NATO’nun DIANA Programı ne amaçlıyor?
NATO'nun Kuzey Atlantik için Savunma İnovasyon Hızlandırıcısı (DIANA) programı, NATO üyesi ülkeler arasında savunma teknolojilerinde inovasyonu teşvik etmeyi amaçlayan stratejik bir girişim.
NATO'nun 2030 gündeminin bir parçası olarak kurulan DIANA, transatlantik iş birliğini geliştirmeyi ve kritik güvenlik sorunlarını ele almak için sivil teknolojik gelişmelerden yararlanmayı amaçlıyor.
DIANA hem askeri hem de sivil amaçlara hizmet edebilecek çift kullanımlı teknolojiler geliştirmeyi amaçlıyor.
Çift kullanımlı teknolojiler hem sivil hem de askeri işlevlere hizmet eden öğeleri, yazılımları ve süreçleri kapsıyor. Bunlar gelişmiş yarı iletkenler, yapay zeka (AI), biyoteknoloji ve kuantum hesaplama gibi çeşitli alanlarda kritik öneme sahip.
Bu teknolojilerin önemi, ABD-Çin rekabeti ve Rusya'nın Ukrayna'daki eylemleri gibi jeopolitik gerilimler nedeniyle artmıştır. Bu olaylar, ülkeleri ulusal çıkarlarını korumak için teknoloji politikalarını ve ihracat kontrollerini yeniden gözden geçirmeye sevk etmiştir.
- Yarı iletkenler: İnsansız hava araçlarında (İHA), füze güdüm sistemlerinde ve diğer askeri donanımlarda kullanılır.
- Yapay Zeka: Savunma stratejileri için büyük miktarda veriyi işleyerek karar verme yeteneklerini geliştirir.
- Kuantum Teknolojileri: Mevcut şifreleme yöntemlerini potansiyel olarak bozarak askeri bağlamlarda veri güvenliğine ilişkin endişeleri artırır.
Hükümetler, ticari uygulamalar yoluyla ekonomik büyümeyi teşvik ederken askeri yetenekleri geliştirmek için çift kullanımlı teknolojilere yatırım yapmaya öncelik vermektedir.
Bu girişim araştırmacılar, yeni kurulan şirketler ve endüstri liderleri ile işbirliği yaparak NATO'nun kolektif savunma alanındaki rekabet gücünü artırmaya odaklanmaktadır.
NATO ülkelerinde 200'den fazla hızlandırıcı tesis ve test merkezinden oluşan bir ağa erişim sağlayarak akademi, sanayi ve hükümet arasındaki ortaklıkları kolaylaştırıyor.
DIANA, mentorluk ve test tesislerine erişimin yanı sıra seçilen yenilikçiler için 300.000 €'ya kadar finansman sunmaktadır.
Program; enerji esnekliği, algılama ve gözetim ve güvenli bilgi paylaşımı gibi alanlarda belirli sorunları ortaya koymaktadır. Yenilikçiler bu zorlukları ele alan çözümler geliştirmeye teşvik ediliyor.
Londra ve Halifax, Kanada'daki bölgesel ofisleriyle DIANA, çeşitli uluslardan çok çeşitli yenilikçileri kapsayacak şekilde ayak izini genişletiyor.
Eylül 2024'te DIANA, kuantum cihazları ve su altı dronları gibi teknolojilere odaklanan bir sonraki hızlandırıcı aşaması için 10 start-up'ın seçildiğini duyurdu. Bu, ilk aşamaya katılan 44 şirketten oluşan ilk grubun ardından geldi.
Program ayrıca 2024 yılı için veri güvenliği ve insan sağlığı gibi alanlara vurgu yapan beş yeni meydan okuma başlattı.
Türkiye, NATO DIANA programında aktif bir katılımcı.
2023 yılında "Enerji Dayanıklılığı", "Güvenli Bilgi Paylaşımı" ve "Algılama ve Gözetim" konularında pilot çağrılara katılan iki Türk firması, toplamda 44 firma arasında yer almayı başarmıştır.
Ayrıca, Türkiye'den sekiz yeni merkez, NATO DIANA'nın Test Merkezleri Ağı'na katıldı.
DIANA Programı'na dahil olan Türkiye'deki test merkezleri şöyle:
TÜBİTAK (BİLGEM, SAGE, MAM), Biyolojik Kimyasal Test Merkezi, KBRN Savunma Teknolojileri Araştırma Grubu, ODTÜ Mikro Elektromekanik Sistemler Merkezi, ODTÜ Güneş Enerjisi Araştırma Merkezi, Sabancı Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi, Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi, İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi, Türk Havacılık ve Uzay Sanayi Anonim Şirketi ve BİAS Mühendislik.
SAHA EXPO 2024 Fuarı’nda bir ilk olarak NATO Savunma İnovasyon Hızlandırıcısı (DIANA) Programı yetkilileri yer alacak ve özel bir panel düzenlenecek.
NATO’dan katılacak 30 askeri temsilci aynı zamanda TCG İSTANBUL’u da ziyaret edecek.