Pakistan ile Taliban savaşacak mı?

Son günlerde Taliban'ın Pakistan'ın projesi olduğuna inananları şaşırtacak gelimeler yaşanıyor. Zira taraflar savaşın eşiğine geldi. Pakistan'ın Afganistan topraklarına hava saldırıları düzenlemesi ve bu saldırılarda 46 kişinin ölmesi, Taliban'ın tepkisini çekti.

Taliban Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada İslamabad yönetiminin bu saldırılarının yanıtsız bırakılmayacağı vurgulandı ve Pakistan'ın uluslararası hukuka aykırı eyelmerde bulunduğu iddia edildi. Pakistan tarafı ise operasyonlarının terörle mücadele amacıyla gerçekleştirildiğini söylüyor.

Yaşanan gerilimle ilgili açıklama yapan Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, "Afgan yetkililere onlarla iyi ilişkiler kurmak istediğimizi ilettik ancak Pakistan Talibanı'nın (TTP) insanlarımızı öldürmesi engellenmeli. Bu bizim kırmızı çizgimiz." dedi. Ayrıca Şerif, Kabil'in Afganistan topraklarının terör örgütleri tarafından kullanılmasına izin vermemesi gerektiğini de sözlerine ekledi.

Taliban, TTP'nin geçmişte kendilerine bağlı olduğunu ancak bugün böyle bir ilişkilerinin bulunmadığını vurguluyor. Ayrıca Taliban yönetimi, Afganistan topraklarını hiçbir terör örgütünün üs olarak kullanmasına izin vermeyeceklerini söylüyor. Esasen bu suçlama Batı tarafından da Kabil'e yöneltildiği ve yaptırımların kaldırılmasını engellediği için Kabil'de karar alıcılar, komşu ülke Pakistan'dan böyle bir tepki gelmesine içerlemiş durumda.

Yaşanan gerilimi tırmandıran bir diğer gelişme de TTP'nin sınır bölgesinde Pakistan ordusuna ait bir kontrol noktasını ele geçirerek 13 Pakistan askerini öldürmesi. Zira 30 Aralık'ta yaşanan bu gelişme, krizin daha da tırmanacağının habercisi.

Bu noktada ifade etmek gerekir ki; konjonjtürel değil, yapısal bir krizle karşı karşıyayız. Çünkü Pakistan ile Afganistan arasında gerilime neden olan temel mesele Durand Hattı mevzusu. Pakistan ile Afganistan arasındaki sınırı oluşturan Durand Hattı'nı Afgan karar alıcılar hiçbir zaman tanımadı. Taliban da tanımıyor ve tanımayı düşündüğünü gösteren tek bir emare bile yok. Aksine bu sınırın İngiliz sömürgeciliğinin mirası olan yapay bir sınır olduğuna inanıyorlar.

Aksine Taliban, Peştun kimliğine dayalı bir hareket. Durand Sınırı ise Peştunları bölen bir sınır. Afganistan topraklarındaki Peştunlar ile Pakistan topraklarındaki Peştunların birleşmeisni engelliyor. Bu aşamada da "Büyük Peştunistan" idealinden bahsetmek gerekiyor.

Peştunların önemli bir kısmı, sınırın iki tarafındaki Peştun grupların birleşerek büyük Peştunistan'ı kurmaları gerektiğine inanıyor. Bu ise Pakistan'ın toprak bütünlüğünün tehdit altında olması demek. Bu yüzden de zaman zaman sınır çatışmaları yaşanıyor. Bu çatışmaları, Pakistan'ın Afganistan topraklarını bombalaması ise daha da tırmandırıyor.

Kısacası Taliban ile Pakistan arasındaki gerilim tırmanma eğiliminde. Durand Sınır Hattı sorunu çözülmediği sürece tarafların savaşma ihtimali her zaman var. Sorunun çözülmesi ise pek mümkün gözükmüyor. Her şeye rağmen uluslararası toplumun yaptırım baskısı altındaki Taliban yönetiminin savaştan kaçınacağı düşünülüyor. Ancak Taliban'ın TTP'yi kontrol edememesi ve TTP'nin Pakistan'a yönelik saldırılarının devam etmesi, Pakistan ordusunu Taliban'a savaş açmak dahil Afganistan'da düzenlenecek kapsamlı operasyonlar için karar vermeye itebilir.