Şimşek: Türkiye'nin ihtiyacının %10'ununu Gabar'dan elde edeceğiz

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, genel ekonomik görünüm ve son yapılan düzenlemelere ilişkin detayları açıkladı.

A Haber'e konuşan Bakan Şimşek, Merkez Bankası yönetimine güveninin tam olduğunu, KKM'den çıkışın başladığını, yabancı kaynaklardan gelecek paranın büyük kısmının yenilenebilir enerjiye harcanacağını ve emeklilerin maaşlarına zammın yıl başında rutin zamanında yapılacağını belirtti.

Bakan Şimşek'in konuşması şöyle:

Türkiye'ye ilgi büyük. 3 gün boyunca aralıksız toplantılar yaptık. Yatırım camiasının hem yatırım fonları, yatırım bankaları, altyapı fonları, yatırım yapan şirketler... Aşağı yukarı tüm yatırımcı yelpazesiyle bir araya gelme fırsatımız oldu. İlgi büyük, bu normal, çünkü Türkiye'nin potansiyeli büyük 85 üzerinde kurum temsilci gönderdi. 100'ün çok üstünde yatırımcıyla yoğun temaslarımız oldu.

"Çok güçlü adımlar attık"

Türkiye nüfusu 80 milyon olup kişi başı geliri 10 bin doların üzerinde olan 7 ülkeden biri. Algıda değişiklik var mı? Ciddi bir iyileşme var. Fiyat istikrarı enflasyonun düşük tek haneye indirilmesi, maliye politikası, rezerv birikimi ve KKM'den çıkış gibi aslında entegre bir bütüncül yaklaşım var. Bu program önemli bir fırsat sunuyor. Son dönemde bir miktar fon akışına dönüştü. Esas önümüzdeki dönemde bunun yoğunlaşmasını bekliyoruz. Programın uygulama anlamında erken aşamasındayız.

Çok güçlü adımlar attık, enflasyonu çıpalayacak eşiklere doğru geliyoruz. İlgi yoğun, potansiyel büyük, iç tutarlılığı olan bir program. Kalıcı uzun vadeli kaynak noktasında çözüm üretecek bir program.

Kararlılık, öngörü, kurala bağlı olmak önemli, en önemlisi uygulama. İlk 3 ayda çok konuşmadık, uygulama yaptık. Para politikasında enflasyonu nasıl çıpalarız o hususta parasal sıkılaşmaya gittik, miktarsal sıkılaştırma, seçici kredi sıkılaştırmasına gittik. Maliye politikasında önden yüklemeli tedbirler aldık.

Deprem hariç bütçe açığını milli gelire oranla yüzde 3'ün altına çekeceğiz. İzlenebilir, öngörülebilir. Neyi ne zaman yapacağız, nasıl yapacağız hususlarında hep uluslararası normlara uygun kaldık, bu da güveni artırdı. Zaman alacak. İçinde bulunduğumuz küresel konjonktür rüzgarın arkadan estiği konjonktür değil.

Ticaret ortaklarımızda büyüme oldukça cılız, AB'de büyüme yüzde 1'in altında, dış talep zayıf. ABD'de 10 yıl vadeli kağıtların faizi yüzde 4,5-5 arasında. Doların son dönemde güçlenmesi aleyhimize, euro ile mal satıp ham maddeyi dolar cinsiyle alıyoruz. Bunlara rağmen iyi bir hikayeniz varsa o zaman rağbet oluyor.

Dezenflasyonist programa güçlü geçiş için geçiş dönemi öngörüyoruz dedik. Bugün aldığımız tedbirlerin etkisi aylar sonra kendisini gösteriyor. Maliye politikasındaki adımlar daha hızlı, reform anlamında yapacaklarımız zaman alacak. Aldığımız tedbirler bunu gerektiriyor. Kredibilitesi var, olmasa bu kadar ilgi olmaz.

İsrail - Hamas gerginiliği değerlendirmesi 

Bölgemizdeki çatışma ortamı olumlu olamaz. Biz bunun geçici olmasını ve sınırlı olmasını en azından temenni ediyoruz. Çatışmanın başka yerlere sirayet etmemesi burada önemli Petrol fiyatlarındaki yükseklik yakın dönemdeki arz kısıntılarından kaynaklanıyor. Dünya ekonomisi güçlü büyüme ivmesine sahip değil.

OPEC+ üyeleri arz kısıntısına gitti. Belirsizlik ve çatışmaların geçici olumsuz etkisi olabilir. Esas belirleyici olan taleptir. Kalıcı 70'li yıllar tarzı petrol şoku öngörmüyorum. Kısa vadeli baktığınızda tedirginliğe yol açıyor. Biz zaten o nedenle ülkemize bu programla ekonomimizin temellerini sağlamlaştırmaya çalışıyoruz.

KKM'den aslında tabiri caizse çıkış başladı. MB'nin uygulamaya koyduğu tedbirler var. Rezerv birikimi devam ediyor. Mayıs ayından bu yana rezervlerde ciddi artış var. Dolayısıyla rezerv birikimi önemli, o devam edecek.

Piyasa koşulları el verdiği sürece. Burada öyle bir koşullar sağlayacağız ki fon akışı güçlü olacak, dış kaynak güçlü şekilde akacak. Cari açık daralacak, büyümede yeniden dengelenme sürecindeyiz. Büyüme şu ana kadar çok güçlü şekilde iç talep kaynaklı. İhracatı destekleyerek bu dengelemeye çalışıyoruz. İhracat reeskont kredilerini 10 kat artırdık, artırmaya devam edeceğiz.

