Newsweek: Ukrayna'nın karşı saldırısı iç bölünmelere neden oldu

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky köşeye sıkışmış durumda.

Ukrayna'nın uzun zamandır beklenen karşı taarruzu şimdiye kadar pek başarılı olamadı ve birlikleri ülkenin güney ve doğusundaki toprak parçalarını yüksek maliyetle geri kazandı.

Ukraynalıların Rus askerlerine ağır kayıplar verdirdiği bildiriliyor ancak operasyonun üzerinden altı hafta geçmesine rağmen Moskova'nın çok katmanlı savunma ağı henüz kırılabilmiş değil.

Zelenskiy imkansız bir seçimle karşı karşıya: her şeyi göze alıp pahalıya mal olacak bir başarısızlığı göze almak ya da Ukrayna'nın kayıplarını azaltarak siyasi açıdan zarar verici bir yenilgiyi kabul etmek.

Tartışmalar hakkında bilgi sahibi olan kaynakların Newsweek'e verdiği bilgiye göre, ilerleme kaydedilememesi Ukrayna hükümetinin en üst kademelerindeki stratejik tartışmaları yoğunlaştırdı ve devlet başkanlığı ofisi içinde bazılarını askeri komuta ile karşı karşıya getirdi.

İlk gruptaki bazı isimler Kiev'in sınırlı başarılarını pekiştirmek ve sonbahar-kış aylarında beklenen Rus saldırısına hazırlanmak istiyor.

Ancak aralarında Başkomutan General Valery Zalujniy’nin de bulunduğu ikinci gruptaki isimler ise ilerlemeye devam etmek istiyor ve Ukraynalı askeri yetkililer eleştirileri yanlış anlamadan kaynaklanan sabırsızlık olarak nitelendiriyor.

Newsweek'e konuşan Ukrayna hükümetine yakın bir kaynak -kamuoyu önünde konuşma yetkisi olmadığı için adının açıklanmaması koşuluyla- "Ukrayna yönetimi arasında askeri strateji konusunda kesinlikle bazı farklılıklar var" dedi.

"Askeri tarafta Zalujniy ve diğerleri -ama tabii ki komuta onda- bastırmaya devam etmek istiyor. Siyasi tarafta bunun şu anda en mantıklısı olup olmadığı konusunda bazı sorular var. Yoksa bazı bölgelerde mümkün olan yerlerde konsolidasyon yapmak ve tedarik hatları ve stoklar üzerindeki baskıyı hafifletmek mi mantıklı?”

Batılı yetkililer operasyonun yavaş ilerlemesinden duydukları endişeyi açıkça dile getirirken -ve Batı medyası 2023'ün büyük bölümünde olumlu ya da olumsuz her gelişmeyi büyütürken- Kiev'de bir suçlama oyunu oynanıyor.

Newsweek'e konuşan bir kaynak, bazı sivil hükümet yetkilileri arasındaki hissiyatı şöyle ifade etti: "Bu karşı saldırının ne kadar iyi gideceği konusunda ordu tarafından yanlış yönlendirildikleri, kendilerine askeri taraftan aşırı pembe değerlendirmeler yapıldığı hissi var. Ve bu konuda mutsuzlar."

Kaynak, savaş alanındaki yetersiz performansın Ukrayna askeri komutasında değişikliklere yol açıp açmayacağı sorusuna ise şu yanıtı verdi:

"Spesifik bir şey duymadım ama böyle bir şey öngörülebilir."

Savunma Bakanlığı sözcüsü kaynağın spesifik iddiaları hakkında yorum yapmayı reddetti ancak Newsweek'e yaptığı açıklamada "askeri komuta ile ülkenin siyasi liderliği arasında doğrudan iletişim olduğunu ve bu iletişimin görevinin askeri durumun dinamik koşullarında kararlar almak olduğunu" söyledi.

"Askeri komutanlığa duyulan güven zafer için önemli bir ön koşuldur" diyen sözcü, iç anlaşmazlık haberlerini "düşmanın medya kaynakları tarafından ısrarla desteklenen" bir Rus propaganda anlatısı olarak nitelendirdi.

