin üç kez kesilmesine neden oldu.

Abedi'nin destekçileri başkent Nuakşot'ta hayatı felç eden şiddetli gösterilerle sokaklara döküldü.

Geçen mart ayında Moritanyalılar benzer günleri yaşadı. Terör suçundan mahkûm olan tutuklular firar etti.

Bu sebeple internet hizmetine ara verme süresi 10 gün sürdü, ardından üç kaçaktan birinin tutuklanması ve güvenlik güçleriyle girdiği silahlı çatışmada ikisinin ölmesiyle internet kesintisi geri döndü.

Gazeteci Beşir Babana konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:

Moritanya hükümeti, Ömer Hammadi adlı gencin iki hafta önce hayatını kaybetmesinin ardından ortalıkta dolaşan yalan haberlerin yarattığı kaosa dur demek için interneti kesti. Çünkü yetkililerin interneti kesmekten başka seçeneği yoktu. Vatandaşın dijital hakları kanunen korunsa da güvenliğin sağlanması karşılığında Senegal'in birkaç gün önce başkent Dakar'da onlarca kişinin ölümüne yol açan protestoları bastırmak için başvurduğu kararın aynısını almasının doğru olduğuna inanıyorum.

Kısıtlamalar mı önlemler mi?

Moritanya makamlarının mobil interneti kesme kararı, büyük bir tepki dalgasıyla karşılandı.

Hükümet sözcüsü, "İnternet hizmetinin güvenliğe zarar verecek şekilde kötüye kullanılması durumunda yasanın hükümetin internet hizmetini kesmesine izin verdiğini" vurguladı.

Hükümet, Moritanya'daki telekomünikasyon sektörünü düzenlemekle ilgili resmi kurum olan Düzenleme Kurumu'ndan cep telefonları için interneti kesmesini istedi ve hizmetin kesintiye uğramasına neden olan güvenlik nedenlerinin ortadan kalkmasıyla internet hizmeti geri döndü.

Bölgesel Araştırma ve Danışma Merkezi Başkanı Seyyid Amar Şeyhna, şu sözlerin altını çizdi:

İnternet, büyük bilgi akışlarının olduğu bir alandır ve bazı kritik güvenlik koşullarında, söylentilerin dolaşımını durdurmak veya zayıflatmak için interneti kesmek anlaşılabilir ve hatta belki de bu iyi bir önlemdir.

Amar, internetin etkisi hakkında bölgesel bağlamda yaşananları şöyle hatırlattı:

Uluslararası raporlar, Facebook platformunun Etiyopya'nın istikrarı üzerindeki yıkıcı etkisinden bahsetti ve bu raporlar, devlet ile Tigray isyancıları arasındaki savaşın bu platform hakkındaki söylentilerle körüklendiğine yer verdi.

Muhalefetteki Kafana hareketinin lideri Yakub Lamrabet, internet kesintisinin ardında yatan sebeple ilgili kanısını şu sözlerle ifade etti:

İnternet hükümetin, kanunları açıkça ihlal ederek ve vatandaşları sabit internete abone olmaya yönlendirmek için telekomünikasyon şirketleriyle ilişkileri kabaca istismar ederek istediği gibi oynadığı bir silahtır.

Kafana lideri, kararın arka planının açıklanması çağrısında bulundu ve şu şekilde sözlerini noktaladı:

Cep telefonu internetinin kapatıldığı günlerde sabit internet hizmetindeki katılımcı sayısı rekor sayılara ulaşan bir şirket var, bu da bu durumu ticari nedenlerle istismar etme teorisini doğruluyor.

En büyük kaybeden

Geçen hafta alınan sokağa çıkma yasağı kararından birçok ticari sektör etkilendi ve günlük faaliyetlerinde interneti kullanan katılımcı taşımacılık, e-pazarlama ve dağıtım faaliyetleri alanında faaliyet gösteren girişimlerin faaliyetleri durdu.

Muna el-Hadi, internet kesintisi sebebiyle yaşadıkları zorluğu şöyle anlattı:

Kaybımız haftada bin dolara yakın. İnternet hizmeti geri geldikten sonra bunu telafi etmeyi umuyoruz. Güvenlik sebebiyle bu kararın alınmasını anlıyoruz, ancak umarız buna sebep olan sebepler bir daha geri gelmez.

Moritanya yetkilileri daha önce çoğu siyasi ve güvenlik protestolarıyla ilgili olmak üzere üç kez cep telefonu internet hizmetini kesmişti.

Moritanyalılar ayrıca her yıl lise sınavları ve ortaokul ve ilkokul dersleri için yapılan yarışmalar sırasında kopya çekmeyi önlemek için internet hizmetini kesmeye alışkındır.