Biz bankacılık sektöründeki ve kamunun kaynaklarını biz ihracat için seferber edeceğiz. Şu an dış talep güçlü değil ama biz bunu önceliklendiriyoruz. Bu sene altın ithalatı 30 milyar doların üzerinde, bu negatif reel faizlerden kaynaklanıyor.

Altına olan talebin düşeceğini öngörüyoruz. Gabar'daki petrol günlük yüzde 10'unu karşılayacak. Sakarya'daki doğal gaz üretimi başladı. Petrol doğal gaz üretimiyle bu alanda dışa bağımlılığımız azalacak.

Altın ithalatının normalleşmesi ile milli gelire oran olarak başlangıçta en az yüzde 1 azaltacak, dolayısıyla cari açığın azalması ile birlikte rezerv birikiminin hızlanacağını düşünüyoruz.

"TL'de değer kaybı için sebep kalmayacak" 

Son yıllarda TL'deki değer kaybından dolayı firmalarımız döviz yükümlülüklerini azalttı. 2017'de finans dışı reel sektörün net döviz açığı 213 milyar dolara kadar çıkmıştı. Bu sene 79 milyar dolara kadar düştü. TL'nin bu saatten sonra kalıcı olarak değer kaybı için bir sebep kalmayacak. Mevduat faizleri iyi. Geleceğe yönelik enflasyona bakmamız lazım. Bugünkü faizle önümüzdeki 12 ayın enflasyonunu karşılaştırmamız lazım. Liranın kalıcı şekilde eskiden olduğu gibi değer kaybı için sebepler kalmıyor.

Siyasi belirsizlik kalmadı. Yerel seçim şehirleri kimlerin yöneteceğini gösteriyor. Siyasi belirsizlik yok, önümüzde 5 yıla yakın dönemimiz var. Programımız bir bütünlük içinde tutarlılığa sahip. Hedefler biraz aşağı biraz yukarı bunlar tartışılabilir.

"TCMB ekibine güvenim tam"

Merkez Bankası'nda ekip çok güçlü, arkadaşlarımıza güvenim tam, o konuda tereddüdüm yok. İlk enflasyon raporu yayımlanırken petrol fiyatlarına ilişkin öngörü vardı. O an için seviye vardı. O günden itibaren Suudi Arabistan ve diğer bazı ülkelerin arz kısıntısına gitmesiyle birlikte petrol 90 doların üzerine çıktı. Tabi ki bu etkiliyor.

Biz Temmuz ayında programın geçiş dönemine hazırlık anlamında kuru serbest bıraktık, bütçeyi düzeltmek için tedbir aldık, verilen sözlerimiz vardı, ücret artışları için. Modeller tekli şokları daha rahat görebiliyor. KDV artışı modellenebiliyor. Çoklu şoklar modelde rahat yakalanamayabiliyor. Temmuz-Ağustos-Eylül sürecini böyle görmekte fayda var.

"Enflasyonda hazirandan itibaren düşüş"

Aylık bazda enflasyonda düşüş önümüzdeki birkaç ay içinde başlayacak. Bizim öngörümüz yıllık bazda kalıcı yüksek dozda dezenflasyon Haziran'dan itibaren başlayacak. Para politikasında bugün aldığımız tedbirlerin etkileri gecikmeli olarak yansıyacak.

Enflasyonu kalıcı şekilde düşürmek için hükümet ve Cumhurbaşkanımız kararlı. Geçmişte hükümetlerimiz enflasyonu tek haneye düşürdü ve uzun süre orada tuttu, ülkemizin kalkınmasına ivme kazandırdı, önümüzdeki dönemde aynı kararlılığı göstereceğiz, sadece sonuçları göstermemiz biraz zaman alacak.

"Emekli maaşları için yıl başına rutin adım atılacak"

Dün bütçe imkanlarını sonuna kadar zorladık. Tek seferlik bir ödeme kararlaştırdık. Emeklilerimiz için tüm çalışanlar için sözümüz var; hiçbir şekilde enflasyona ezdirilmeyecekler. Onun ötesinde refahtan pay alınması şartlarımızı giderek zorladık. En düşük emekli maaşı Aralık 2022'de 3500 liraydı, bugün 7500 lira. Enflasyon yüzde 65 bile olsa enflasyonun iki katı oransal artıştan söz ediyoruz.

Aynı konuda memurlar için en düşük memur maaşı bu sene yine manşet enflasyonun en az iki katı arttı. Reel olarak büyümesi bu sene toplumun tüm kesimlerine reel olarak çok büyük artışlar verdik. Emeklilerimizi önceliklendireceğiz. Enflasyonu kalıcı şekilde tek haneye indireceksek, gelirler politikasının o hedeflere uyumlu olması lazım. Emekli maaşları rutin yıl başında adım atılacak.

BAE ile 50,7 milyar liralık çerçeve program açıklandı. Ülkemizin önceliklerini o programa aktardık. 27 milyar doları yenilenebilir enerjiye gidecek. Bu Türkiye'de yeşil dönüşüm için, enerjide dışa bağımlılığı azaltmak için en önemli hedefimiz. Yakında AB karbon belgesini uygulamaya koyabilir, buna hazırlıklı olmamız lazım. Abu Dabi, Doha ve Riyad'ı ziyaret etmeyi planlıyorum. Fransa'da Fransız yatırımcılarıyla bir zirveye de gideceğim.