Zelensky uzun zamandır beklenen karşı taarruzun "arzu edilenden daha yavaş" ilerlediğini kabul etti.

Altı hafta süren çatışmaların ardından Ukrayna kuvvetleri henüz Surovikin Hattı olarak adlandırılan ve 2022 sonlarından bu yana General Sergey Surovikin yönetiminde inşa edilen savunma ağının ilk hattına ulaşabilmiş değil.

Donetsk ve Zaporijya bölgelerinin kırsal mayın tarlalarında ve kraterli ağaç hatlarında yanan NATO destekli ağır silahların fotoğraf ve videoları, Ukrayna'nın saldırı çabalarının kesin yenilgisini sürekli olarak ve inandırıcı olmayan bir şekilde bildiren Rus yetkilileri ve medyası için bir nimet oldu.

Çatışmaların sert doğası Batı'nın endişelerini arttırdı.

İsmi açıklanmayan üst düzey bir Batılı diplomat geçen hafta CNN'e verdiği demeçte "Rusların bir dizi savunma hattı var ve henüz ilk hattı geçebilmiş değiller" dedi.

Ukraynalı yetkililer savaş alanındaki zorlu koşullar konusunda net konuştu. Kiev'in birlikleri, sınırlı eğitim aldıkları çok sayıda yeni silahla savaşıyor.

Saldırı güçleri NATO ve Sovyet doktrinlerinin bir karışımıyla eğitiliyor ve daha modern savaş yaklaşımını desteklemek için gereken hava gücüne sahip değil.

Ancak 2019-2020 yılları arasında Ukrayna Savunma Bakanı olarak görev yapan ve şu anda Savunma Bakanlığı danışmanı olan Andriy Zagorodnyuk Newsweek'e verdiği demeçte "bu karşı saldırıyla ilgili pek çok yanlış kanı" olduğunu söyledi.

Zagorodnyuk, "Bunlardan biri, Ukrayna'nın bir yıpratma savaşına geçtiği ve Rusları yorduğu yönünde" dedi.

"Durum böyle değil. Ukrayna'nın şu anda yaptığı şey temelde Rusların kendilerini savunma kabiliyetlerini azaltmaya çalışmak. Bu aslında daha aktif bir hareket için uzun bir hazırlık."

"Ukrayna'nın kendini savunmak için [kullandığı] Rus kaynaklarını yok etmesi ve ardından mayın tarlalarını aşmanın bir yolunu bulması gerekiyor - ve bir yol buluyor, işe yarıyor. Durmanın bir anlamı olduğunu düşünmüyorum. Operasyonel açıdan bakıldığında, bu durumda stratejik bir hedefin gözden geçirilmesinin mantıklı olduğunu düşünmüyorum."

Zagorodnyuk, "Bu devam eden bir çalışma," dedi.

"Bu bir çıkmaz değil. Sadece durum zor olduğu için daha uzun sürüyor. Ancak bu, genel olarak ilerlemenin kötü bir plan olduğu anlamına gelmiyor."

Zelensky, gelişmiş silahların teslimindeki tereddütlü kararlılık ve yavaşlık nedeniyle Batılı ortaklarına yüklendi.

Başkan Temmuz ayında yaptığı açıklamada "İlkbaharda başlamayı planlıyorduk ama yapmadık çünkü açıkçası yeterli mühimmatımız ve silahımız yoktu ve yeterli eğitimli tugayımız yoktu" dedi.

"General Zalujniy bir NATO generali olsaydı, karşı saldırıya geçme emrini reddetmesi gerekirdi," diyor West Point mezunu olan ve Kiev Amerikan Üniversitesi'nde rektörlük görevine başlamadan önce Zalujniy’nin özel danışmanlığını yapan Dan Rice.

Rice özellikle Ukrayna'nın hava desteği eksikliğine, ABD'nin MGM-140 Ordu Taktik Füze Sistemi (ATACMS) tedarik etmeyi reddetmeye devam etmesine ve Yüksek Hareket Kabiliyetli Topçu Roket Sistemi (HIMARS) ile kullanılmak üzere daha uzun menzilli misket bombalarının yokluğuna işaret etti.

