Rusya'nın insansız savaş uçağı S-70 Okhotnik-B'de son durum

Semka 25 Ocak'ta basına verdiği demeçte insansız hava aracının testlerinin yakında tamamlanacağını ve 2024'ün ikinci yarısında Sukhoi'ye bağlı Novosibirsk Uçak Fabrikası'nda (NAPO) üretime geçmesi gerektiğini söyledi.

Rusya insansız hava araçları üretiminde benzerlerinin gerisinde kaldı ve yerli tasarım versiyonlarını ancak son yıllarda hizmete sokmaya başladı.

Kronshtadt Group'un hava saldırıları düzenleyebilen Orion insansız hava aracının tedarikine 2021 yılında başlandı. Rusya Savunma Bakanlığı Şubat 2021'de bir grup Altius-RU SİHA siparişi verdi.

Ancak S-70 Okhotnik-B henüz seri üretime girmedi ve şimdiden birkaç teslim tarihini kaçırdı.

SİHA, ilk prototipinin ilk uçuşunu yaptığı 2019 yılında kamuoyuna tanıtıldı ve iki yıl sonra silah testlerine girdi. Bir sistem tam üretim için onaylanmadan önce denemelerin son ayağı olan durum testinden geçmek üzere en az iki prototip üretildi.

Üretim öncesinde Okhotnik, 2023 yılının ortalarında Ukrayna'da ilk muharebesini gerçekleştirmiş ve Ukrayna'nın Poltava Oblastı'ndaki çeşitli noktalara saldırılar düzenlemiştir.

Okhotnik'e Ukrayna'da bir daha atıfta bulunulmadı ve prototiplerden herhangi biri de görünüşe göre çatışmada görülmedi; bu da konuşlandırılmasının kısa sürdüğünü ve muhtemelen Ukrayna hava savunmasına karşı savunmasız olabileceği büyük operasyon alanlarından uzakta olduğunu gösteriyor.

Rusya diğer yeni nesil ekipmanlarından bazılarını da benzer şekilde test etti, görünüşe göre T-14 Armata tanklarını cepheye gönderdi, ancak sadece sınırlı bir şekilde ve geri çekilmeden önce sadece kısa bir süre için.

Okhotnik'in Ukrayna'ya konuşlandırılmasından birkaç hafta sonra, Rus Hava-Uzay Kuvvetleri komutanlığından bir kaynak devlet medyası TASS'a yaptığı açıklamada, denemelerinin 2023 sonundan önce tamamlanacağını ve böylece Ordu için üretimin 2024'ün başlarında başlayabileceğini söyledi.

Semka'nın bu hafta yaptığı açıklama, seri teslimatların muhtemelen Aralık 2024'ten önce başlamayacağını, belki de 2025'e kadar uzayacağını gösteriyor.

Bu son gecikmeye neyin sebep olduğu pek açık değil - Rus devlet medyası bu konuda pek de meraklı değil - ancak ne olursa olsun Semka'nın kendisi 2023'ün başlarında seri üretimi hala "birkaç yıl" uzakta gördüğünü söylemişti.

Daha büyük bir soru ise insansız hava aracının hizmete girdikten sonra ne amaçla kullanılacağı olacaktır.

SİHA'lar 2000'li ve 2010'lu yıllarda küresel çapta büyük ilgi gördüler ancak son zamanlarda yeni bir rakip tarafından gölgede bırakıldılar ve modern savaş alanında nereye uygun oldukları konusunda sorulara yol açtılar.

ABD terörle mücadele görevlerinde insansız hava araçlarını yoğun bir şekilde kullanmış, bu da Çin'de kopyalarının üretilmesine yol açmış ve sonunda Orta Doğu ve başka yerlerdeki bölgesel ordularda yer bulmuştur.

Türkiye'nin Bayraktar TB2 SİHA'ları Suriye, Dağlık Karabağ ve Libya'daki savaşlarda kullanıldıktan sonra büyük ilgi gördü.

