Reuters: Türkiye, İsveç'in NATO üyeliğini ne zaman onaylayacak?

İngiltere merkezli Reuters'da, İsveç'in NATO üyeliğine dair NATO'nun Vilnius Zirvesi öncesi olası gelişmelerin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Türkiye'nin, geçen yıl Madrid Zirvesi'nde İsveç ve Finlandiya ile imzaladığı mutabakat zaptı doğrultusunda Finlandiya'nın NATO'ya üyeliğini onayladığı belirtilen analizde, İsveç'in ise 'terör unsurlarının İsveç'te faaliyet göstermesi' nedeni ile üyeliğinin onaylanmadığı ve olası bir onaya dair olumlu işaretlerin olmadığı belirtildi.

Analizde ayrıca, Türkiye'nin yanısıra Macaristan'ın da İsveç'i onaylamayan diğer tek ülke olduğu belirtilerek, Macaristan'ın büyük olasılıkla Türkiye'nin vereceği bir kararın izinden gideceği iddia edildi.

İşte Reuters'da yayımlanan analizin tamamı:

İsveç'in NATO üyeliğine giden yolu, Temmuz ayında Vilnius'ta yapılacak zirve öncesinde Türkiye ve Macaristan tarafından engellenmeye devam ediyor.

İsveç ile birlikte başvuran Finlandiya, Nisan ayında NATO'ya katıldı. Ancak Türkiye, güvenlik endişeleri nedeniyle İsveç'in üyeliğini engellemeye devam ediyor. Ankara, İsveç'in NATO'ya katılmasına yeşil ışık yakmadan önce, İsveç'in Türkiye karşıtı protestoları bastırması gerektiğini belirtiyor.

İsveç, NATO'nun 11-12 Temmuz'daki zirvesine katılmayı hedefliyor. İsveç, ABD dahil diğer üyelerden bu konuda güçlü destek almasına rağmen, Türkiye ile bir ilerleme kaydedileceğine dair çok az net işaret var.

Arka Plan

Rusya'nın geçen yıl Şubat ayında Ukrayna'yı işgali, İsveç ve Finlandiya'yı uzun süredir devam eden askeri tarafsızlık politikalarından vazgeçmesine neden oldu. Her iki ülke de toplu savunma maddesiyle NATO'yu güvenliklerini sağlamanın en iyi yolu olarak görüyor.

NATO üyelerinin çoğu, Rusya ile 1.300 km'lik (bir sınırı paylaşan Finlandiya ve İsveç'in, ittifakı güçlendireceğini savunarak başvuruları hızla onayladı.

Türkiye, ilk itirazların ardından Finlandiya'nın üyeliğine onay verdi. Ancak Ankara, İsveç'in güvenlik endişelerini ciddiye almadığını ve geçen yıl Madrid'de yapılan mutabakatın şartlarını yerine getirmediğini belirtiyor.

Türkiye, İsveç'in üyeliğin önünü açacağına inandığı yeni terörle mücadele yasasını Haziran ayında uygulamaya koymasına rağmen onay vermeye yaklaşmadı. Macaristan da benzer şekilde Türkiye'nin izinden gitti.

Türkiye neden itiraz ediyor?

Öncelikle Stockholm, Türkiye'yi insan hakları ihlalleri ve demokratik standartlar nedeniyle eleştirerek Ankara'daki siyasetçileri rahatsız etti.

Türkiye ise, İsveç'in terörist grupların üyelerini barındırdığını söylüyor ve İsveç'in üyeliğini onaylama yolunda bir adım olarak çok sayıda kişinin iadesini talep ediyor. Ancak İsveç mahkemeleri, bu isimlerin bazılarının Türkiye'ye iade edilmesini engelledi.

İsveç'te düzenlenen gösteriler de Türkiye'nin öfkesini artırdı.

Son aylarda, Stockholm'deki göstericiler bir elektrik direğine Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın büstünü astılar. Göstericiler ayrıca, Türkiye ve İsveç dahil Batılı müttefikleri tarafından terör örgütü olarak kabul edilen PKK'ya destek veren bayraklar salladı.

İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billstrom Türkiye'nin tepkilerine, gösteri yapma özgürlüğünün İsveç anayasasında yer aldığını söyleyerek cevap verdi.

Macaristan İsveç hakkında ne düşünüyor?

Macaristan, İsveç'in yıllardır Budapeşte'ye karşı düşmanca bir tavır sergilediğini belirtiyor. Macaristan, İsveç'in Başbakan Viktor Orban'a yönelik eleştirilerine kızgın.

Türkiye'nin aksine Macaristan'ın bir talep listesi yok. Ancak İsveç'in NATO'ya katılımını onaylayabilmesi için şikayetlerin ele alınması gerektiğini düşünüyor.

İsveçli yetkililer, Macaristan'ın tutumu karşısında şaşkına döndüklerini söylerken, analistler ülkenin bundan sonra da bu konuda Türkiye'nin izinden gideceğini söylüyor.

Türkiye, İsveç'in NATO üyeliğini ne zaman onaylayacak?

İsveç Dışişleri Bakanı Billstrom, İsveç'in Vilnius Zirvesi'nde NATO'ya katılmasının ötesinde bir "B Planı" olmadığını söyleyerek, Stockholm'ün üyelik hedefinin gündemde kalmasını sağlamak için son haftalarda bir dizi NATO müttefikiyle görüştü.

İsveç, daha sert terörle mücadele yasaları da dahil olmak üzere Madrid anlaşmasını uyguladığını ve Ankara'nın diğer bazı taleplerinin karşılanmasının imkansız olduğunu söylüyor. Erdoğan ise, yasadışı PKK destekçilerinin Stockholm'de protestolar düzenlemesine izin verilirken yeni yasaların anlamsız olduğunu belirtiyor.

Türkiye daha önce de NATO müttefikleriyle sürtüşmeler yaşadı ancak geri adım attı. Ayrıca, Avrupa ve ABD'de liderliklerinde İsveç'e destek güçlü bir şekilde devam ediyor.

İsveçli ve Türk yetkililer, Vilnius zirvesinden önce Brüksel'de bir üst düzey görüşme daha gerçekleştirecek. Ancak bu görüşmeden de olumlu bir sonuç çıkacağına dair sinyal yok.

Gecikme İsveç'in güvenliğini tehdit eder mi?

İsveç, güvenlik pozisyonunun şu anda, NATO'ya başvurmadan öncesine göre çok daha iyi olduğunu belirtiyor. İsveç, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Almanya gibi ülkelerden de güvenlik sözü aldı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, tehdit edilmesi durumunda ittifakın İsveç'i desteklememesinin düşünülemez olduğunu belirtiyor.

İsveç halihazırda NATO ile yakın işbirliği içinde ve entegrasyon faaliyetlerini hızla yürütüyor. İsveç'in güçlü bir hava kuvvetleri ve Baltık Denizi koşullarına göre hazırlanmış bir denizaltı filosu var. Bu da bölgede NATO için büyük bir destek anlamına geliyor.