Rice, "Üstün topçu ve üstün hava gücü olmadan bu savaşı kazanamazsınız," diye ekledi.

"Kimse bu durum karşısında gerçekten şok olmamalı."

Rice, Ukrayna'nın 2022 sonbaharındaki karşı saldırılarının çarpıcı başarısına atıfta bulunarak, "Sanırım umut, geçen yıl Harkiv ve Herson’da yaptıkları gibi bir delik bulacakları, bir boşluk bulacaklarıydı," dedi.

"Ancak Kırım'daki Rusların bu savunmayı hazırlamak için 10 yılı vardı ve ayrıca her yere mayın döşemek umurlarında değil.

Kiev'e askeri yardım yapılmasına şüpheyle yaklaşan Batılılar Başkan Joe Biden'a karşı saldırıya geçtiler.

Örneğin Senatör Tommy Tuberville geçen hafta Fox News'e verdiği demeçte Ukrayna'nın "kolej takımıyla oynayan bir ortaokul takımına benzediğini ve kazanamayacaklarını" söyledi.

Tuberville, Moskova'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşı yanlış yansıttığı için çokça eleştirildi ancak o ve Ukrayna'nın maksimalist savaş hedeflerine şüpheyle yaklaşan diğerleri için karşı saldırının yavaşlığı, tutum değişikliğine gidilmesi gerektiğinin bir kanıtı.

Newsweek'e konuşan kaynaklara göre Kiev'de de yaklaşım değişikliği tartışılıyor.

"Bulunduğumuz yerdeyiz. Asıl soru, bu dönüm noktasında yapılacak doğru şeyin ne olduğu?" diyor hükümete yakın bir kaynak.

"Bu kesinlikle kolay bir durum değil. Ama önemli bir dönüm noktası."

"Ruslar kendi saldırılarını gerçekleştirecekler" diye eklediler.

Ukraynalı yetkililer ve komutanlar "Ekim ayı başında Rusların zemin hazırlamaya başlamasını ve ardından ilkbaharda büyük bir hamle yapmasını bekliyorlar" dedi.

Zelenskiy defalarca Ukraynalıların hayatını boşa harcamayacağına dair söz verdi.

Her iki taraftaki kayıp oranları bilinmese de Kiev karşı saldırıya şimdiden büyük yatırım yaptı.

Ukrayna'nın azimli askerleri beklentileri defalarca boşa çıkardı ve Kiev'in askeri liderleri kamuoyu önünde başarıdan emin olmaya devam ediyor.

Önemli bir ilerleme kaydedilmeden durulması Rusya'da ve Batılı ortakları arasında ciddi bir yenilgi olarak görülebilir ve Ukrayna'nın 1991 sınırlarına göre tüm toprakları kurtarma hedefinin aşırı iddialı olduğu yönündeki endişeleri derinleştirebilir.

Ancak devam etmek ve yine de başarısız olmak aynı sonucu doğurabilir ve Ukraynalı eleştirmenlere Zelenskiy ve ekibini inatçı, güvenilmez ortaklar olarak suçlamak için bir fırsat daha verebilir.

Ukrayna hükümetine yakın kaynak, Kiev'in "Ukrayna'nın irrasyonel bir aktör olmadığını" göstermesinin önemli olduğunu söyledi.

Başkanlık ofisine yakın olan ve devam eden görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan ikinci bir kaynak -ki kendisi de hassas bir konuda açık konuşmak için isminin açıklanmasını istemedi- Newsweek'e Kiev'in taarruzuna dair medyada yer alan kasvetli tahminlerin başarısızlığın garantisi olmadığını söyledi.

"İyi haber şu ki, Kiev'in neredeyse ele geçirilmesinden ve Zelenskiy'nin neredeyse öldürülmesinden 18 ay sonra, saldırıya geçenler Ruslar değil Ukraynalılar," dediler.