TB2'ler Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonraki ilk günlerde de parladı. SİHA'lar Rusya tarafındaki kaostan faydalanarak (ve bu kaosa katkıda bulunarak) ilerleyen Rus güçlerini sekteye uğrattı ve lojistik hatlarını hava saldırılarıyla taciz etti; bu saldırıların görüntüleri sosyal medyada viral oldu.

SİHA'lar yerine, son zamanlarda Ukrayna'da savaş alanındaki birincil saldırı İHA'ları, kamikaze İHA’lar oldu.

Bu İHA'lar aynı zamanda seyir füzeleri ile eşleşerek gökyüzünü düşman hava savunması için uygun hedeflerle doyurmak için değerli tuzaklar olarak da hizmet edebilirler. Hava savunma sistemlerine karşı SİHA'lar kadar savunmasız olsalar da, bu tür İHA'ların üretimi bir SİHA platformundan çok daha ucuzdur, yani toplu halde üretilebilir ve sürüler halinde fırlatılabilirler.

Rusya da savaştan önce dolaşan mühimmat İHA'larının üretiminde geri kalmış, ancak Şahit-131 ve -136 İHA'larını tedarik eden İran'ın yardımıyla oldukça hızlı bir şekilde uyum sağlamıştır.

Rus endüstrisi kısa süre içinde bu insansız hava araçlarının kendi versiyonlarını üretirken, ZALA'nın Lancet'i ya da Kalaşnikof'un Kub'u gibi yeni tipleri de tanıttı.

Savaşın bu noktasında Moskova, başıboş dolaşan insansız hava araçlarının sayısı ve üretim kapasitesi açısından Ukrayna'ya karşı önemli bir avantaja sahip.

Peki, dolanan mühimmatlara verilen önem artarken, Okhotnik-B gelişen modern savaş alanında nereye oturabilir?

En azından fiziksel görünüşü itibariyle, kağıt üzerinde tespit edilmesini zorlaştıran "stealth" teknolojilerine sahip olan insansız hava aracının az gözlemlenebilir olması amaçlanıyor.

Dahası, İHA’nın uçuş testlerinin bir parçası olarak, Rus Hava Kuvvetleri onu Su-57 gibi savaş uçaklarıyla eşleştirdi ve bu da stealth savaş uçağının görevlerini tamamlamasına yardımcı bir rol oynadığını gösteriyor. Ancak "robotik loyal wingman" konseptinin test edilmesinde de zorluklar yaşandı.

Birincisi, Su-57'nin kendisi sadece düşük oranlı üretimde ve son teslimatlar öncelikle pilot eğitimine yönelik. (Suriye ve Ukrayna'da muharebe görevi gördü, ancak Okhotnik ve T-14 gibi, sadece çok sınırlı bir temelde).

Kasım 2023'te Izvestia, havacılık holdingi United Aircraft Corporation'ın Su-57'nin iki koltuklu stealth bir varyantının patentini aldığını ve bu varyantın geliştirilmesinin henüz emekleme aşamasında olduğunu bildirdi.

Uzmanlar medya kuruluşuna, savaş koşullarında tek bir pilotun tüm yerleşik sistemlerini düzgün bir şekilde çalıştırmasının ve aynı zamanda robotik bir eküriyi yönetmesinin oldukça zor olacağına dikkat çekti.

Başka raporlar da iki koltuklu bir Su-57'ye duyulan ihtiyacın, ikinci bir pilot yerine Okhotnik'i ya da diğer insansız hava araçlarını kontrol edebilecek yetkin yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesindeki zorluklara işaret ettiğini vurguluyor.

TASS'ın kaynağı Ağustos 2023'te Rus Ordusu'nun yine de "birkaç düzine" Okhotnik insansız hava aracı siparişi olduğunu söyledi.

Semka'nın açıklamaları doğrulanırsa, bunlardan bazıları önümüzdeki 12 ay içinde orduya girmeye başlayabilir.