Polonya'nın savunma sanayii dışa bağımlı hale geliyor

Polonya rekor hızda silah satın alarak NATO'nun yıldız üyelerinden biri haline geldi. Varşova bu yıl GSYİH'sinin yüzde 4,1'ini savunmaya harcayacak. Ancak iş kendi askeri teçhizatını üretmeye geldiğinde Polonya geri kalmaya devam ediyor.

Polonya'nın eksiklikleri Mart ayında, Avrupa Komisyonu tarafından AB mühimmat üretimini arttırmak üzere seçilen 31 proje arasında sadece bir Polonyalı şirketin yer almasıyla ortaya çıktı.

Bu gerileme Donald Tusk'ın koalisyon hükümeti ile geçtiğimiz Aralık ayında iktidarı kaybeden Hukuk ve Adalet (PiS) partisi liderliğindeki sağ muhalefet arasındaki gerilimi arttırdı.

Mevcut hükümetin Savunma Bakanı Władysław Kosiniak-Kamysz, başarısızlıkla sonuçlanan ihaleleri ve üretim sorunlarını PiS'in kötü yönetiminin “trajik” mirasına ve yerli savunma sanayii için yetersiz finansmana bağlıyor.

Kosiniak-Kamysz'in önceliklerinden biri, PiS'in sekiz yıllık iktidarı sırasında atlıkarınca gibi dönen CEO'lar arasında yolunu kaybettiğini iddia ettiği devlet kontrolündeki holding şirketi Polonya Silahlanma Grubu'nu (PGZ) elden geçirmek.

Bazı analistler, yaklaşık 50 üreticiyi bünyesinde toplayan PGZ'nin baskın rolünün, Polonya'nın hantal devlet şirketlerine aşırı bağımlılığının altını çizdiğini söylüyor.

Ülke sadece Rusya'nın saldırganlığına karşı koymak için değil, aynı zamanda Moskova'nın 2022'deki topyekûn işgalinin ardından Ukrayna'ya gönderilen stokları yenilemek için de silah alımlarını hızlandırdı. Yine de Varşova'nın alımlarının ölçeği göz kamaştırıcı oldu.

Polonya'nın satın aldığı sistemler

Polonya 2023 yılında Lockheed Martin'den yaklaşık 500 HIMARS topçu sistemi sipariş etti ki bu sayı ABD'de konuşlu olanlardan daha fazla. Geçtiğimiz ay Varşova 96 adet AH-64E Apache saldırı helikopteri satın almak için 10 milyar dolarlık bir sözleşme imzalayarak Polonya'yı, geliştirildiği ABD ordusundan sonra Apache'nin en büyük kullanıcısı haline getirdi.

Polonya silahlı kuvvetlerinin eski komutanlarından olan ve şu anda Senato'nun savunma komitesine başkanlık eden Mirosław Różański, bu yılın başlarında bana Polonya'nın sadece 130 HIMARS ve 48 Apache helikopteri sipariş edebileceğini, ancak PiS'in vatandaşlarına güvenliklerini garanti ettiğini göstermek için “büyük rakamlar” istediğini söyledi.

Tusk hükümeti, kamu maliyesini daha fazla zorlasa bile NATO harcamalarındaki liderliğini sürdürme sözü vererek denizaşırı alım çılgınlığını sürdürdü. Gelecek yılın bütçesi savunma harcamalarını 187 milyar zlotiye (48,9 milyar dolar) ya da Polonya'nın GSYH'sinin yüzde 4,7'sine yükseltiyor.

Tusk hükümeti aynı zamanda daha fazla silahın Polonya'da monte edilmesini talep ediyor.

Bazı yabancı sistemler Polonya'da üretilecek

Geçtiğimiz ay Kosiniak-Kamysz 1.2 milyar dolarlık ek Patriot hava savunma sistemleri sözleşmesini Polonya'da üretilecekleri için “büyük bir başarı” olarak selamladı. Varşova ayrıca kısa bir süre önce ilk kez Polonya'da üretilecek olan 180 adet Güney Kore K2 tankı sipariş etti.

İnsansız hava araçları ve telsizleriyle övgü toplayan özel WB Group, bu ay Güney Koreli savunma şirketi Hanwha'nın iştirakleriyle denizaltı teknolojisi ve güdümlü füzeler konusunda işbirliği yapmak üzere anlaştı.

Ancak bu yılki savunma harcamalarının sadece %1.1'i araştırma ve geliştirmeye ayrıldı ki bazı analistler bu oranın Polonya'nın güçlü bir silah hattını garanti altına almak için yetersiz olduğunu düşünüyor.

Polonya, Ukrayna ordusunun Rusya'ya karşı savaşında yardımcı olan Krab obüsleri de dahil olmak üzere bazı silahları başarıyla üretti. Ancak Polonya, donanmasının yapımı 17 yıl süren Ślązak devriye gemisi başta olmak üzere bazı büyük projelerde zorlandı.

Güney Kore Savunma Bakan Yardımcısı Sung Il ise Seul'ün Polonya'ya tank teknolojisi transferini memnuniyetle karşıladığını ancak Polonya'daki montaj tesislerinin yedek parça temini de dahil olmak üzere yenilenmeye ihtiyaç duyması nedeniyle planın askıda olduğunu söyledi. “Bu tür sorunları beklemiyordum” dedi.

Tusk hükümeti, yerel üretimi arttırma hedeflerine ulaşmak ve Polonyalı askeri komutanları yabancı ekipmanlara odaklanmayı azaltmaya ikna etmek istiyorsa bu tür sorunların üstesinden gelmek zorunda kalacak.

Savunma şirketi Polska Amunicja'nın başkanlığını da yürüten Polonyalı siyasetçi Paweł Poncyljusz, yurt içinde üretilen bir silahın yabancı seçeneklerle aynı seviyede görülmemesi durumunda, ülkenin generalleri için “çözüm olmadığını” belirtiyor.

Polonya'nın umudu, büyük harcamalarının sonunda daha fazla yerli uzmanlığa yol açması.