"Ukrayna kaybettiği toprakların yarısından fazlasını geri aldı. Rusya'nın ateş gücü ve insan gücü bakımından sahip olduğu büyük avantaj göz önünde bulundurulduğunda daha hızlı olmasını beklemek gerçekçi değildi ve değil."

"Rusya'nın bu ezici avantajlarına rağmen Ukrayna önümüzdeki haftalarda ilerleme kaydedecektir. Ve Ukrayna'nın bu sonbaharda Kırım'a giden kritik Rus ikmal hatlarını kesebilme ihtimali çok yüksek."

Zagorodnyuk karşı taarruz için takvim belirleyenlerin yanlış yönlendirildiğini söyledi.

"Ukrayna ordusunun belirli bir tarih sözü verdiğini sanmıyorum" dedi.

“Beklenenden daha uzun dediğimizde, bu konuyla hiçbir ilişkisi olmayan insanların beklediğinden daha uzun olduğunu söylemek yanlış olmaz."

"Bazı insanlar - belki politikacılar, belki gazeteciler, belki analistler - 'Çocuklar, iki ayınız var' diyordu. Bu insanlar neden iki ayımız ya da bir ayımız olduğuna karar verdiler?"

İngiltere merkezli Council on Geostrategy adlı düşünce kuruluşunun kurucularından James Rogers Newsweek'e yaptığı açıklamada Kiev'in zor ve uzun vadeli bir ikilemle karşı karşıya olduğunu söyledi.

"Ruslar hatalarından ders çıkarıyorlar" dedi.

"Ve açıkçası, sahaya sürebilecekleri insan gücü açısından çok fazla kaynağa sahipler, bu da işleri her zaman daha zor hale getirecek. Ukraynalılar her Ukraynalıya karşılık beş Rus öldürebilse bile, hedefe ulaşmak için öldürülmesi gereken çok sayıda Rus var demektir."

"Bence Batı'da Ukraynalıların karşı saldırıya geçme ve hedeflerini güvence altına alma hızı konusunda biraz gerçekçi olmayan beklentilerimiz vardı, çünkü bunu yapmak için daha fazla askeri teçhizata ihtiyaçları var."

"Bu tür silahlar sağlanana kadar Ukraynalılar her zaman geri adım atarak savaşacaklardır" diyen Rogers, Ukrayna'nın hava gücünden yoksun olmasının özel bir sorun olduğunu belirtti.

"Hava hakimiyetimiz olmadan bunu yapamazdık, dolayısıyla onlardan da aynısını beklemek biraz sorunlu."

Devam eden operasyonu başarılı ya da başarısız ilan etmek için henüz çok erken.

Ukrayna birlikleri hala sıkı bir şekilde savaşıyor ve 800 millik cephe boyunca birçok noktada kazanımlar elde ediyor. Rusya'nın güçleri hırpalanmış durumda ve savunma kararlılıklarının derinliği belirsiz.

Ancak Rogers, Ukrayna'nın nihai başarısızlığı durumunda Batı'nın desteğinin zayıflamasının "kesinlikle bir olasılık" olduğunu söyledi.

Ancak bunun "tam tersi" de olabileceğini ve yabancı ortakların askeri yardımlarını şimdiye kadar vermeye istekli olduklarının ötesine taşımaları için bir uyandırma çağrısı işlevi görebileceğini de sözlerine ekledi.

Rogers, "Burada ya Ukraynalıların savaşacak çok az şeyi kalması için çok önemli bir gerileme olması ya da bir dizi gerileme olması riski var" dedi.

"Her biri çok önemli görünmeyebilir, ancak haftalar ya da aylar boyunca artmaya başladıklarında, Ukrayna gelecekte Ruslara karşı potansiyel olarak ilerlemek için çok dezavantajlı bir konumda kalacaktır."

"Bu savaşın daha aylarca ve yıllarca sürmeyeceğini söylemek için hiçbir neden yok. Ancak devam ettiği her ay ve yıl, Rusya'nın zaferini daha olası kılıyor çünkü Rusya, Şubat 2022'de olabileceklerinden önemli ölçüde azalmış olsalar bile stratejik hedeflerini güvence altına alıyor."