Polonya durmuyor: Savunma harcamaları 2025'te GSYİH'in yüzde 4.7'sine çıkacak

Polonya 2024 yılında GSYİH'nin %4.1'ine ulaşan bütçesiyle halihazırda savunmaya en fazla harcama yapan NATO ülkesi konumunda.

Ancak Polonya hükümeti önümüzdeki yıl savunma bütçesini yüzde 0,6 puan daha arttırmayı planlıyor.

Varşova böylece hem para hem de GSYİH payı açısından bir rekora imza atıyor.

Polonya önümüzdeki yıl savunma için 187 milyar zloti (48,7 milyar dolar) harcayacak. 2025 bütçe teklifi, 2024 yılında belirlenen 159 milyar zlotilik (41,5 milyar dolar) bir önceki rekoru kırıyor.

Başbakan Donald Tusk bütçeyi “cömert” olarak nitelendirdi ve daha fazla ekonomik büyümeyi desteklemeyi ve özellikle Ukrayna'da devam eden çatışmaya yakınlığı göz önüne alındığında Polonya'nın güvenliğini güçlendirmeyi amaçladığını belirtti.

Hükümet Polonya ekonomisinin 2024 yılında %3.1 olan büyüme oranının 2025 yılında %3.9'a yükseleceğini tahmin ediyor.

Bununla birlikte, hükümet ekonomik büyümeyi savunma, sağlık ve sosyal programlar için artan harcamalarla birleştirdiği için bütçe aynı zamanda GSYH'nin %7,3'üne denk gelen 289 milyar zloti (75,3 milyar $) tutarında rekor bir açık yaratacak.

Rusya'nın işgaline karşı Ukrayna'nın mücadelesini destekleyen Polonya, ABD ve Güney Kore'den büyük miktarda askeri teçhizat satın alıyor

Polonya'nın savunma harcamalarının 2024 yılında 35 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor ve bu da Polonya'yı NATO'nun en büyük beşinci harcamacısı yapıyor.

ABD ise yaklaşık 968 milyar dolarla bu alanda başı çekiyor.

Bir hükümet kaynağına göre Polonya ayrıca bu maliyetlerin bir kısmını AB bütçesine kaydırarak ulusal bütçeyi önemli ölçüde rahatlatmayı umuyor.

Polonya'nın AB sınırını Rusya ve savaşın parçaladığı Ukrayna ile paylaşıyor olması bu konudaki argümanı oluşturuyor.

Kaynak, “Bu savunma unsurlarından bazılarını AB bütçesine dahil etmek için AB ile ciddi görüşmeler yapıyoruz çünkü ön cephedeyiz ve tüm Birlik için sorumluluk taşıyoruz” dedi.

Kaynak ayrıca görüşmelerin devam ettiğini ve Eylül sonundan önce bir karar alınmasının beklendiğini açıkladı.

Kaynak, “[Toplam miktarın] %1'i bile aktarılsa, bu bir başarı olacaktır,” diye vurguladı.

2025 bütçesi, geçen yıl Aralık ayında bir önceki muhafazakar PiS (ECR) hükümetinin yerini alan Başbakan Donald Tusk (EPP) liderliğindeki yeni hükümet tarafından sunulan ilk bütçe olacak.

Diğer kaynaklar, Avrupa Komisyonu'nun kısa bir süre önce Varşova'ya karşı aşırı açık prosedürü başlatması nedeniyle 2025 Polonya bütçesinin bu yılkinden daha fazla açık vereceğini belirtiyor. Kaynaklar, öngörülen açığın Polonya'yı son sekiz yıldır yöneten hükümetin savurgan harcamalarını telafi etmek için gerekli olduğunu açıklıyor.

Ancak Polonya savunma bütçesine sadece NATO gerektirdiği için değil, aynı zamanda beklenenden çok daha yüksek sayıda asker alımıyla karşı karşıya kaldığı için öncelik veriyor.

Bunun nedeni Ukrayna'daki savaş ve Polonya halkının derinlerde yatan Rusya korkusudur.

NATO'nun doğu sınırını temsil eden ve çok sayıda insani ve askeri istikrarsızlaştırma girişiminin hedefi olan Polonya'nın ekipman ve altyapısını güçlendirmesi gerekiyor.

Nitekim 2021'den bu yana Belarus sınırda önemli bir göç krizi düzenleyerek düzenli çatışmalara ve bazen de ateş teatisine yol açtı.

Bir başka husus da Ukrayna'daki savaşın Polonya silahlı kuvvetleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olması.

Kuzey Atlantik İttifakı, bazı ülkelerin daha güçlü olanlara bel bağlamasını önlemek için ulusal savunmaya GSYH'nin belli bir yüzdesinin harcanmasını dayatmaktadır.

2014 yılında Galler'de düzenlenen zirvede 28 NATO üyesi ülke 2024 yılına kadar GSYİH'lerinin en az %2'sini askeri harcamalara ayırmayı taahhüt etmiştir.

2024 yılında mevcut 32 üye ülkeden 23'ü bu şartı yerine getirmiş olacaktır.

ABD savunma harcamaları 2010 yılından bu yana NATO savunma harcamalarının %70'inden fazlasını oluşturmaktadır ve NATO verilerine göre ABD askeri bütçesi 2024 yılında 968 milyar dolara yükselecektir.

GSYİH'nin savunmaya ayrılan yüzdesi bakımından Polonya 2022'de de ABD'nin bir puan üzerinde yer alarak açık ara öndedir.